3 yıl aynı ürünü eken üreticiye destek yok

Ali Ekber YILDIRIM

Üreticilerin bu yıl bitkisel üretimde dikkat etmeleri gereken çok önemli bir uygulama var. Ekim nöbeti (münavebe) uygulaması kapsamında, 2018 üretim yılından başlamak üzere aynı tarlaya aynı tek yıllık bitkiyi 3 yıl üst üste ekenlere o tarladaki ürün için destek verilmeyecek.

Tarım ürünlerinin yeterli, kaliteli ve uygun maliyetlerde üretimi, tarımsal üretim yapılan arazinin, çiftçilerin, çevrenin ve doğal tarım kaynaklarının korunması ile sürdürülebilir tarım için ekim nöbeti uygulaması başlatıldı. Ekim nöbetinin 3. yılı olan 2020’de çiftçiler dikkat etmezse desteklerden mahrum kalabilir.

Çiftçiler dikkat etmeli

Resmi Gazete’nin 27 Mart 2018 tarihli sayısında yayınlanan “2018/17 Sayılı Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ” ile 2017’de başlayacağı duyurulan ancak daha sonra 2018’e ertelenen uygulama kapsamında, örtüaltı üretimler ve çeltik hariç olmak üzere bir parsele aynı tek yıllık bitki arka arkaya üç kez ekilirse, üçüncü üretim için mazot, gübre, ve diğer bitkisel üretim destekleri ödenmeyecek.

Üçüncü yıl 2020 üretim yılı olması nedeniyle üreticilerin bu yıl üretim yaparken ekim nöbeti kuralına uymaları gerekiyor.

Uygulama nasıl olacak?

Üreticiler 2020 ürünü ekimlerini yaparken, destek alabilmek için geçmiş iki yılda ürettikleri ürüne göre üretim kararı vermeleri gerekiyor. Örneğin, çiftçi, aynı parsele (tarlaya) 2018’de ve 2019’da buğday ekmişse 2020’de aynı parsele yine buğday ekerse o parseldeki 2020 ürünü buğday için destek alamaz. İki yıl üst üste buğday ektiği bu tarlaya buğday dışında bir ürün, nohut, mercimek, arpa, mısır veya başka bir ürün ekerse destek alabilir. Bazı bölgelerde birden fazla ürün ekimi yapılıyor. Birinci ürün ekiliyor hasat edildikten sonra ikinci ürün ekimi yapılır. Bu durumda destek alabilmesi için; 2018’de ve 2019’da 1. ürün olarak örneğin pamuk eken bir çiftçi 2020’de de 1.ürün pamuk ekerse 2020 ürününe destek alamaz.

Fakat 2018’de 1. ürün pamuk, 2019’da 1.ürün pamuk eken bir çiftçi pamuk hasadından sonra yem bitkileri, hububat ürünlerinden birini eker ve Çiftçi Kayıt Sistemi'ne kaydını yaptırırsa 2020 yılında pamuk ekse bile destek alabilir. Amaç aynı tarlaya üst üste 3 yıl aynı ürünün ekimini engellemek. Arada başka bir ürünle ekim nöbeti yapılarak toprağın korunması, verimliliğin artırılması isteniyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ekim nöbeti uygulama, usul ve esasları

1- Örtüaltı üretimler ve çeltik hariç olmak üzere bir parsele aynı tek yıllık bitki arka arkaya üç kez ekilirse 3'üncü ekiliş için destekleme ödemesi yapılmayacaktır.

2- Münavebede ürünlerin kontrolü, a- Parsellerde kayıtlı tek yıllık ürün türleri sistem (Çiftçi Kayıt Sistemi-ÇKS) tarafından kontrol edilecek. b- ÇKS’de kayıtlı tek yıllık ürünlerin kullanım şekillerine bakılmayacak. c- Tek yıllık ürün türlerinde aynı ürün türü arka arkaya 3 kez gelmiyorsa destekleme ödemesi yapılacaktır. d- Aynı tek yıllık tür 3 kez arka arkaya geliyorsa üçüncü ekiliş için destekleme ödemesi yapılmayacaktır.

3- ÇKS’de kayıtlı bir parselin; bölünmek suretiyle farklı tek yıllık ürünlerin ekilmesi halinde bu parsellerde münavebe uygulaması yapıldığı kabul edilerek destekleme ödemesi yapılacaktır.

4- Kira veya malik değişikliği suretiyle kullanım haklarının başka çiftçilere geçmesi halinde bu parsellerin 2018-2019 üretim yılları ürün kayıtları sistem (ÇKS) tarafından kontrol edilerek arka arkaya aynı tek yıllık ürün 3. kez ekilmişse üçüncü ekiliş için destekleme ödemesi yapılmayacaktır.

5- Hisseli arazilerde aynı parsel için hissedarların hisseleri oranında ayrı ayrı başvurularında; bu parseller başvuru sahibi çiftçi adına değerlendirilecektir. Bu durumdaki parseller çiftçi ile ilişkilendirilerek başvurduğu parsel için münavebe sorgusu sistem (ÇKS) tarafından yapılacak olup aynı tek yıllık tür 3 kez arka arkaya geliyorsa üçüncü ekiliş için destekleme ödemesi yapılmayacaktır.

6- Aynı çiftçide aynı parselde aynı üretim yılında birinci, ikinci ve üçüncü üretim olması durumunda; ÇKS ‘de kayıtlı ürünlerin arka arkaya ekilişlerine sistem (ÇKS) tarafından bakılacak ve aynı tek yıllık ürün üçüncü kez arka arkaya ekilmiş ise üçüncü ekiliş için destekleme ödemesi yapılmayacaktır.

7- Aynı çiftçide aynı parselde aynı üretim yılında birinci, ikinci ve üçüncü üretim olması ve bu üretimlerin aynı tek yıllık ürün olmaması durumunda destekleme ödemesi yapılacaktır.

8- Aynı ürün grubundaki bitkilerin (Hububat, Baklagil vb.) birbiri ardına ekilmesi durumunda; Parsellerde kayıtlı ürün türleri sistem (ÇKS) tarafından kontrol edilecek, ekilişi yapılan tek yıllık ürün türleri değiştiği durumlarda münavebe kabul edilecek ve destekleme ödemesi yapılacaktır.

9- Doğal çayır alanları ve çok yıllık bitki türleri ile ekili/ dikili araziler; Mevzuat gereği münavebe şartı çok yıllık bitkilerde uygulanmayacaktır. 10- Kadastro yenileme çalışmaları nedeniyle adaparsel numaraları değişen alanlar sistem (ÇKS) tarafından Zemin ID ( Zemin Ref) numaralarından kontroller sağlanacak ve yukarıda belirtilen esaslara göre işlem yapılacaktır.

11- Toplulaştırma nedeniyle değişen parsellerin takibi; Toplulaştırma yapılan alanlarda parsellerin yerleri, alanları ve ada parsel numaraları değiştiği için toplulaştırma sonrasında değişen bilgileri ile ilk kez kaydı yapılan parsellerin önceki yıllar kayıtları dikkate alınmayacaktır. Bu parsellerde münavebe uygulaması yukarıdaki prensipler doğrultusunda yapılacaktır.