Hazır giyim ve tekstilci 'bekle-gör' dönemine girdi

Yener KARADENİZ

Türkiye ekonomisi ve ihracatının lokomotif sektörleri arasında yer alan tekstil ve hazır giyim sektörleri, savaşın yol açtığı belirsizlik ve finansman sıkıntısı nedeniyle yatırımda hız kesti.

En çok dış ticaret fazlası veren iki sektörün temsilcileri, açıklanan finansman paketlerinin yetersiz kaldığını, şartların çok sık değiştiğini ve savaşın da belirsizliğe yol açtığını vurgulayarak, bekle-gör dönemine girdiklerini anlattı. İş dünyası temsilcileri, yılın ikinci yarısında gelişmelere göre yatırım ortamının yeniden hareketlenebileceğinin sinyalini verdi.

1 yılda 109 bin yeni istihdam

Türkiye hazır giyimde AB’nin 3. dünyanın ise 5. en büyük tedarikçisi konumunda bulunurken, tekstil ise dünyada 5. sırada yer alıyor. Her iki sektör aynı zamanda fazla istihdam sağlayan sektörlerin başında geliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre geçen yılın tamamında iki sektörde 53 bin 685 olan işletme sayısı, 59 bin 488’e istihdam ise 1 milyon 69 binden 1 milyon 177 bine yükseldi. Yani yılın tamamında 109 bin adet yeni istihdam sağlandı. Sadece tekstil sektörünün salgın döneminde başlanan ve bu yıl hayata geçecek yatırımların toplam kapasiteyi yüzde 20 artırması bekleniyor. Yine salgın döneminde değişen tedarik zincirine bağlı olarak artan talebin devam edeceği ve ekonomik konjonktürün düzeleceği beklentisi, yeni yatırımların da aralık ve ocak ayında artmasına yol açtı.

Aylık bazda en yüksek teşvik başvuruları

Ticaret Bakanlığı Yatırım Teşvik İstatistiklerine göre, 2021’in Aralık ayında her iki sektörde 354’ü 6. Bölge’de olmak üzere 567 yatırım için teşvik belgesi başvurusu yapıldı. Önümüzdeki dönemde hayata geçmesi planlanan yatırımların toplam değeri 8 milyar TL iken söz konusu yatırımlar için öngörülen istihdam ise 52 bin 500 olarak gerçekleşti. Bu yılın ocak ayında ise 4,3 milyar TL değerinde 167 yatırım için teşvik belgesi başvurusu yapıldı. Her iki ayda öngörülen yatırımların toplam değerleri son yılların aylık bazda en yüksek rakamları olarak öne çıktı.

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya aralık ve ocak aylarında yatırım iştahının arttığını, artan teşvik belgesi başvuru sayısının da bunun göstergesi olduğunu söyledi. Gerek savaş ortamı gerekse finansal destek anlamında açıklanan paketlerin yetersizliğinin yatırım ortamını negatif etkilediğini dile getiren Ramazan Kaya, “Ana hedef olarak Anadolu’da büyük ölçekli üretim tesisleri kurmak istiyorduk. Ancak hem açıklanan KGF’nin şartları ve uygulaması, hem de savaşın yol açtığı moralsizlik yatırımlarda duraklamaya yol açtı.

En son açıklanan KGF paketi, büyüklük, tanımlanan limit, değişken faiz yapısı ve hak edişe göre ödenecek olması bizi ikilemde bıraktı. 50 milyon liralık yatırım için başvuru yapılıyor ama 5 milyon liralık limit belirleniyor.

Öte yandan bu limit de hak edişe göre ödeniyor. Bu zaman kaybına yol açıyor. Üstelik bu sürede faiz işlemeye devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Şirketlerin sermaye yetersizliği yaşadığını dile getiren Kaya, “Hammadde ve diğer girdi fiyatlarının arttığı noktada firmalar kendi sermayelerini emtia ve diğer girdilerde kullanıyor. Yatırım ya da teknolojide banka ve kredilere ihtiyaç duyuluyor. Bunu geçtiğimiz haftalarda bir araya geldiğimiz Ticaret Bakanı'mız Mehmet Muş’a da ilettim. KGF için önce şartlar belirlendi, sıra talep toplamaya gelince şikayetler ortaya çıktı. Önümüzdeki dönemde yeni bir düzenleme yapacaklar diye düşünüyoruz. Onun mesajını verdiler” şeklinde konuştu.

Yatırım için 25 milyar TL açıklandı

Üç ayrı paketten oluşan 60 milyar liralık KGF destekli kredide, yatırım desteği için 25 milyar TL, ihracat desteği için 25 milyar TL, işletme harcamaları için de 10 milyar TL’lik limit tanımlanmıştı. 22 Şubat itibariyle başvuruları alınmaya başlayan destek paketlerine 20 finans kuruluşları aracılık ediyor. Ancak yatırım teşvik belgesi başvuruları incelendiğinde sadece 2021 Aralık ve 2022 Ocak aylarında yapılan teşvik belgesi başvurularının öngörülen yatırım tutarı 12 milyar TL’yi geçiyor.

"Finansman ihtiyacının da finansmana ulaşmasının en sıkıntılı olduğu dönemdeyiz"

Anadolu’da yatırımı ana gündemlernden br yapan kurumlardan br dğer de İstanbul Hazırgym ve konfeksyon İhracatçıları Brlğ (İHKİB). Başkan Mustafa Gültepe, artan uluslararası talebe bağlı olarak yatırım htyacının artığını ancak sermayeye ulaşmada sorun yaşandığını anlattı. Fnansmana erşm ve kredblte konusunda en sıkıntılı dönemlerden brnn yaşandığına dkkat çeken Mustafa Gültepe, “Hem tekstl hem de hazırgymde teşvk bölgelernde yatırım konusunda yoğunluk var. Ancak bu yatırımların hızlıca hayata geçmes çn enstrümanlara ulaşımın kolay olması, ödemelern de hızlı yapılması gerekr. En son yenleneblr enerjye yönelk br teşvk açıklandı. Sermaye htyacı arttı. Kredblte ve kredye ulaşma anlamında bu dönem eskye oranla daha sıkıntılı. KGF’nn büyüklüğü yetersz, Exm’de esk lmtler yok. Fnansman desteklernn de, tanımlı lmtlern de artması lazım. Bunlar olursa yatırımlar knc yarıda hızlanır, mevcutlar se daha hızlı hayata geçer” fadelern kullandı.