Yabancı Rusya'dan çıktı, Türk markalar ciroyu 2'ye katladı

Yener KARADENİZ

Rusya’nın Ukrayna’ya savaş açması sonrası ülkelerin ardından çok sayıda şirket ve marka, ülkedeki operasyonlarını dondurdu. On binlerce çalışanın mağdur olmaması adına çalışanlarına destek de veren markaların Rusya’dan çekilmesi, tarafsızlığını ilan ederek ülkede faaliyetlerini sürdüren markaların satışlarına yansıdı. O ülkelerden biri de Türkiye. Ukrayna’daki operasyonları savaş nedeni ile duran markaların Rusya’daki satışları, ülkeden çıkan markaların yarattığı boşluk nedeni ile artışa geçti.

Savaşın ilk günlerinde satışları yüzde 50’ye yakın azalan 34 markanın 655 mağazası ve 2 bin 556 satış noktasının birçoğunda satışlar ikiye katlandı. Söz konusu gelişmede Rus Rublesi’nin devalüe olmasının da etkisi yüksek. Zira değer kaybeden ruble nedeni ile indirimlerin yerini yeni zamlar aldı. Ülkede Japonya, Çin, Kore ve Türkiye gibi ülkelerin markaları kalırken önümüzdeki dönemde bu durumun söz konusu ülkeler lehine gelişmesi bekleniyor.

Rusya’nın hazır giyim ithalatı 8,3 milyar dolar

Sadece hazır giyim özelinde bakıldığında Rusya, yüzde 1,7 pay ve 8,3 milyar dolar değerinde ithalat ile 500,2 milyar dolar değerindeki dünya hazır giyim ve konfeksiyon ithalatında 16. sırada bulunuyor. Rusya’nın en büyük hazır giyim ve konfeksiyon tedarikçisi 3,7 milyar dolar değerinde ithalat ve yüzde 44 pay ile Çin olurken, Türkiye ise 5,7 pay ile Rusya’nın 4’üncü büyük tedarikçisi konumunda bulunuyor. Geçen ay ülkede gerçekleştirilen fuara milli katılım gerçekleştiren Türk hazır giyim ihracatçılarının orta vadeli hedefi, söz konusu rakamı 1 milyar dolara çıkarmaktı. İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Gültepe, ülkedeki yabancı diğer markaların operasyonlarını durdurmasının önümüzdeki dönem için Türkiye’nin bölgeye ihracatına olumlu yansıyacağını söyledi. Gültepe, “Bu durum hem ülkede faaliyet gösteren markalarımız hem de Laleli ve Osmanbey gibi tekstil bölgelerinden yapılan yolcu beraberi ticarete de önümüzdeki dönemde potansiyel olacaktır. Hali hazırda yabancı diğer markaların ülkeden çıkması, kalan markaların cirolarının artmasına yol açtı. Piyasanın psikolojik olarak biraz daha normalleşmesi ile rakamlar daha iyi seviyeye gelecektir. Ülkeye her ne kadar yolcu beraberi ticaret çok daha yüksek olsa da resmi ihracatın 1 milyar dolara çıkma gibi bir hedefimiz vardı. Bu durum söz konusu hedefi daha erkene çekebilir” dedi.

Çıkanların önünde kuyruk oluştu, panik alışverişi yaşandı

Rusya, Türk markalarının en fazla mağaza bulundurduğu ülke konumunda bulunuyor. Pazar diğer yabancı markalar için de önemli potansiyel barındırıyor. Örneğin ülkede Inditex grubu markalarının 500, H&M’in 150 ve Nike’ın ise 100 civarında mağazası bulunuyor. Ancak, Rusya’nın Ukrayna’ya savaş açması, markaların tepkisine yol açtı ve 10’larca marka çalışanların haklarını vererek, ülkedeki hem online hem de offl ine operasyonlarını dondurdu. Ülkede yer alan birçok AVM hali hazırda yüzde 50’den fazla düşük kapasite ile hizmet veriyor. Kalan markaların ise fiyat yükselteceği beklentisi, alışveriş ihtiyaçlarının öne çekilmesi sonucunu da doğuruyor. Ülkede başta lüks markalar olmak üzere operasyonlarını durduranlardan öne çıkanlar şöyle: Burberry, Dior, The Body Shop, Chanel, Asos, Chanel, H&M (151 mağaza), Victoria’s Secret, Hermes, Ikea, Indıtex (502 mağaza) LVMH (124 mağaza), McDonalds (850 şube), Nike (100 mağaza), Prada ve Uniqlo. Öte yandan başta kişisel bakım markalarının satışları olmak üzere markalar kepenk indirmeden önce mağazaların önünde uzun kuyruklar oluştu ve satışları katlandı.

