'Muzda fiyat istikrarı için kooperatifler desteklenmeli'

Mehmet Nabi Batuk

Türkiye’nin muz üretim deposu olan Anamur’da yaklaşık 30 bin dönüm sera alanı üzerinde 2 ay sonra başlayacak hasat çalışmaları için hazırlıklarını sürdüren muz üreticileri, yeni sezon öncesinde market ve manavlardaki fahiş muz fiyatların önüne geçmek için piyasadaki fiyat kontrolünün sağlayacak düzenlemeler yapılmasını istiyor. İlçede yıllık 300 ile 350 bin ton arasında hasat gerçekleştirilen ve Türkiye’nin Toplam muz üretiminin yüzde 60’ını karşılayan üreticiler, üreticiler ile tüketiciler arasındaki aracı firmaların da minimum seviyeye düşürülmesi için dağıtıcı kooperatiflerin gelirlerini artıracak yasal düzenlemeler talep ediyor.

Sevkiyattaki fire fiyatlara yansıyor

Muzdaki fahiş fiyatların en büyük nedenlerinden birisinin de aracı firmaların sevkiyat sırasında yaşanan ürün kayıplarını fiyatlara yansıtmasından kaynaklandığını belirten Anamur-Bozyazı Ziraat Odası Başkanı Ahmet Şeref Gümüş, “Geçtiğimiz yılın mayıs ayına göre raflardaki muz fiyatları bu yıl yüzde 30’luk bir artış gösteriyor. Tarla satış fiyatı geçtiğimiz yılın mayıs ayına göre aynı olmasına rağmen marketlerde ve pazarlarda muzun kilogramının 13 liradan 15 liraya çıktı. Aracı firmalar ürün sevkiyatlarında açık kasalı araçları tercih etmesi nedeniyle son derece hassas olan muz ürünlerinde yaklaşık olarak yüzde 20 ile 30 arasında bir kayıp meydana geliyor. Bu firmalar kayıplarını telafi etmek için muz fiyatlarını yükseltiyorlar. Piyasadaki fiyat dengesinin oluşturulması için aracı firmaları ortadan kaldıracak özellikle pazarlama ve dağıtım faaliyetleri yürütecek kooperatiflere ihtiyacımız var. Ancak devletimizin söz konusu koperatiflerin maddi ve manevi açıdan örgütlenmesini kolaylaştıracak yasal değişiklikleri yapması gerekiyor. Çünkü bugün bu amaçla kurulmuş birçok kooperatifin geliri olmadığı için soğuk hava deposu ve frigorifik araç gibi lojistik yatırımları yapmakta zorluk yaşanıyor” dedi.

“2 yıl içinde üretim fazlası sorunu yaşanabilir”

Türkiye’de kurulan muz seralarının sayısının tehlikeli bir şekilde artığına dikkat çeken Başkan Gümüş, iki yıl içinde yeni sera kuruluna karşı önlem alınmaz ise Türkiye’de üretim fazlası muz sorunu ile karşı karşıya kalacağını kaydetti. Başkan Gümüş şunları söyledi: “Son yıllarda küresel ısınma nedeniyle belirli bölgelerde iklim koşulları uygun olmamasına rağmen muz seraları kurulmaya başlandı. Ancak bu durum hem ürün kalitesini etkiliyor hem piyasadaki ürün fiyatlarının üretici lehine bozulmasına neden oluyor. Türkiye’nin muz üretiminin sürdürülebilir yöntemlerle devam etmesi için Muz’un bir an önce havza uygulaması kapsamına alınması gerekiyor. Çünkü Havza uygulamasında seçilen bir tarımsal ürün için en rantabl ve en verimli yerler belirleniyor ve buna göre destek mekanizmaları oluşturuluyor.”

“Sermaye şirketleri muz üretimine değil sanayisine yatırım yapmalı”

Devlet destekleri ile muz üretimine yönelen sermaye şirketlerinin de gıda sanayisine yatırım yapması gerektiğini aktaran Ahmet Şeref Gümüş, “Eğer bu şirketler muza bir yatırım yapmak istiyorlarsa üretime değil, katma değeri daha yüksek olan sanayi ürünlerine yatırım yapmalı. Çünkü bizim ülkemizde muz sadece taze meyve olarak tüketiliyor ancak dünyada bu ürünler donmuş ve kurutulmuş olarak da tüketiliyor. Ayrıca muzdan cips, un gibi birçok ürün yapılıyor ve bu ürünlere büyük rağbet var. Sermaye şirketlerinin bu potansiyeli iyi görmesi lazım” şeklinde konuştu.