Uşak, geri dönüşümde Türkiye'nin tüm kentlerine model olacak

Duygu GÖKSU

Ege İhracatçı Birlikleri’nin (EİB) DÜNYA gazetesi işbirliğinde düzenlediği Ege İhracat Buluşmaları’nın dördüncü toplantısı Uşak Organize Sanayi Bölgesi ev sahipliğinde gerçekleşti. Çevre, geri dönüşüm ve sürdürülebilirlik politikalarında Türkiye’nin öncü illerden biri olan Uşak, 2021 yılında ihracatını yüzde 54’lük artışla 240 milyon dolardan 368 milyon dolara taşıdı. Toplantıda, Uşak’ın iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak, karbon salınımını düşürmek için döngüsel ekonomiye yaptığı yatırımlarla öne çıktığı belirtilirken, ilin Türkiye’nin tekstil geri dönüşüm sektörünün yüzde 72’sini tek başına gerçekleştirdiği vurgulandı. Toplantıda Uşak’ın geri dönüşümün başkenti olduğu vurgulanırken, tüm Türkiye’ye örnek olabileceği kaydedildi.

AĞAOĞLU: UŞAK OSB TÜRKİYE’DE AKTİF 258 OSB ARASINDA 12’NCİ SIRADA

Uşak’ta tekstil, seramik ve gıda sektörlerinin lokomotif sektörler olarak öne çıktığını ifade eden Uşak Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanı Halil Ağaoğlu, “644 hektar alan üzerinde kurulu olan bölgemiz faaliyetteki 303 firmasıyla 15 bin kişiye istihdam sağlıyor. Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) verilerine göre, Uşak Organize Sanayi Bölgesi Türkiye’de aktif 258 OSB arasında firma sayısı bakımından 12. sırada, çalışan sayısı bakımından 33. sırada yer alıyor. Bölgemize gelen yoğun yatırım taleplerini karşılamak amacıyla çalışmalarına hız verdiğimiz 614 hektar büyüklüğe sahip 3. Genişleme Alanımızı ilimize ve ülkemize kazandırdık” açıklamalarında bulundu.

Katma değeri yüksek, sürdürülebilir, ileri teknoloji ürünlerin Uşak OSB’den çıktığını vurgulayan Ağaoğlu, “Türkiye’den ve bölgeden katma değeri yüksek, ileri teknoloji içeren ürünler çıkmasına zemin hazırlayacak Uşak OSB Teknopark binası projesini hayata geçirdik. Bu projemizle Üniversite–Sanayi işbirliğini arttırdık. ARGE kuruluşlarına birçok avantajı sağlayan teknopark binamızda 11 atölye ve 28 ofis bulunmaktadır. Sanayide yeşil dönüşümü desteklemek ve ekonomik avantaj elde etmek için YEŞİL OSB olma yolunda çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bunun için 14 bin metre karelik alana kurduğumuz çevre dostu Solar Çamur Kurutma Tesisi sayesinde, Atıksu Arıtma Tesisimizden çıkan aylık 800 ton çamurun 350 tonunu güneş enerjisi ile kurutuyoruz. Aynı kapasiteye sahip ikinci Kurutma Tesisimiz için çalışmalarımıza başladık” ifadelerini kullandı.

Türk tekstil geri dönüşüm sektörünün yüzde 72’sini Uşak’ın tek başına karşıladığının altını çizen Ağaoğlu, “Ülke ekonomisine ciddi katkı sağlayan bölgemizde imalatlar sonucunda oluşan tekstil teleflerini yok etmek ve Atıksu Arıtma Tesisinden çıkan çamurları enerjiye dönüştürmek amacıyla 4 bin 500 metre kare alan üzerine katı atık yakma tesisini kurduk. Bu atıklar Yakma tesisimizde, çevre mevzuatına uygun olarak yakılarak çıkan buhar enerjiye dönüştürülüyor. Tesisimizde aylık 600 bin Kilowatt saat enerji elde edilecek. Geri Dönüşüm sektörünün kalbi Uşak’ta atmaktadır. Ayrıca Uşak’ta Tekstil, deri, plastik, alüminyum ve kauçuk geri kazanımı yapılmaktadır. Bu sayede günlük 2.716 ton, yıllık ise 978 bin ton hammadde geri dönüştürülerek çevre kirliliği yaratacak atıklar ekonomiye kazandırılıyor” diye konuştu.