34 Türk markası bulunuyor

Zincir Markalar Derneği Başkanı Serhan Tınastepe, her ne kadar alışveriş iştahı azalsa da olan talebin yabancı diğer markaların çıkması nedeni ile Türk markalarına kaydığını belirtti. Tınastepe, “Rublenin devalüe olması ile ruble üzerinden satışları iki-üç katına çıkan üyelerimiz var. Hem adetsel hem de rubleden kaynaklı cirosal artış var. Çifte etki yaşanıyor. Para ve lojistik sürekliliği konusunda bir ürkeklik var. Onlar da giderilmeye çalışılıyor” diye konuştu. Rusya’da en fazla mağazası bulunan Türk markaları arasında başta LC Waikiki, Colin’s, Koton ve DeFacto olmak üzere 34 Türk markası bulunuyor.

Batılı devler için üretenler tedirgin

Akdeniz Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (AHKİB) Yönetim Kurulu Başkanı Gürkan Tekin, Rusya-Ukrayna savaşının yansımalarının sektörde büyük tedirginlik yarattığını söyledi. Hali hazırda markaların yüzü gülerken, konfeksiyonda ise endişe hakim. Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişiminden dolayı bu iki ülke ile çevre ülkelerde 800’ü aşkın mağazasını kapatan Avrupalı markaların siparişlerinde iptaller ve ertelemeler olduğunu kaydeden Gürkan Tekin, Ukrayna’da mağazası ve satış noktası bulunan Türk markaların da faaliyetlerini durdurması nedeniyle kaygılandıklarını dile getirdi.

Türkiye’nin 2021 yılında Rusya’ya 286 milyon dolarlık, Ukrayna’ya 173 milyon dolarlık hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı gerçekleştirdiğini anımsatan Tekin, “2022’nin ilk iki ayında ise bu rakamların Rusya’da yüzde 27 artışla 53,6 milyon dolar, Ukrayna’da yüzde 30 azalışla 21,1 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Rusya’ya yönelik ekonomik yaptırımlar kapsamında merkezi İspanya’da bulunan uluslararası moda topluluğu İnditex, bu ülkedeki mağazalarını kapattı. İnditex, oluşan tedirginlikten dolayı Ukrayna, Moldovya, Gürcistan ve bu coğrafyada yer alan diğer ülkelerdeki mağazaları da dahil olmak üzere 800 mağazasını kapatmış oldu. İsveç merkezli hazır giyim markası H&M, Fransız ve ABD merkezli markalar da Rusya pazarından çıkıyor. Ukrayna ve Rusya’dan gelen esnafa satış yapan Laleli, Merter ve Osmanbey piyasası da ciddi şekilde etkilendi. Dolayısıyla bugünlerde Türk hazır giyim ve konfeksiyon firmalarının yaptığı anlaşmalar ve aldığı siparişlerde yüzde 20 düzeyinde iptaller yaşanıyor. Bu oranların daha da artmasından endişeliyiz” dedi.

Sıcak çatışmaya yakın coğrafyadaki ülkelere yönelik ihracatta da yavaşlama olduğunu ifade eden Tekin, Polonya, Romanya ve Moldova’dan gelen sipariş iptallerinin artmasından kaygı duyduklarını söyledi. Savaşın bir an önce sona ermesini temenni eden Tekin, çatışma ortamı uzun sürmez ise ihracattaki olumsuz yansımaları yıl içinde telafi edebileceklerini dile getirdi.

“Destek paketlerindeki limitler artırılmalı”

AHKİB Başkanı Gürkan Tekin, dünya genelinde hammadde, navlun ve enerji maliyetlerinin katlanarak arttığı süreçte yakından tedarik eğilimiyle ortaya çıkan fırsatları en iyi şekilde değerlendirmenin gayreti içinde olan ve ihracat rakamlarını yukarılara taşıyan Türk hazır giyim ve konfeksiyon sektörünün son süreçte Avrupa Birliği ülkelerinde yükseliş eğilimindeki enfl asyondan da olumsuz etkilendiğini belirtti.