Yeni dönemin modeli 'One Stop Shop'

Volkan AKI

DSV Lojistik Türkiye Ülke Müdürü Ozan Önder ile pandemi ve sonrasındaki lojistik trendlerini konuştuk. Çünkü tedarik sistemi tamamıyla değişiyor. Tedarik süreci gerek teknoloji, gerek e-ticaret gerekse de genel ticaretteki koşullara göre yeni bir şekil alıyor. Ozan Önder aracıların ortadan kalktığı, üreticiden direkt satıcıya ulaşan bir sisteme doğru gidildiğini söylüyor. Önder’in açıklamalarıyla, lojistik ve dolayısıyla tedarik zincirindeki değişim ve yeni trendleri madde madde aşağıda özetledik.

Aracılar ortadan kalkacak

Lojistikte aracılar ortadan kalkacak ve makineler konuşacak. Hangi ürünü, en uygun ve en az maliyetle nasıl taşıtacağınıza uygulamalar üzerinden bakacaksınız. Her türlü işlem dijital platformlar üzerinden işleyecek.

Bizler, son noktada gelen talepleri direkt alıcıya ulaştıracak konumda olacağız. Gemi armatörleri de aynı şeyi yapıyor, uygulamalar üzerinden direkt müşteri ile çalışmanın yöntemlerini geliştiriyorlar.

Dünyanın en büyük armatörleri olan lojistik firmaları, uçaklar aldı. Yani uçtan uca son nokta hizmetine yönelmeye çalışıyorlar. Herkes dijitalleşerek, üretici ile alıcıyı direkt birleştiren “One stop shop” sistemine geçmeye çalışıyor. Dijitalleşmeyle satışlar artık birebir yapılacak.

E-ticaret lojistiğe şekil verecek

Dünyada bir ekonomi piramidi vardı. Bu piramitte bir ihracatçı, bir ithalatçı bir distribütör vardı. Pandemi ile birlikte bu yapı dağıldı. Artık son tüketiciyle üretici birbiriyle buluştu. Aradaki bu tüm birimler ortadan kalktı. Değer zinciri koptu… Bunu başlatan e-ticaret oldu. Pandemi bunu tamamen uygulanabilir hale getirdi. Bu modelin yaratıcısı aslında Amazon ve Ali Baba oldu. Tüm dünyada -köylerde bile- üreticileri tüm dünyaya mal satabilir hale getirdi. Bu zincirdeki aracıları ortadan kaldırdı. Devlet de bugün ihracatın artık anahtarının e-ticarette olduğunu gördü. Lojistik sektörü artık bu modelin üzerine tamamen yoğunlaşıyor. Pandemi döneminde e-ticarette belli büyüklük üzerindeki ürünler, taşınamıyordu. Bunları mümkün hale getirdik. Böylece e-ticaret ile mobilya bile ihraç edebilir noktaya geldik. Kısaca e-ticaret dünya ticareti ve dolayısıyla lojistiğin modelinde en etkin konuma geldi. E-ticaret ile lojistik yeni bir model oluşturuyor. E-ticaret firmaları mallarını direkt depolara teslim edecek ve bunun operasyonunu lojistik firmaları tüm dünyaya yapacak.

Trenin yükselişine dikkat!

Bugüne kadar e-ticaretin tüm modeli de hava yolu üzerineydi bu da değişiyor. Tüm ticaret içinde tren yolu taşımacılığının yükselişi var. Çin, Avrupa’ya olan sevkiyatını tren yoluna kaydırıyor. Neredeyse maliyetlerin 4’te 3’ünü karşılıyor. Özellikle kendi ülkesinin kuzey bölgelerindeki gelişimini de desteklemeye çalışıyor. Avrupa’da da başlatılan bir Marco Polo projesi var. TIR şoförleri artık akşam evine dönmek istiyor. Çok uzun mesafelere gitmek istemiyor. “Green Lojistik” standartları içinde, karbon emisyonunu düşürmek için de zaten karayolu taşımacılığının azaltılması hedefl eniyor. Getirdikleri yasaklarla da zaten sistem sizi trene itiyor. Biz Türkiye olarak biraz geç kaldık ama yakalamaya çalışıyoruz. Yani kimse TIR ile 1000 kilometre yol yapmayacak, bu istenmiyor. Almanya’da TIR şoförü kalmadı. Yine TIR şoförlerinin araçta yatması, konaklaması da yasaklandı. O nedenle uzun mesafelerde tren yolu, kısa mesafelerde kara yolu taşımacılığı kullanılması noktasındayız.

Yakın mesafe tedariği öne çıkıyor

Yakın ülke tedariğinin yükselişi var. Tedarik ihtiyaçlarını mümkün olan en yakın mesafeden sağlamak önemli bir konu haline geldi. Pandemide uzak mesafe tedariğinin sürdürülebilir olmadığı buna, en azından acil durumlar, hızlı çözümler noktasında alternatifl er yaratılması gerektiği ortaya çıktı. Bu da yakın ülke ticaretini tekrar önemli hale getirecek.

Son noktada “kutu” dönemi

Son noktaya ürün ulaştırmada “kutular” olacak. Her yerde kutular olacak. Avrupa’da bu çok hızlı gelişiyor. Örneğin eve gidecek kutu, orada siz yoksanız her mahallede olan posta kutusu gibi bir büyük kutuya gidecek. Hatta hiç evinize gelmeyecek, direkt buraya yönlendirilecek. Size özel bir şifre verilecek ve siz gidip şifreniz ile ürününüzü teslim alacaksınız. Dediğim gibi çok hızlı bir gelişme var. Bu işi yapan Polonyalı bir firma geçtiğimiz günlerde 10 milyar Euro’ya satıldı. Yeni trend bu. “Lojistik Dağıtım Noktaları” olacak ürünler buradan teslim olacak. Bu noktalar ya ortak kullanılacak ya da şirketler kendi kutularını oluşturacak. ATM’ler gibi gidip alacaksınız.

Akıllı stok ve depo yönetimi

Herkes stok yapmaya başladı. Aslında 2008 krizinden sonra özellikle “Just in Time”a yönelinmiş, özellikle otomotiv sektöründe krizler sırasında kimse stok maliyetini üstlenmek istememişti. Şimdi ise herkes stok yapmaya yönelmiş durumda. Herkes stok yaptığı için de büyük bir depo sorunu ortaya çıktı. Bu da depo ve modern depolama sistemlerini, depolamada akıllı sistemleri öne çıkaracak. Dron ve robotik depo yönetimleri giderek artacak. Çünkü akıllı depolama ve bunların buradan dağıtımı e-ticaret için de önemli.