TİMURHAN: UŞAK İHRACATINA TOPLAM 32 MİLYON DOLAR DESTEK SAĞLANDI

İhracata sağladıkları desteğin 2021 yılında toplamda 46,1 milyar dolara ulaştığını belirten Türk Eximbank Ege Bölge Müdürü Gülom Timurhan, “2022 yılı ilk 5 ayda 9 milyar dolar nakdi kredi 11 milyar dolar alacak sigortası olmak üzere ihracata yaklaşık 20 milyar dolar destek sağlandı. Uşak, 2021 yılında önceki yıla göre yüzde 54’lük artışla 368 milyon dolar ihracat gerçekleştirerek Ege Bölgesi’nde en çok ihracat artışı gerçekleştiren ilimiz oldu. Bankamız 2021 yılında Uşak ihracatına 48 milyon dolar nakdi kredi, 55 milyon dolar alacak sigortası olmak üzere yaklaşık 103 milyon dolar destek sağladı. 2022 yılı Mayıs ayı sonu itibarıyla ise 9 milyon dolar kredi 23 milyon dolar alacak sigortası olmak üzere Uşak ihracatına toplam 32 milyon dolar destek sağlandı” ifadelerini kullandı.

KANDEMİR: UŞAK TEKSTİL GERİ DÖNÜŞÜMÜN YÜZDE 72’SİNİ KARŞILIYOR

Geri dönüşüm sektörünün Uşak’ta yoğun bir şekilde yer almasının AB Yeşil Mutabakat’a adaptasyonu kolaylaştırdığını belirten Uşak Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Selim Kandemir, “Ege Bölgesinde geri dönüşüm, tekstil, seramik, deri ve gıda başta olmak üzere birçok alanda faaliyet gösteren bir kentiz.

Son yıllarda üniversitenin büyümesi, yatırımların artması, genç ve dinamik nüfusuyla sürekli yükselen bir grafik çizmekteyiz. Uşak’ta; Yıllık yaklaşık 10 milyon 400 bin battaniye üretimi ile Türkiye battaniye sektörünün %80’ni, 708 bin ton tekstil geri dönüşümü ile tekstil geri dönüşümü sektörünün yüzde 72’sini, 72 bin ton küçük baş hayvan derisinin işlenmesi ile sektörün yüzde 60’ını, 55 milyon metrekare duvar ve yer seramiği üretimi ile sektörün %15’ini karşılıyoruz” açıklamalarında bulundu.

Dolaylı ihracat ile beraber Uşak ihracatının 800 milyon dolar civarında olduğunu belirten Kandemir, “İlimizden direk olarak 2021 senesinde 368 milyon dolarlık ihracat yaptık. Bu sene ilk 5 ayda, 161 milyon dolarla geçen seneden yüzde 25 daha fazla performans gösterdik. Bir aksilik olmazsa bu performansı sene sonuna kadar sürdürmek istiyoruz. Uşak; ihracatının büyük bölümünü, tekstil ve hammaddeleri, su ürünleri, halı, hazır giyim ve konfeksiyon, deri, seramik ve gıda gibi belli başlı sektörlerden yapıyor. Bu ürünlerin en az ihracat rakamımız kadarını da İstanbul gibi merkezlerden yapıyoruz. Ama ihracatlar ilimizin hanesine yazılmıyor tabi. Dolaylı ihracatı da kattığımızda Uşak ihracatının 750-800 milyon dolar civarında olduğunu görüyoruz” dedi.

Türk hazır giyim firmaların Rusya’da 800, Ukrayna’da ise 200 mağazası olduğunu, hazır giyim sektörünün bu ülkelerde kullandığı ipliklerin önemli bir kısmının Uşak’ta üretildiğini söyleyen Kandemir, “Rusya’ya ya hazır giyim sektöründen yaptığımız ülke ihracatı son 3 ayda %35’lik düşüş gösterdi. Buda ilimizin dolaylı ihracatını önemli düzeyde etkilemiş durumda. Tüm olumsuzluklara rağmen bu zorlukları da el birliği ile aşacağımıza inanıyoruz” şeklinde konuştu.

ESKİNAZİ: KALAN 80 KENTİMİZ UŞAK GİBİ OLMALI!

Son yıllarda döngüsel ekonomiye yaptığı yatırımlarla Uşak’ın diğer iller arasında öne çıktığını vurgulayan Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, Uşak Organize Sanayi Bölgesi’nin Geri dönüşüm ile ilgili önemli bir kümelenme örneği olduğunu söyledi. Eskinazi, “Ege İhracatçı Birlikleri olarak son 4 yıldır sürdürülebilirlik, sıfır atık, inovasyon, Ar-Ge, tasarım, dijitalleşme ve mesleki eğitim en çok önem verdiğimiz başlıklar. Türkiye’nin ilk sıfır atık belgesine sahip ihracatçı birliğiyiz. Dünya’nın en önemli sürdürülebilirlik inisiyatifi Global Compact’a üye olan ilk ihracatçı birliği olduk. EİB bünyesinde Sürdürülebilirlik ve Projeler Departmanını oluşturduk, Ticaret Bakanlığımızın desteği ile sürdürdüğümüz tüm Uluslararası Rekabetin Geliştirilmesi (URGE) Projelerimizi Sürdürülebilirlik temalı kurguluyoruz. Uşak Organize Sanayi Bölgesi’ndeki firmalarımız bir URGE Projesinde bir araya gelmek istedikleri takdirde kendilerine her türlü desteği vermeye hazırız” diye konuştu.

