ASSET Lojistik Mevzuat Direktörü Önal Yılmaz'dan şirketlere gümrük uyarısı!

Dış ticaret erbabının gerçekleştirdiği gümrük işlemlerinde cezai durumlarla muhatap kalmaması için dikkat edilmesi gereken noktaların neler olduğunu, ASSET Global Logistic Integration Mevzuat Direktörü Önal Yılmaz şöyle özetledi:

Gümrük beyanı için gümrük müşavirine yeterli bilgi ve belge verilmeli

 Gümrük müşavirliği firmaları dış ticaret erbabı hesabına gümrük işlemlerini yürüten sonuçlandıran organizasyonlar olup, gümrük işlemine konu olan eşyanın sahibi konumunda değillerdir. Gümrük müşaviri, gümrük idaresine yaptığı beyanı, firmanın kendisine ilettiği bilgi ve belgelere göre yapmaktadır.

Bu nedenle beyannamenin hazırlanması için gerekli tüm bilgi ve belgelerin gümrük müşavirliği çalışanları ile paylaşılması konusunda gerekli özen gösterilmeli, gümrük müşavirliği şirketi çalışanlarının da bu konuda firma çalışanlarını yönlendirmesi sağlanmalı ve her iki taraf arasında etkin bir veri akışı temin edilmelidir

Yapılan beyanlar önce ve sonrasında kontrol edilmeli

Gümrük müşavirliği şirketlerince hazırlanan gümrük beyannameleri bu şirketlerin kendi görevlilerince tescilden önce kontrol edilmektedir. Fakat yapılan beyanın firma kayıtlarına uygunluğunun beyanname tescil edilmeden önce firmanın ilgili operasyondan sorumlu çalışanlarınca da kontrol edilmesi muhtemel hataları asgariye indirebilmekte ve ceza ile karşılaşma riskini azaltabilmektedir.

Ayrıca, gümrük işlemleri tamamlandıktan sonra, gümrük müşaviri tarafından iletilen gümrük beyannamesi ve eklerinin tekrar kontrol edilmesi, ithalat sırasında veya sonrasında oluşan masrafların ve belgelerin yapılan gümrük beyanına uygunluğunun teyit edilmesi oluşacak cezaların önlenmesinde katkı sağlayacaktır

Eşyanın GTİP’i doğru beyan edilmeli ve düzenli aralıklarla gözden geçirilmeli

Dış ticarete konu eşyaların GTİP’lerinin doğru tespiti gümrük mevzuatı açısından oldukça önemlidir. Yanlış GTİP tespit edilmesi, eksik vergi ödenmesi ve bu nedenle ağır cezalar ile karşılaşılmasına yol açabileceği gibi, izne tabi veya yasak eşyanın izin alınmaksızın ithali gibi daha ağır cezai sorumluklara sebep olabilmektedir. Kaldı ki hatalı GTİP tespiti, ayrıca fazla gümrük vergilerinin ödenmesine de yol açabilmektedir

Gümrük işlemleri sırasında herhangi bir sorun ile karşılaşılmasa dahi ithalata veya ihracata konu GTİP’lerin devamlı doğru olduğu varsayılmamalı, tarife istatistik pozisyonları düzenli aralıklarla gözden geçirilmelidir. Özellikle ilk defa ithali veya ihracı yapılacak eşya için GTİP tespitinde çok dikkatli davranılmalı, tereddüt edilmesi halinde gümrük idaresinden Bağlayıcı Tarife Bilgisi veya Tarife Bilgisi temin edilmelidir.

Ayrıca, ithal edilecek eşyanın cins nevi ve niteliği konusunda tereddüt varsa beyannamesi açılmadan önce uygulamada “küşat” denilen eşyanın ön incelemesinin gerçekleştirilerek doğru beyanda bulunabilme imkânı kullanılmalıdır

Eşyanın menşei doğru tespit edilmeli

Menşe, bir eşyanın ekonomik milliyetidir. Gümrük işlemlerinde eşyanın menşeinin doğru beyan edilmesi çok önemlidir. Zira eşyanın ithalatı sırasında gümrük vergilerinin hesaplanması, ticaret politikası önlemlerinin uygulanması (gözetim ve korunma önlemleri, miktar kısıtlamaları, anti-damping vergisi vb.) menşe ülkeye göre belirlenmektedir.

Eşyanın menşeinin tespiti için yurt dışından menşe şahadetnamesi talep edilebileceği gibi eşya üzerinde menşe bilgisinin olup olmadığı da kontrol edilebilir

Gümrük beyanı yapılırken eşyanın menşei doğru olarak tespit edilerek beyan edilmeli, gerekmesi halinde tercihsiz ve tercihli menşe belgeleri beyan edilerek fazla vergi yükü altında kalınmasının önüne geçilmelidir

Eşyanın gümrük kıymeti doğru hesaplanmalı

İthalatta hesaplanacak gümrük vergileri tutarının belki de en önemli unsuru eşyanın gümrük kıymetidir.

