Hazır giyimde hammadde krizi AB’de pazar kaybettirdi

Yener KARADENİZ

Tekstil sektöründe son aylarda hammadde kaynaklı yaşanan kriz duruldu ve 3 aya kadar çıkan termin süreleri de normale döndü. Ancak yaşanan sürecin hazır giyim sektörüne önemli pazarlarda ihracat kaybı olarak yansıdığını belirten sektör temsilcileri, AB gibi güçlü olduğumuz bölgelere pazar payının rakip ülkelere kaptırıldığını vurguladı.

Söz konusu gelişmeler İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) rakamlarına da yansıdı. Birlik tarafından her ay Eurostat verileri dikkate alınarak yayınlanan “Avrupa Birliği Hazır Giyim ve Tekstil Pazarında Türkiye’nin Yeri Raporu’nun şubat ayı sonuçlarına göre Türkiye’nin AB ülkelerine hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı 2021’in ilk 2 ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3,5 oranında düşerek 1,7 milyar Euro’ya gerilerken aynı dönemde Çin’in ise bölgeye ihracatı yüzde 10 artarak 4,9 milyar Euro’ya çıktı.

“Avrupa müşterisini üzdük”

Yine aynı rapora göre Türkiye’nin bölgeye gerçekleştirdiği ihracatın kg. değeri yüzde 11,1 düşerek 16,5 Euro’ya gerilerken Çin ise söz konusu rakamı yüzde 7,6 artırarak 13,5 Euro’ya çıkardı. Bu yılın ilk 5 ayında ise Türkiye’nin bölgeye ihracatı, 2019’un aynı dönemine göre yalnızca 2,9 artarak 5 milyar 190 milyon dolardan 5 milyar 341 milyon dolara çıktı. Bu sonuçların en önemli sebebi ise Çin, Bangladeş gibi önemli hazır giyim üreticilerinin 2020’nin son çeyreğinden itibaren Türkiye’den hammadde toplayarak açılmalara daha önce hazırlanması.

Örme Sanayicileri Derneği (ÖRSAD) Başkanı Fikri Kurt, bu dönemde artan hammadde fiyatları nedeni ile ana pazarlarda trenin kaçırıldığını vurguladı. Kurt, “AB müşterisini üzdük, gücendirdik. Geçen senenin siparişlerini bile zor yakaladık. Piyasalar zayıf. Hammadde fiyatlarındaki artış da geri dönmedi. Özellikle pamukta fiyat artışı durdu ama geri çekilme yaşanmadı. Şu an ne aşağı iniyor ne de yukarı çıkıyor. Ama piyasada bir dengesizlik var ve bu sene istediğimiz randımanda gitmiyor” ifadelerini kullandı.

Fiyatlar normal seviyelere geldi

Oysa salgın etkisi ile değişen tedarik zincirinde Türkiye’nin avantajlı konuma geldiği ve hedef pazarlarda çok daha iyi sonuçlar alınması bekleniyordu. Ancak yaşanan hammadde sorunu söz konusu beklentiyi de etkiledi.

İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, geçmiş dönemde tedarik sürecine ilişkin sektörün hammaddesi konumundaki elyaf fiyatlarındaki artışın tüm sektörü̈ etkilediğini anlattı. En önemli hammadde konumunda olan ve “beyaz altın” olarak nitelendirilen pamuk fiyatlarının son bir yılda yüzde 80’e varan oranlarda arttığını anlatan Öksüz, “2020 yılı Mayıs ayında pamuğun kilogram fiyatı 10 TL iken, 2021 yılı Mayıs ayında 18 lira seviyelerinde olduğunu gözlemliyoruz. Tüm sektörlerin hammaddesinde yaşanan fiyat artışı gibi tekstil sektörümüzün de ana hammaddesi pamuğa ve üretim maliyetlerine yansıyan fiyat artışları, pamuk ipliği sektörümüzün fiyatlarını bir miktar etkiledi. Ancak son dönemde fiyatların normal seviyelere geldiğini gözlemliyoruz” açıklamasında bulundu.

Tekstil ve hammaddeleri sektörü sıra atladı

Hammadde fiyatları normal seviyelere gelse de bu dönemde tekstil ve hammaddeleri sektöründe iç piyasadan çok ihracata önem verildi. Söz konusu gelişme yine aynı raporda açıkça görüldü. 27 üyeli AB tekstil ürünleri pazarında Euro bazında Türkiye’nin 2019 yılı genelinde yüzde 16,1 olan payı, 2020 yılında yüzde 6,7 oranında artarak yüzde 17,2 olarak kaydedildi. Yılın ilk iki ayında ise söz konusu rakam bir önceki yılın aynı döneminde göre yüzde 20,3 oranında artarak yüzde 19 olarak hesaplandı.

Bu dönemde AB’ye ihracatını tek artıran ülke Türkiye oldu. Bu dönemde Çin’in ihracatı yüzde 1,9, Hindistan’ın ihracatı 2,6, Pakistan’ın ihracatı 3,2 düşüş gösterdi. Artış sektör ihracatının tüm dünyada artmasına yol açtı. 2020’de yaklaşık 9,8 milyar dolar değerinde ihracat gerçekleştiren sektör dünya sıralamasında da Güney Kore’yi geride bırakarak dünyanın en büyük 5. tekstil ihracatçı ülkesi konumuna yükseldi. Sektör bu yıl ise 12 milyar dolarlık bir ihracat bekliyor.

Sektör ihracatı yerinde saydı

2021 yılı Ocak-Mayıs döneminde Türkiye’nin hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı; pandeminin etkilerini göstermeye başladığı 2020 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 35,7 oranında artarak 7,6 milyar dolar olarak gerçekleşti. 2021 yılı Ocak-Mayıs dönemi ihracat rakamı performansını pandeminin etkisinden uzak şekilde görebilmek üzere 2019 aynı dönemiyle karşılaştırdığımızda ise artış̧ 0,1 oranında sınırlı artış ile gerçekleşti. 5 aylık dönemde Türkiye’nin genel ihracatı ise 2019 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 11,1 oranında artış̧ göstererek 85,2 milyar dolara yükseldi.