SETBİR’den süt ve ürünlerine ilişkin ‘Politika Belgesi’

AB Sivil Toplum Diyalogu VI Programı kapsamında yürütülen, SETBİR ve İtalyan Gıda Endüstrisi Federasyonunun proje ortağı olduğu ‘Süt Değerlidir: Tek İhtiyacımız Kaliteli Süt’ konulu projenin kapanış etkinliği Ankara’da gerçekleştirildi.

Proje kapsamında Türkiye'de çiğ sütün kalitesini iyileştirmek amacıyla kısa, orta ve uzun vadede uygulanabilecek önerileri içeren ‘Politika Belgesi’ kamuoyuyla paylaşıldı.

Belgede yer alan tespitlere göre, Türkiye'de çiğ süt kalitesi bakımından eksikliklerin olmasının temelinde çiftlik ölçeklerinin küçük ve dağınık olması bulunuyor.

Belgede, çiğ sütün kalitesinin geliştirilmesine yönelik öneriler ve eylem planları şöyle sıralandı:

• Çiğ sütte kayıt dışılığın giderilmesi için radikal önlemler alınmalı.
• Eğitim ile süt üreticilerinde bilinç artışı sağlanmalı, çiftçiler ve çiftçi örgütleri nezdinde bir eğitim ihtiyacı oluşturulmalı.
• Etkin bir eğitim geri bildirim mekanizması hayata geçirilmeli ve eğitim sonuçları bağlayıcı olmalı.
• Yürürlükte olan teşvik sistemleri gözden geçirilmeli ve öncelikle bir 'Eğitim Desteği Fonu' oluşturulmalı. Bu fon kanalı ile mali altyapısı oluşturulan sürekli ve bağımsız komisyonlarca yürütülecek olan bir eğitim modeli sonunda somut ve izlenebilir bir gelişim gösteren üreticilerin 'Kalite Destek Primi' ve 'Soğutma Primi' gibi teşviklerden yararlandırılması gündeme alınmalı.
• Süt kalitesinin takibinde ve teşvik uygulamalarında kullanılan süt yağı ve proteini esaslı uygulama daha da geliştirilmeli. Bu kalite takip parametrelerinin yanı sıra somatik hücre sayısı ve mikrobiyel yük gibi parametreler de eklenmeli ve süt proteini yerine süt kazeini üzerinden bir değerleme yapılmalı.
• Antibiyotikli süt imha prosedürleri tamamen değiştirilmeli ve bir Antibiyotikli Süt Alım Fonu desteği oluşturulmalı.
• Süt tedarik zincirinin tüm bileşenlerinin dahil olacağı şeffaf bir büyük veri (big data) havuzu altyapısı kurulmalı ve üretici özelinde süt kalite takibi bu veri havuzu sistemi üzerinden anlık olarak takip edilebilmeli. Bu sistem e-reçete, mezbaha kayıtları, süt kalite parametrelerine ait girdiler gibi süt kalitesini etkileyen tüm verilere, tüm paydaşların anlık olarak erişimine olanak vermeli.
• Eğiticilerin ve eğitim programından başarıyla geçen teknik personeli istihdam eden üretici örgütlerinin sahada aktif olarak çalışmaları koşuluyla onaylı AR-GE merkezleri personeline tanınan muafiyetlerden yararlandırılması konusunda girişimler başlatılmalı.
• Çiğ süt toplama yetkisi, ihtisas alanlarına göre sınırlı sayıda üretici örgütüne tanınmalı.

“İhracatımızı çok daha yukarı çekebilme potansiyelimiz var”

Sanayicilerin Avrupa, ABD, Japonya ve Çin'e ihracat yapabilme yeterliliğine sahip olmasının yanında teknoloji kullanımlarının yüksek seviyede bulunduğunu belirten SETBİR Kurulu Başkanı İsa Coşkun Coşkun, “Süt ve süt ürünlerinde kalite standartlarını iyileştirirsek, verimliliği artırırsak ve teşvik sistemimizi gözden geçirirsek, üretim miktarımızı ve 500 milyon dolarlık ihracatımızı çok daha yukarı çekebilme potansiyelimiz var." dedi.

Türkiye'de insanların önemli kısmının açık süt, sokak sütü, kontrolsüz ve kalitesiz süt satın aldığını dile getiren Coşkun, bu durumun ciddi halk sağlığı riskleri barındırdığına dikkati çekti.

Coşkun, çiğ sütte kayıt dışılığın giderilmesi için daha güçlü denetim mekanizmasına ihtiyaç olduğunun altını çizerek, şunları kaydetti: "Satış ve tüketim noktalarında ısı kontrollü muhafazanın garanti altına alınması için ilave düzenlemeye acilen ihtiyaç var. Gıda güvenliği ve gıda hijyeni açısından kayıt altına alınan süt oranını artırmalıyız. Çiğ süt kalitesinin takibinde ve teşvik uygulamalarında kullanılan süt yağı ve proteini esaslı uygulamanın daha da geliştirilmesi gerek."