Uşak’ın ihracatına en çok katkı sağlayan sektörün 82 milyon dolarla tekstil olduğunun altını çizen Eskinazi, “Uşak’tan 78 milyon dolarlık halı ihraç edilirken, hayvansal mamuller sektörümüz 73 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. İlk üç sektörümüzden sonra en çok ihracat yapan sektörlerimiz 48 milyon dolarlık ihracatla hazırgiyim, 25 milyon dolarla seramik, 23 milyon dolarla deri ve 22 milyon dolarla meyve sebze sektörlerimiz oldu. Uşak, 2022 yılının Ocak – Mayıs döneminde ihracatını yüzde 25’lik artışla 129 milyon dolardan, 162 milyon dolara taşıdı. Tekstil, Hayvansal Mamuller, Halı, Konfeksiyon, Deri, Seramik, Meyve Sebze ihracatı öne çıkan sektörler” dedi. İklim değişikliğinin etkilerini azaltmak, karbon salınımını düşürmek için döngüsel ekonomiye yoğunlaşılması gerektiğini ve Uşak’ın bu noktada örnek bir kent olduğuna işaret eden Eskinazi, “Birliğimiz üyelerinin yoğun olduğu Uşak ilindeki tekstil geri dönüşüm sektörü, döngüsel ekonomi bakımından yüksek bir potansiyele sahip. Uşak rejenere iplik üretimi yapan birçok üreticiye sahip ve yüzde 72 oranındaki katkısıyla Türkiye’nin tekstilde geri dönüşüm merkezidir. Tekstil atıklarının yanı sıra Türkiye'de pet atıklarının da yüzde 35'i Uşak'ta işleniyor. Türkiye, Paris İklim Anlaşmasına attığında 560 milyon ton olan seragazı salınımını 2053 yılına kadar sıfırlamayı taahhüt etti. Bu hedefe ulaşmak için seragazı salımımızı yüzde 80 düşürecek adımları atmalıyız. Bunun da yolu döngüsel ekonomiden geçiyor. Türkiye, sera gazı salımını düşürmek için Uşak dışındaki 80 kentinin de Uşak standartlarına gelmesi için çabalamak durumunda” değerlendirmelerinde bulundu.

ÖZTAN: ÇORAP İHRACATININ YARISI UŞAK İPLİĞİNDEN YAPILMA

TOBB Atık ve Geri Dönüşüm Sanayi Meclisi Başkan Vekili ve Öztan İplik Yönetim Kurulu Başkanı Arif Öztan, Uşak’ın ihracatıyla ilgili olarak 365 milyon doların küçük bir rakam olduğunu vurgulayarak, “Bunun önemli bir etkeni Rusya,Ukrayna ve Arap ülkelerine ihracat yapıyor olmamız. Bu ülkelerde yüksek vergiler var. Ayrıca biz ara malcıyız. Çorap ipliğinin yüzde 50’si geri dönüşümden elde edilir. 1,5 milyar dolarlık çorap ihracatının yarısı Uşak ipliğinden yapılma. Nihai maldan geriye gelirsek, Gaziantep’in halı ihracatı dünyada birinci. Buradan örnek verirsek, halının sırtındaki iplik geri dönüşümdür. Jütün maliyeti artınca bizim ipliğimiz alternatif oldu” diye konuştu. Öztan, tekstil ve hazırgiyim olarak sektör ikiye bölündüğü için ihracat rakamlarının gerçekte olduğundan daha az göründüğünü sözlerine ekledi.

SEZER: HAZIR GİYİMDE KULLANILAN İPLİĞİN YÜZDE 40'INI UŞAK DÖNÜŞTÜRÜYOR

Uşak Ticaret Borsası Başkanı Uşak Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Sezer, Uşak’ta şu an yıllık bazda geri dönüşümden elde edilen rakamın, ekili pamuk arazisinin yüzde 30-35’ine tekabül ettiğini, yapılan su tasarrufunun Ankara’nın bir yıllık su tüketimini karşıladığını söyledi. Sadece tekstilde değil hayvancılıkta da bir geri dönüşüm yaşandığını kaydeden Sezer, “Biz tavuk ayağını çöpe atıyorduk. Bir firmamız Çin’e ihraç etmeye başladı. Bu alanda Türkiye’de tek. Ayrıca dericilik sektörü de hayvancılığın geri dönüşümüdür. Uşak bunu da yapıyor” dedi. Uşak’ta ihracatını diğer iller üzerinden yapan firmalar olduğunu belirterek, “Uşak nihai ürün üreticisi bir il değil, hammadde üretiyoruz. Beyaz yakalıların Uşak’a gelmesi için ilin gelişmesi gerekiyor. Bugün hazır giyim sektörü için kullanılan ipliğin yaklaşık yüzde 40’ı Uşak ipliği. Türkiye’de, 1 milyon 600 bin ton pamuk tüketimi var. Ancak, 700 bin tonunu üretiyor, büyük bir ksımını ise ithal ediyoruz” dedi.