Turizmde 2022 hayali çöktü, sektör arayışta

Selenay YAĞCI

Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş, tüm dünya turizmine gölge düşürdü. Turizmciler, savaşın turizm hareketini ne ölçüde etkileyeceğini öngörmeye çalışıyor. Sektöre göre önümüzdeki 15 gün kritik öneme sahip. Son iki yılı pandeminin gölgesinde geçiren ve salgın ile ilgili kısıtlamaların yavaş yavaş kaldırılması ile umutlanan turizmci, şimdi savaşın etkilerini tartışıyor. Rusya’da uçuşların sekteye uğraması Türk turizmciyi tedirgin ederken belirsizliğin devam etmesi sezon umutlarını da etkiliyor.

Türkiye’nin en büyük pazarı Rusya’da turizm hareketi dururken, turizmci geçmiş yılların en büyük pazarı olan Almanya alternatifini zorluyor. Ancak turizmciler Rusya ambargolarına katılmayan Türkiye’nin Avrupalı turistler tarafından protesto edilmesinden de endişe ediyor.

Uçuş yolları kapalı

Sürekli değişen COVID-19 kısıtlamaları nedeniyle iki yıldır süren kesintili seyahat kurallarının ardından havayolları ve tur operatörleri, 2022 yazına bir kez daha kapalı uçuş yolları, iptaller ve uluslararası seyahatteki belirsizlik bulutu içinde hazırlanıyor. Sektör temsilcileri petrol varil fiyatının 110 doların üzerine çıkmasının ve kapalı Rus hava sahası nedeniyle daha fazla yakıta ihtiyaç duyulacağı, bunun seyahati daha pahalı hale getireceği belirtiliyor.

Almanya Turizm Birliği (DRV) Başkanı Norbert Fiebig, savaşın genel bir belirsizliğe yol açıp açmayacağını ve Alman vatandaşlarının rezervasyon ve seyahat davranışlarını etkileyip etkilemeyeceğini önümüzdeki birkaç hafta içinde göreceklerini belirtti. Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısının yeşermeye başlayan umutlara gölge düşürdüğünü kaydeden Fiebig, "Görünen o ki 2022 yılı COVID-19 öncesi yıl ile tam olarak eşleşmeyecek. 2019 yılı düzeyine dönüş beklentisi yeniden 2023'e kalabilir" dedi.

Operatörler satış yapmıyor

Güney Ege Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (GETOB) Başkanı Bülent Bülbüloğlu, en büyük sorunun uçuşlarda olduğunu söyledi. Hava sahasının kapanmasıyla Moskova-Antalya arası uçuş süresinin 6 saate çıktığını belirten Bülbüloğlu, “Bu ekonomik de değil. Zaten Rusya’da birçok havayolu da uçuşlarını durdurdu. Operatörler uçamayacakları için şu an satış da yapmıyor. Rusya pazarı durdu” dedi. Sevindirici haberin Avrupa’nın şu an için çok fazla savaş durumundan etkilenmemesi olduğunu belirten Bülbüloğlu, “Avrupa’dan savaştan önce 10 rezervasyon alıyorsak 7’ye düştü ama durmadı. Hollanda, İngiltere, Almanya satışları iyi gidiyor” diye konuştu. Ukrayna’dan savaştan kaçanlara Türkiye’deki otellerin kucak açtığını belirten Bülbüloğlu, “Marmaris’e de geliyorlar. Otellerimizde ücretsiz ağırlayacağız. Her türlü desteği vermeye hazır turizm sektörü” dedi.

Yaptırımlar etkili oldu

TÜRSAB Başkanı Firuz Bağlıkaya, Rusya’ya yapılan yaptırımların uçuşları etkilediğini söyleyerek, “Havayolu şirketleri yatırımlar nedeniyle uçuşlarını durdurmak zorunda kaldı. Önce uçuşlar meselesi çözülmeli. Yaptırımlardan sonra uçakların parçaları, bakımları, sigortalarıyla ilgili sorunlar da çıktı. Bunlar çözülmeli” diye konuştu. Ayrıca Avrupa konusunda da endişeleri olduğunu ifade eden Bağlıkaya, “Rusya’yı yalnızlaştırma adımları var. Avrupalı turistlerin refleksi de ilginç. Bu yaptırım ambargosuna katılmayan ülke olarak Türkiye’ye tepkiler olur mu diye endişe de var. Avrupalı turist buna karşı bir tavır alır mı mayıs aylarında göreceğiz” dedi.

