Türk ayakkabı sektörü yabancılara hazırlanıyor
Başta Avrupalı olmak üzere yabancı şirketlerin üretimlerini Türkiye’ye kaydırmaya yönelik girişimleri, işletmelerin söz konusu markaların üretim standartlarına uyum sağlamak için yatırımlarını artırmasına neden oldu. Ziylan gibi büyük üreticiler bu kapsamda yatırımlarını artırırken, Lacoste gibi yabancı markalar ise kendi üretim tesisini kuruyor.
Yener KARADENİZ
Değişen tedarik zinciri, geride bıraktığımız yıl 813 milyon dolarlık ihracata imza atan Türk ayakkabı sektöründe hareketliliğe yol açtı. Başta Avrupalı olmak üzere yabancı şirketlerin üretimlerini Türkiye’ye kaydırmaya yönelik girişimleri, işletmelerin söz konusu markaların üretim standartlarına uyum sağlamak için yatırımlarını artırmasına neden oldu. Özellikle orta ölçekli işletmeler iyileştirme yatırımlarını hızlandırdı. Fransız Lacoste gibi bazı şirketler ilk kez Türkiye’de ayakkabı üretimine başlarken, H&M ve Inditeks ise alımlarını artırdı. Önümüzdeki dönemde ortak girişim ya da kendi üretim tesisini açarak Türkiye’de üretime başlayacak marka sayısının artması bekleniyor. Yüzde 50’ye yakın ilave gümrük vergisinin uygulandığı sektörde geride bıraktığımız 5 yılda ayakkabı ithalatı 800 milyon dolardan 450 milyon dolara geriledi. Söz konusu gerilemenin de yabancı markaların Türkiye’de üretime sıcak bakmasına neden olduğu belirtiliyor. Hali hazırda Lacoste, Türkiye’deki iştiraki Eren Perakende ile birlikte Çorlu’da üretime başlamış bulunuyor. Şirketin söz konusu tesiste yıllık 250- 300 bin adet üretim gerçekleştireceği belirtildi.
Daha fazla yabancı gelebilir
Türkiye Ayakkabı Sektörü Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (TASEV) Başkanı ve İstanbul Ticaret Odası (İTO) Meclis üyesi Tan Erdoğdu, ayakkabı ithalatında uzun süredir uygulanan vergiler ve değişen tedarik zinciri nedeniyle yabancıların yönünü Türkiye’ye çevirdiğini söyledi. Ayakkabı sektörünün Türkiye’nin önemli ihracat lokomotifi sektörlerinden biri olabileceğini belirten Erdoğdu şunları söyledi: “Dünyanın en büyük 7’inci üreticisiyiz. Bizim üretim gücünü ihracatta daha yukarı seviyelere getirmemiz gerekiyor. AB ülkelerine ihracatımız her geçen gün artıyor. İtalya ve İspanya gibi ülkelere ihracat yapar durumdayız. Bu dinamizm sayesinde ihracatımızı daha iyi duruma getireceğimize inanıyorum. Bu nedenle içerdeki işletmelerin AB markaları tarafından istenen gereklilikleri yerine getirmesi ve gerekli kapasiteye ulaşmaları ve özellikle katma değerli pazarlara ihracatı yoğunlaştırmaları gerektiğini düşünüyorum. Türkiye bunun farkında ve işletmelerin hepsi yönlerini buna çevirmiş durumdalar. İşletmeler bu standartlara uygunluğu sağlamak adına bir takım tevsi yatırımları yapıyor. Bunu yapanlar yol kat edecek ve ihracatını artıracaklar. Yabancı markalardan kendi üretim tesisini açanlar bile var. Bu markaların sayısının artmasını bekliyorum.”
Egeli ayakkabıcılar projelendirmelere başladı
Ege Ayakkabı Sanayicileri Derneği (EGEAYSAD) Başkanı Erdal Durmaz da, büyük şirketlerin üretim aşamasını Türkiye’ye kaydırmaya yönelik çalışmalar yaptıklarını belirterek, “Yabancı markalar için Türkiye döviz kuru, kaliteli üretim ve lojistik avantajından dolayı avantajlı hale geldi. Üretim ve fiyatlandırmanın yanı sıra devlet teşvikleri de var. Çin’den de uzaklaşmaya çalışıyor firmalar. Farklı firmalar da burada atölye ve fabrika kurabilir” dedi. Hali hazırda üreticilerin de bu dönüşe hazırlık yaptıkları bilgisini veren Durmaz şunları kaydetti:
“Bizim kurulu olan sitelerimiz küçük ve orta ölçekli firmalar için organize edilmiş. Sanayi sitelerimiz bu şekilde. Bizim ihracatımızı artırabilmemiz için yurtdışındaki toptancı ve zincir mağazalara mal satmamız gerekiyor, üretim yapmamız gerekiyor. Bunlar da bazı belgeler istiyorlar. Bu belgeleri alabilmemiz için konumlandığınız fabrikanın yüksekliğinden tutun da, enine boyuna içinde kullandığınız malzeme havalandırmaya kadar uygunluk gerekiyor. Yeni alanlar gerekiyor. Bunla ilgili çalışma yapıyoruz biz de. Hem üyelerimizin taleplerini dinliyoruz. Bu kapsamda belediyemizden randevu istedik. Alamayınca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile görüşmeye karar verdik. Biz şimdiden bunları projelendirmeye çalışıyoruz. Ayakkabı sektörü bu tevsi yatırımlar ile birlikte ihracatı ciddi şekilde artırabilir.”
Son 1 yılda 242 milyon TL’lik yatırım yapıldı
Ayakkabı sektörü tevsi (yenileme) ve yeni yatırımlara da devam ediyor. Bu kapsamda Okyanos Ayakkabı, Konkord Ayakkabı, Yılmazlar Ayakkabı ve Seray Ayakkabı gibi yüzlerce şirket yeni ve tevsi yatırımlara imza attı. Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan yatırım teşvik istatistiklerine göre, son 1 yılda ayakkabı sektöründe 242 milyon TL’lik yatırım teşvik belgesi aldı. Sektör temsilcilerinden aldığımız bilgilere göre sektörün en büyük oyuncularından biri olan Ziylan Ayakkabı bu kapsamda yatırımlarını hızlandıran şirketlerden biri.
İthalat yüzde 42 geriledi
Bilindiği üzere yerli üretimi korumak adına 2014 yılında ayakkabı ithalatında ilave gümrük vergisi uygulanmaya başlandı. Yüzde 50’leri bulan söz konusu vergiler nedeni ile 2015 yılı ile birlikte ayakkabı ithalatı azalma trendine girdi. Aynı yıl 800 milyon dolara yaklaşan ithalat 2016’da 676 milyon dolara, 2017’de 623 milyon dolara, 2018’de 493 milyon dolara, 2019’da 493 milyon dolara ve 2020’de ise 459 milyon dolara geriledi. Söz konusu gerilemenin ithal markaların Türkiye’de üretime başlamasında da önemli bir etken olarak ön plana çıktığı belirtiliyor.
