Fındık fiyatı için alıcı memnun, üretici tepkili
Açıklanan fındık fiyatı geçen yıla göre yüzde 20 artış ifade ediyor. İhracatçılar bundan 10 gün önce alım fiyatının 26-27 lira arasında olacağını ifade ediyorlardı. İhracatçılar bu fiyattan memnun. Üreticiler ise tepkili.
Ali Ekber YILDIRIM
Fındık hasadı geçen hafta başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021 ürünü fındık alım fiyatını açıkladı. Katıldığı televizyon programında Toprak Mahsulleri Ofisi'nin yüzde 50 sağlam iç esasına göre Giresun kalite kabuklu fındığın kilosunu 27 liradan alacağını belirten Erdoğan, levant kalite fındığın ise kilosunun 26.5 liradan alınacağını ifade etti. Sivri fındık fiyatı açıklanmadı.
Cumhurbaşkanı açıklamasında yüksek randımanlı fındığa kilo başına 1 lira fazla ödeme yapılacağını söyledi. Türkiye'de üretilen ortalama 650 bin ton kabuklu fındığın yaklaşık 80-100 bin tonu Giresun kalite oluyor. Kalanı ise levant kalite ve sivri fındık. Yüksek randımanlı fındığın genel üretime oranı ise yüzde 30 civarında olması bekleniyor.
Açıklanan fiyat geçen yıla göre yüzde 20 artış ifade ediyor. İhracatçılar bundan 10 gün önce alım fiyatının 26-27 lira arasında olacağını ifade ediyorlardı. İhracatçılar bu fiyattan memnun. Üreticiler ise tepkili.
Geçen yıl kabuklu fındık alım fiyatı Giresun kalite için kilo başına 22.5 lira, levant kalite 22 lira ve sivri fındığın kilosu ise 21 lira olarak açıklanmıştı.
Üretici en az 30 lira bekliyordu
Kabuklu fındık alım fiyatı konusunda üreticilerin beklentisi kilo başına en az 30 liraydı. Bu beklentinin oluşmasında Adalet ve Kalkınma Partisi(AKP) bölge milletvekillerinin "fiyatın en az 30 lira olması için çalışıyoruz" sözleri etkili oldu. Muhalefet partileri ise fındık alım fiyatının en az 35 lira olması için çaba gösterdi. CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel fındık fiyatının 35 lira olması için kampanya yürüttü. Ancak, açıklanan fındık alım fiyatı Türkiye'den en fazla fındık alan Ferrero ve diğer ihracatçıların istediği fiyat oldu.
İtalya'da üretim çok az, Türkiye fırsatı kaçırdı
Toprak Mahsulleri Ofisi'nin daha önce buğday, arpa, mercimek, nohut gibi ürünlerde açıkladığı fiyat piyasanın çok gerisinde kaldı. Serbest piyasada bu ürünlerin fiyatı yükseldi. Çünkü bu ürünlerde çok sayıda alıcı var. Fakat fındıkta böyle bir durum olmaz. Fındıkta dünyanın en büyük üreticisi Türkiye. En büyük alıcı ise İtalyan Ferreo.
Toprak Mahsulleri Ofisi 30 lira fiyat açıklasa, Ferreo ve diğer alıcılar fındık alabilmek için mecburen 28-29 liradan hatta 30 liradan fındık alacaktı. Almazlarsa üretici fındığı Toprak Mahsulleri Ofisi'ne götürür. Fındıkta buğday, arpa gibi çok sayıda alıcı yok. İthalat alternatifi de yok. Alıcılar belli. Fiyatı da onlar belirliyor. Şimdi fiyat 27 lira açıklandı. Toprak Mahsulleri Ofisi'nin alım kriterleri henüz açıklanmadı. Ferrero ve diğer alıcılar 25-26 liradan fındık alacak.
Türkiye’den sonra en fazla fındık üreten ülke İtalya. Bu yıl kuraklık nedeniyle üretimde ciddi sorunlar yaşanıyor. Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi (INC) tahminine göre İtalya’nın 2021-2022 sezonundaki üretimi neredeyse yarı yarıya azalarak 160 bin tondan 70 bin tona düşecek.
Bu fiyat üreticiye değil alivreciye yarar
İtalya’da fındık üretiminin yarı yarıya azalması demek, Türkiye’nin fazladan 90 bin ton kabuklu fındık karşılığı 45 bin ton iç fındık ihraç etmesi anlamına geliyor. Türkiye için büyük fırsat. Bu nedenle normal şartlarda fiyatların artması beklenir. Toprak mahsulleri Ofisi bunu dikkate alarak fiyat açıklaması gerekirdi. İtalya’daki bu üretim düşüşünü hesaba katmayarak ucuza kontrat yapanlar yani önceden fındığı alivre olarak satanlar şimdi Türkiye’deki fındık fiyatını düşürerek kendilerine çıkar sağlamaya çalışıyor. Açıklanan fiyat onların işini kolaylaştıracak.
Rekolte resmi olarak açıklanmadı
Fındık fiyatı açıklandı ama 2021 rekoltesi resmi olarak henüz açıklanmadı. Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlükleri koordinasyonunda ziraat odaları, İhracatçı birlikleri, ticaret ve sanayi odaları, borsalar, üniversiteler, Fiskobirlik, Ticaret Bakanlığı, Ulusal Fındık Konseyi temsilcilerinden oluşan fındık rekolte tespit heyeti günlerce sahada çalıştı ve 2021 fındık rekolte tahminini 650 bin ton olarak belirledi. İl ve ilçe bazında yapılan tahmin Tarım ve Orman Bakanlığına bildirildi.
Bakanlık bu rekolteyi açıklamadı. Bu veriler bakanlığa ulaştıktan sonra, rekolteyi düşük bulan fındık ihracatçıları ve fındığın en büyük alıcısı ve ihracatçısı Ferrero harekete geçti. Bakanlık, 16 Temmuz'da ilgili il müdürlüklerine yazı göndererek 27 Temmuz'a kadar ikinci bir rekolte tahmini yapılmasını istedi. İkinci tahmin de yapıldı ve sonuç değişmedi. Bakanlığa ikinci kez bildirildi. Bakanlık bugüne kadar bu rakamı resmi olarak açıklamadı.
Herkes tahminini açıkladı, Bakanlık açıklayamadı!
Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği rekolte tahmin heyetinde olmasına rağmen, belirlenen rekolteyi kabul etmeyerek rekoltenin 815 bin 336 ton olacağını, İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçılar Birliği ise rekoltenin 818 bin ton olarak duyurdu. Türkiye İstatistik Kurumu, 2021 yılına ilişkin ilk bitkisel üretim tahmininde fındık rekoltesini 700 bin ton olarak açıklamıştı. Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi (INC)ise, Mayıs ayında Türkiye’nin 2021 ürünü kabuklu fındık üretim tahminini 790 bin ton olarak duyurmuştu. Tarım ve Orman bakanlığı iki kez rekolte tahmini yaptı ama açıklamadı.