Almanya pazarı iddialı dönüyor

Alman Seyahat Birliği (DRV) Yurtdışı Komisyonu Başkan Yardımcısı Önder Sancarbarlaz, “Rusya ve Ukrayna’da yaşanan kayıplar kesinlikle Almanya pazarından telafi edilebilir. Rezervasyonlar bu yıl rekor seviyede başladı. Ocak ayında 2019’un rakamlarını bile geçtik. Son haftalarda Almanya’daki tur operatörlerinin hepsi ocak ayında yüksek talep olduğunu bildirdi. Sadece son birkaç gündür Ukrayna meselesi nedeniyle bir yavaşlama oldu. Bu yıl Almanlar rekor seviyede gelecek. Almanya ve Batı Avrupa pazarları çok daha iddialı bir şekilde dönüyor. Yaz sezonunda bütün pazarların aynı anda açılmasından ve otellerin bunu kaldıramasından korkuyordum. Rusya-Ukrayna’nın pazardaki payının düşmesi nedeniyle 2022 otellerde yığılma olmayacak. Türkiye’ye 2022 yılında 10 milyon Rus ve Ukraynalı gelecekti. Savaş başka ülkelere sıçrarsa insanlar korkar, tatile gitmez. Ama olağan koşullarda Almanya ve Avrupa pazarları bu iki ülkedeki açığı kapatır. Bizde 2019 yılına göre yüzde 40 artış vardı, durdu. Çatışma 3-5 gün içinde biterse ve iki ülkeyle sınırlı kalırsa o zaman yoğun bir şekilde rezervasyon gelecek.”

Kaybın yüzde 35’i telafi edilebilir

Almanya’nin yarından itibaren geçerli olmak üzere, tüm ülkeleri kırmızı listeden çıkardığını hatırlatan Bentour CEO’su Deniz Uğur, “Bu bizim için büyük avantaj, çünkü aşı olmayanlar ve çocuklu aileler Türkiye’ye seyahat etmekten çekiniyordu. Şimdi bu ortadan kalktı. Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş nedeniyle yaşanacak kaybın yüzde 35’i Almanya pazarından telafi edilebilir. Bizde rezervasyonlar geçen yıla göre yüzde 200 arttı. 2019’a göre pazar ortalamasındaki artış yüzde 20 civarında. Rusya-Ukrayna krizi nedeniyle otellerde Almanya pazarına daha fazla kontenjan açılacak ve biz de çok çalışarak mümkün olduğu kadar kaybı telafi etmeye çalışacağız. Öte yandan, müşterilerimiz de bizim gibi krizlere alıştı” diye konuştu.

3-4 gündür Türkiye yavaşladı

Britanya Türk Seyahat Acentaları Birliği (BTTAA) Başkanı ve Caria Holidays'in CEO’su Engin Sertoğlu, İngiltere’de durgunluğun başladığını belirterek, “Satışlar savaş öncesine göre yüzde 60 falan yavaşladı. Tabi ki savaşın etkisi var, ama burada ekonomik sıkıntı da var. Türkiye satışlarında düşüş var ama buna karşın İspanya ve Yunanistan daha iyi gidiyor. İngiltere’de Ukrayna’nın Türkiye’ye çok yakın bir yer olduğunu düşünülüyor. Bu düşünce İngiliz turistlerin Türkiye’ye tercihini zorlaştırıyor. Bu yıl Antalya’da özellikle Ukrayna pazarı olmayacağı için İngiltere pazarı Antalya’da kapasite kazanır. Ocak ayında bir anda 2019’un iki katını geçmiştik. Şubatta da aynıydı ama son 3-4 gündür yavaşladık” dedi.

Rusya'dan 2 milyon turist gelebilir

Rusya Tur Operatörleri Birliği’ne (ATOR) göre, yaptırımlar nedeniyle Rusya’ya hava sahasını kapatan ülkelerin turizm gelirlerinde büyük düşüş yaşanacak. 24 Şubat’tan itibaren önümüzdeki altı ay boyunca Rusya’dan yapılan düzenli uçuşlar dikkate alınarak yapılan hesaplamalara göre, bu dönemde Rusya’dan en çok uçuş yapılan ülkenin Türkiye olabileceği belirtiliyor. ATOR, hava sahasını kapatmayan Türkiye’ye yaklaşık iki milyon Rus turistin gelebileceğinin altını çizdi.

Önümüzdeki 6 ay içinde Rus turistlere ev sahipliği yapacak avantajlı ülkeler arasında birinci sıradaki Türkiye’yi Özbekistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır takip etti.

En çok satış Türkiye’ye

ATOR ayrıca Rusya’dan yurt dışına tur satışlarının 28 Şubat-6 Mart arasındaki haftada bir önceki haftaya göre neredeyse yüzde 70 düştüğünü bildirdi. Paket tur satışları açısından üçüncü sırada yüzde 16’lık payla Türkiye’nin yer aldığı aktarıldı. Birlik tarafından yapılan açıklamada, Ruble’nin değer kaybı, yurt dışı tur fiyatlarının artması ve çoğu yabancı destinasyonun Rusya’ya hava sahasını kapatmasına neden olan benzeri görülmemiş krizin Rusların yurt dışı tatil taleplerini keskin bir şekilde düşürdüğü vurgulandı.