Perakendeci, KÇÖ ve kira indirimi istiyor
Kısmı kapanmalar ile birlikte haftalık çalışma süreleri 84 saatten 35 saate kadar gerileyen gıda dışı perakende sektöründe cirolar yüzde 70 azaldı. Çalışanların yarıdan fazlası boşta kaldı. İTO’nun düzenlediği online toplantıda bir araya gelen BMD, TMD ve KMD temsilcileri, kısa çlaışma ödeneğinin yeniden hayata geçirilmesini istedi, kiralarda ve vergilerde indirim talep etti.
Yener KARADENİZ
Türkiye ekonomisinin itici güçlerinden olan markalı gıda dışı organize perakende sektörü, kısmi kapanma kararlarından en fazla etkilenen sektörler arasında yer aldı. Kapanma, pandemi öncesine göre markaların çalışma saatlerinin 35,5’e, ciroların ise yüzde 70 kadar gerilemesine yol açtı. Ancak buna rağmen başta cadde mağazaları olmak üzere AVM’lerde de kiraya yönelik herhangi bir kolaylık sağlanmadı. Sektör temsilcileri, en fazla zorlandıkları konunun çalışanlarını muhafaza etmek olduğunu belirtti. Çalışanların yüzde 60’ının şu anda boşa çıktığını belirten sektör temsilcileri en azından bu kesime yönelik olarak destek verilmesi, kapalı kalınan saatler için kira alınmaması, ortak gidere yönelik üst sınır getirilmesi ve tazminatsız çıkış hakkı verilmesini talep etti.
İTO ile online toplantı
Sektörde yaşanan sorunlarla ilgili olarak Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, Tescilli Markalar Derneği (TMD) Başkanı İzzet Stamati ve Kategori Mağazacılığı Derneği (KMD) Başkanı Serhan Tınastepe hafta sonu İTO Başkanı Şekib Avdagiç başkanlığında İTO yönetim kurulu üyeleri ile online olarak bir toplantı yaptı. Her dernek temsilcisi, yaşadıkları sorun ve çözüm önerilerini İTO yönetimi ile paylaştı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da geçen perşembe günü twitter hesabından yaptığı paylaşımda “Pandemi sürecinde firmalarımızın sıkıntıları artıyor. Öncelikle, Kısa Çalışma Ödeneği’nin yeniden başlatılması gerekiyor. Kamuya yapılacak vergi ve benzeri ödemelerin ertelenmesine, işletmelerimize yeni kredi destekleri sağlanmasına acil ihtiyaç duyuluyor” açıklamasında bulunmuştu.
Kapalı süre kiradan düşsün
BMD Başkanı Sinan Öncel, kısmi kapanma kararları ile birlikte AVM ve cadde mağazalarında haftalık toplam çalışma saatinin 84’ten 35,5’e gerilediğine dikkat çekti. Bu koşullar altında başta Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) olmak üzere kira ve genel giderler ile ilgili düzenleme yapılması gerektiğini vurgulayan Öncel, “Pandemi döneminde gerek cadde gerekse AVM’lerde yer alan satış noktalarında kapalı kalınan süre kiradan düşülmeli. Bununla ilgili yasal bir düzenleme yapılmalı. Çünkü bu durum kiracı ile mülk sahibi arasında ciddi bir çatışmaya sebep oluyor. Mülk sahibinin mağduriyeti de önümüzdeki yıllardaki vergi matrahından düşülerek giderilebilir. Genel giderin de kesinlikle bir üst sınırının olması ve kiraya dahil edilerek bu tartışmalara son verilmesini istiyoruz. Öte yandan haftalık çalışma saatlerimiz düşünce çok ciddi sayıda çalışan ister istemez açığa çıkıyor. Onların da kısa çalışma ödeneğinin devam ettirilmesi gerektiğini düşünüyoruz” diye konuştu.
KÇÖ olmaması büyük yük
TMD Başkanı İzzet Stamati de başta cadde mağazalar olmak üzere kiralar ile ilgili yaşanan sıkıntıların devam ettiğini kaydetti. Cadde mağazalarında bireysel kiralama olduğu için daha fazla sorun yaşadıklarını anlatan Stamati, bir diğer sıkıntının ise çalışanları muhafaza etmek olduğunu söyledi. Stamati, “Haftalık çalışma saatlerinin 35,5 saate düşmesi ile birlikte KÇÖ’nün olmaması işletmelere çok büyük yük getiriyor. Bu durumda personel ya yıllık izne ya da ücretsiz izne gönderecek. Bu durumda ya işçi mağdur olacak ya da işletmelerin üzerine ciddi anlamda yük binecek. KÇÖ desteği bu nedenle devam etmeli” dedi.
AVM’lerde fesih sorunu
Bir diğer problemi ise erken fesihte yaşadıklarını bildiren Stamati, şöyle devam etti: “AVM’lerde tazminat ödemeden protokolü fesh etmek istiyoruz ama AVM sahipleri buna yanaşmıyor. Tazminatsız hak talep ediyoruz. Öte yandan finansal maliyetler çok yükseldi. Vergilerde erteleme yok. Yapılandırma oldu ama onda bile taksitini ödeyemeyen işletmeler var.”
TESK: Nakdi ücret için meslek grupları genişletilmeli
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, nakdi ücret desteği verilecek meslek grupları kapsamının genişletilmesi gerektiğini belirtti. Yazılı bir açıklama yapan Palandöken, “Bir yıldır iş yapamayan, okul servis araçları, kantinciler, kırtasiyeciler, halk otobüsçü ve dolmuşçular ile yanlarında çalışanlar da nakdi ücret desteği kapsamına alınmalı. Öte yandan 31 Mart'ta sona eren Kısa Çalışma Ödeneği yeniden hayata geçirilmeli ve salgın sona erinceye kadar sürdürülmeli” çağrısında bulundu.
Anadolu’dan da Kısa Çalışma Ödeneği çağrısı geldi
Sivas Ticaret ve Sanayi Odası (STSO) Başkanı Mustafa Eken, Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ), vergi ödeme ertelemeleri ve yeni kredi desteklerinin acil olarak hayata geçirilmesi gerektiğini dile getirdi. Eken, “Koronavirüs salgınının Türkiye'de etkisini göstermesiyle birlikte 2020 yılı Nisan ayında uygulamaya konulan kısa çalışma ödeneği 31 Mart 2021 itibariyle sona erdi. Yaşanan süreçte Kısa Çalışma Ödeneği esnaf ve tüccarımıza bir nebze de olsa katkı sağladı. Nakdi ücret desteği ve işten çıkarmaların mayıs ayı ortasına kadar uzatılması üyelerimiz için sevindirici oldu. Beklentimiz Kısa Çalışma Ödeneğinin de uzatılmasıdır” dedi. Konuyla ilgili gerekli görüşmeleri yürüttüklerini ifade eden Başkan Eken, konu hakkında üyelerinden gelen talep ve beklentileri ilgili bakanlıklar ve TOBB’a bildirdiklerini aktardı.
