Seramik sektörü ihracata katkıda lider
Türkiye’nin ihracat katkı endeksi 2024 yılı ilk yarısında gerilerken, seramik sektörü liderliğini korudu. 2024’ün ilk yarısında yavaşlayan pazarlar, jeopolitik gerginlikler, değerlenen Türk lirası ve seçim atmosferi, ihracatı ve katkı endeksini olumsuz etkiledi ve endeks yılı negatif alanda kapandı. Buna rağmen inşaat seramikleri sektörü ihracata katkı oranı en yüksek seviyede gerçekleşti.
Türkiye Seramik Federasyonu’nun liderliğinde, ekonomistler tarafından her yıl düzenli olarak hazırlanan ‘Türkiye İhracat Katkı Endeksi’nin bu yıla ait ilk yarı sonuçları açıklandı.
2024’ün ilk yarısında, yüksek enflasyona karşı uygulanan küresel sıkı para politikaları dünya ticaretini ve ihracat pazarlarını olumsuz etkilerken, Türkiye’nin ihracat performansında da yavaşlama görüldü. İhracat artışı yavaşlarken, ithalatın durağanlaştığı gözlendi. 2024’ün ilk yarısında Türkiye’nin ihracatı yüzde 2,6 artarak 126,3 milyar dolara yükseldi. Ancak Türkiye’de yerel seçimler öncesi ekonomik ve siyasi belirsizlikler, seçimlerin ardından sona erse de sıkılaşma politikaları kararlılıkla uygulanmaya devam etti. Bu süreçte, Türk lirası reel olarak değer kazanırken, finansmana erişim zorlaştı. 2023 yılını 0,91 puanla negatif kapatan Türkiye İhracat Katkı Endeksi, 2024’ün ilk çeyreğinde 0,90 puana, ikinci çeyrek sonunda ise 0,85 puana geriledi.
İnşaat seramikleri sektörünün ihracat katkı oranı 11,43 puan
Tabloda gerileme olmasına karşın 2024 yılının ilk yarısı sonunda, inşaat seramikleri sektörünün ihracat katkı oranı 11,43 puan ile en yüksek seviyede gerçekleşti. Sektör, yılın ilk ve ikinci çeyreğinde katkı oranını artırarak, sanayi kolları arasında liderliğini sürdürdü. 2024'ün ilk yarısında, inşaat seramikleri sektöründeki katkı oranındaki artış, ithalattaki gerilemenin bir sonucu olarak ortaya çıktı. İhracat ise daha sınırlı bir gerileme yaşadı. Net ihracat katkısı, 2023 yılının ilk yarısında 435 milyon dolar iken, 2024 yılının aynı döneminde 426 milyon dolara düştü.
İnşaat seramikleri, mobilya ve giyim ilk sırada
Bu yıl toplam 20 sanayi kolu içinde ihracat katkı oranı pozitif olan sektör sayısı 10’a geriledi. İnşaat seramiklerinin ardından, en yüksek katkı oranına sahip diğer sektörler 5,32 puan ile mobilya ve 4,99 puan ile giyim eşyaları sektörü oldu. 2024 yılının ilk yarısında en yüksek ihracatı gerçekleştiren sektör ise motorlu kara taşıtları sanayisi oldu. Bu sektörün katkı oranı 0,89 olarak kaydedildi. Bununla birlikte, 10 sanayi kolunun ihracat katkı oranları 2024'ün ilk yarısında negatif olarak gerçekleşti. En yüksek negatif oran ise 0,19 puan ile elektronik ve bilgisayar sanayisinde görüldü.
İhracat yüzde 2,6 oranında arttı
2024 yılının ilk yarısında Türkiye’nin ihracatı, yüzde 2,6 oranında artarak 126,3 milyar dolara yükseldi. Bu genel yükselişe rağmen, inşaat seramikleri ihracatında 2024 yılının ilk yarısında yüzde 5,7’lik bir düşüş yaşandı. 2023 yılı ilk yarısında 495 milyon dolar olan inşaat seramikleri ihracatı, 2024 yılının aynı döneminde 468 milyon dolara geriledi. Bu gerilemede, ihracat pazarlarındaki ve özellikle Avrupa’daki daralma belirleyici rol oynadı. Seramik kaplama malzemeleri ihracatı da 2024 yılının ilk yarısında değer olarak yüzde 1,2 azalarak 355 milyon dolara indi. Ancak, kaplama malzemeleri ihracatındaki düşüş hızının yavaşladığı gözlendi.
Seramik sağlık gereçleri ihracatında ise 2024’ün ilk yarısında yüzde 15,6’lık bir azalma yaşandı ve ihracat 133 milyon dolar olarak kaydedildi. Miktar bazında bakıldığında, seramik kaplama malzemeleri ihracatı yüzde 31,5 artarak 873.251 tona yükselirken, seramik sağlık gereçleri ihracatı yüzde 15,4 düşerek 66.470 tona geriledi. 2024 yılının ilk yarısında, seramik sağlık gereçleri ihracat birim fiyatı ortalama 2,00 dolar/kg’ye, seramik kaplama malzemeleri ihracat birim fiyatı ise 38 cent/kg’ye düştü.
Türkiye İhracat Katkı Endeksi sonuçlarını değerlendiren Türkiye Seramik Federasyonu Başkanı İlter Yurtbay, “Küresel ekonomik koşulların ve iç politik gelişmelerin Türkiye’nin ihracat üzerindeki baskısını gözler önüne seriyor. 2024’ün ikinci yarısında, bu koşulların endeks üzerindeki etkisinin yakından izlenmesi gerekecek. Ancak ilk yarıyıl verileri, inşaat seramikleri sektörünün, Türkiye'nin ihracat performansına olan katkısını koruduğunu ve sanayi kolları arasındaki önemini artırdığını gösteriyor. Diğer sektörlerdeki performans farklılıkları ise ekonomik koşulların ve sektörel dinamiklerin ihracat üzerindeki etkilerini ortaya koyuyor” dedi.
Türkiye İhracat Katkı Endeksi nedir?
Türkiye ekonomisinde sürdürülebilir bir büyüme ve gelişme için iki temel ihtiyaç bulunmaktadır. Bunlar daha yüksek katma değer sağlanması ile daha yüksek ihracat yapılarak net ihracat fazlası elde edilmesidir. Ekonomide üretim ve ihracatta daha yüksek katma değer ile net ihracatı sağlayacak olanlar sanayi sektörleridir. Net ihracat aynı zamanda yüksek katma değerli üretim yapıldığını da göstermektedir, nitekim ihracatın ithalattan yüksek olması sektörlerin rekabet gücünü ve bunu sağlayan katma değeri yansıtmaktadır. Sanayi sektörleri katma değer ve net ihracat yaratma güçleri ve potansiyellerine göre ölçülmeli ve desteklenmelidir. Türkiye ihracat katkı endeksi çalışması bu çerçevede ekonomistler tarafından hazırlanmıştır. İlki 2017 yılı Kasım ayında açıklanan Endeks, sektörleri karşılaştırmalı olarak izlemeyi, düzenli değerlendirmeler yapmayı hedefler ve üç ayda bir kamuoyu ile paylaşılır. Endeks ile 3 klasman takip edilmektedir. İlk klasman Mutlak İhracat Büyüklüğü, ikincisi Mutlak İhracat Katkı Değeri, üçüncü ise İhracat Katkı oranı Endeksi’dir.