İthal eşyasının kıymetinin emsallerine uygun olmaması nedeniyle gümrük kıymeti yönünden araştırma yapılabilmekte, gümrük idaresine ithal eşyasının kıymetinin emsallerine uygun olduğu yönünde ikna edici bilgi ve belge sunulamaması halinde vergi farkı ve ceza ödemeleri ile karşı karşıya kalınabilmektedir.

Ayrıca eşyanın kıymetine gümrük mevzuatımız gereği dâhil edilmesi gereken, (navlun, sigorta, iskontolar, kalıp bedelleri, royalti-lisans ücretleri vb.) veya gerekmeyen unsurlarının (satınalma komisyonu, montaj ve bakım giderleri, çoğaltma hakkı ödemeleri) her birinin tespit edilip değerlendirilmesi, eşyanın gümrük kıymetinin doğru beyanı noktasında oldukça önemlidir.

Eğer var ise royalti ve lisans ödemeleri gümrük kıymetine eklenmeli

Günümüzde dış ticaret işlemlerinin büyük bir kısmı uluslararası şirketler tarafından yapılmakta ve bu şirketler grup için ithalat ve ihracat işlemleri gerçekleştirmektedirler. Bu kapsamdaki bir ticarette ithal edilen eşya ile ilgili olarak ana şirkete veya bağlı bir şirketine royalti ödemeleri yapılıyor olması sıklıkla söz konusu olmaktadır.

İthal edilen eşyalara ilişkin bir marka veya lisans ödemesi yapılıyorsa ve bu harcamalar gümrük idaresine beyan edilmiyorsa olası bir gümrük denetiminde vergi farkı ve cezalar ile karşılaşılması olasıdır. Bu tür ödemelerin olup olmadığı konusunda firma çalışanları ile gümrük müşavirliği şirketi çalışanları devamlı istişare halinde olmalı ve var ise yapılması gereken beyanlar atlanmamalıdır.

Royalti ve lisans ödemelerinin vergi idaresine sadece 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilmesi gümrük vergisi, özel tüketim vergisi, ilave gümrük vergisi gibi ithal anında tahsil edilen diğerin varlığı durumunda gümrük riskini ortadan kaldırmamaktadır

İthalatta katma değer vergisi matrahına giren unsurlar doğru beyan edilmeli

Gümrük kıymetine dâhil olmamakla birlikte, ithalatta KDV matrahına giren, ardiye ödemeleri, ordino, mesai ücreti, yükleme ve boşaltma ile yurt içi demuraj ödemeleri gibi unsurların eksik veya hiç beyan edilmemesi durumunda, gümrük idaresince yapılan inceleme veya sonradan kontrol neticesinde bu unsurlar üzerinden ek KDV ve ayrıca verginin üç katı para cezası verilebilmektedir

Eşyanın ithali veya ihracı lisansa, şarta, izne tabi ise bu izinler alınmalı

Yürürlükteki gümrük ve dış ticaret mevzuatımızda; bazı eşyanın ithali veya ihracı ancak belirli kurumlardan alınacak izin veya uygunluk belgeleriyle yapılabilmektedir.

Gümrük idaresince beyan aşamasında yapılan muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol  sonucunda yapılan denetlemeler sonucunda, eşyanın ithali, lisansa, şarta, izne veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde bu izinlerin alınmadığı tespit edilirse ağıridari para cezaları uygulanabilmektedir

Gümrük ve dış ticaret mevzuatı konusunda eğitimler alınmalı

Gümrük ve Dış Ticaret mevzuatı oldukça geniş ve karmaşık olup, firmaların özellikle kendi işlemleri ile ilgili olabilecek konularda düzenli eğitimler alması, mevzuatın doğru ve tam olarak uygulanmasına katkı sağlayacaktır. Ayrıca, gümrük mevzuatı oldukça sık değişen dinamik bir yapıya sahip olup, bu konudaki gelişmelere ilişkin firma çalışanlarının düzenli aralıklarla eğitimler alması, hatalı gümrük beyanı yapılması ihtimalinin azalmasına katkıda bulunacaktır

Uzman ve deneyimli gümrük müşavirliği firmaları ile çalışılmalı

Gümrük beyannamesinin düzenlenmesi ve gümrük işlemlerinin gümrük idarelerinde takibi çoğunlukla dolaylı temsil yoluyla gümrük müşavirliği şirketleri tarafından yapılmaktadır. Gümrük müşavirinin konusunda uzman, tecrübeli, gümrük mevzuatını çok yakından takip eden deneyimli bir firma olması, gümrük beyannamelerinin doğru ve eksiksiz olarak düzenlenmesine katkı sağlayacak ve muhtemel cezai durumları asgariye indirilebilecektir.

Ayrıca, firma çalışanları ile gümrük müşavirliği çalışanları düzenli aralıklarla bir araya gelerek, güncel gelişmeleri değerlendirilmeli, mevzuat değişikliklerinin işlemlere etkileri analiz edilmelidir. Bu sayede gerek firma çalışanları gerek gümrük müşavirliği çalışanları firmanın dış ticaret operasyonlarına dair en doğru ve gerçek içeriği tespit edebilecek ve yapılacak gümrük beyanlarının doğruluğundan emin olunabilecektir