Buğday alım fiyatları arttı, çiftçi satış için TMO'nun yolunu tuttu

Mehmet Hanifi GÜLEL

TMO, hububat alım fiyatlarında değişikliğe gidip piyasa fiyatını yakalamasıyla çiftçiden ürün almaya başladı. Sezon başında buğdayda açıklanan tonda 6 bin 50 lira ve 1000 lira prim desteği ile arpada 5 bin 500 lira ve 500 lira prim desteği fiyatları piyasanın altında kalmıştı. Geçen hafta buğdayda 400 lira, arpada ise 200 lira fiyat güncellemesine giderek serbest piyasayı yakalamış oldu.

Sektör temsilcileri, TMO’nun bu yıl 5 milyon ton buğday alımı hedefl ediğini belirterek, Güneydoğu’da istenilen düzeyde ulaşamadığını ifade etti. Temsilciler, TMO’nun yeni fiyatlarla hasadın başladığı İç Anadolu bölgesinden alım yapmaya başladığını aktardı. TMO, haziranda teslim ürünlerin primlerini temmuzda, temmuz ve ağustos aylarında teslim ürünlerin prim ödemelerini ise takip eden ay içinde ödeyecek.

“Şu an TMO’nun verdiği fiyat piyasanın üstünde bulunuyor”

Bölgelerinde yağışların etkisiyle hasadın 2 hafta geciktiğini kaydeden Konya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Çevik, arpa hasadının başladığını ve günlük ortalama bin 500 ton ürünün borsaya geldiğini aktardı. Gelen ürünün yaklaşık bin tonunun TMO tarafından alındığını bildiren Çevik, “Buğday hasadı da önümüzdeki günlerde sıcaklığın etkisiyle başlayacak. Cuma günü itibarıyla baktığımızda borsamızda buğdayın ton fiyatı 6 bin 800 lira ile 7 bin 350 lira arasında işlem görüyordu. Şu an TMO’nun verdiği fiyat, prim desteğiyle birlikte piyasanın üstünde bulunuyor” dedi.

“Güneydoğu’da TMO’ya satış olmadı”

Çevik, çiftçinin ürününü TMO’ya verme niyetinde olduğunu söyledi. Devletin üretici girdi maliyetleri artığı için dünya fiyatlarına eşdeğer bir fiyatla ürün aldığını aktaran Çevik, “Dünyadaki duruma göre yeniden bir değerlendirme yapacağız denmişti. Temmuz ayı için bu değerlendirmeyi yaptı. Çiftçinin TMO’ya yöneleceğini düşünüyorum. Böyle bir süre yaşanıyor ama daha İç Anadolu’da hızlı bir harman yok. İyi bir sezon bekliyoruz ve havaların ısınmasıyla hasat hızlanacak” dedi.

Çevik, arpanın da rutubet oranına göre 5 bin 600 ile 6 bin 050 lira civarında olduğunu aktararak, “Harman zamanında yüklü şekilde piyasaya mal çıkarsa, fiyat istikrarı sağlanamıyor. Onun için lisanslı depoların şart olduğunu her seferde söylüyoruz. TMO, 1 Eylül’e kadar ürün alacağını belirtti. Güneydoğu’da ise ürün lisanlı depolara gitti ama TMO’ya satış olmadı. Belki yarın lisanlı depolardan TMO’ya satış yapılır. Şu an ürün çiftçinin üzerinde görülüyor. TMO 5 milyon ton alırsa piyasa akışını rahat geçirir” diye konuştu.

"TMO doğru bir karar aldı"

TMO’nun fiyat artışına giderek doğru bir karar aldığını belirten Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, piyasa şartlarına göre fiyatın revize edilmesi gerektiğini daha önce ifade ettiklerini bildirdi. TMO’nun fiyatları illaki yükseltecek diye bir kaidenin olmadığını ve aynı da kalabileceğini ifade eden Doğru, “Her hafta dünya fiyatlarına göre yurt içi piyasada TMO fiyatını regüle etmeli” dedi. Buğday ton fiyatının 6 bin 050 lira olarak açıkladığı zaman TMO’nun o fiyattan buğday alamadığına vurgu yapan Doğru, “Artı bin lirada prim vardı. Bu fiyatla ürün alamayınca ve piyasa yükselince fiyatta düzenlemeye gidildi. Başından beri Çiftçiler Birliği olarak bizim teklifimiz buydu” diye konuştu. Adana’da buğdayın tonunun 6 bin 700 lira ile 6 bin 800 lira civarında olduğunu ve hasat sezonun bittiğini açıklayan Doğru, “Bu yıl İç Anadolu’da ve Trakya’da rekoltede iyi rakamlar bekleniyor. Mardin, Şanlıurfa ve Diyarbakır’da rekolte düşük olduğu için, çiftçi hemen ürününü nakite çevirip piyasaya sattı. Bu arada kamu bankaları aracılığıyla verilen Elektronik Ürün Senedi (ELÜS) kredileri de durduruldu. Şu anda buğdayın depolara değil TMO’ya gitmesi hedefl eniyor” ifadesini kullandı. Bir yandan dünya borsalarında buğday başta olmak üzere mısır, pamuk, soya gibi ürünlerin bir düşüş eğilimine girdiğini bildiren Doğru, Ukrayna’dan çıkarılacak olan 40 milyon tonluk hububatın Türkiye üzerinden re-export olacağına dair detaylı bir açıklamaya ihtiyaç olduğunu söyledi.