Gıda dışı perakendede bıçak kemiğe dayandı

Yener KARADENİZ

Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) üyesi 70’ten fazla marka, üretici fiyatları ile tüketici fiyatları arasında farkın açıldığına dikkat çekerek düşük talep nedeniyle birikmiş zamları etikete yansıtamadıklarını söyledi. Sektör temsilcileri normalleşme döneminde artması beklenen talep doğrultusunda fiyatlarda da artış yaşanacağını belirtti. Zincir Mağazaları Derneği’nin (ZMD) kurumsal kimliğinin yenilenmesi ve sektöre ilişkin değerlendirmelere yönelik dernek yönetim kurulu üyelerinin de katılımı ile düzenlenen online toplantıda konuşan ZMD Başkanı Serhan Tınastepe, “Üretici ve tüketici fiyatları arasındaki farkı çok fazla açıldı. bu farkı şu an yansıtmıyoruz. Yansıtmamız önemli ölçüde kardan feragat etmemiz anlamına geliyor. Bu konuda perakende sektörü fedakâr davranıyor. Fedakârlık seviyesi bıçağın kemiğe dayandığı noktaya geldi. Birikmiş stres var. Bu stres önümüzdeki süreçte artan talebe bağlı olarak fiyatlara yansıyacak” diye konuştu.

2020 yüzde 18 küçülme ile kapandı

70’ten fazla üye ile 320 milyar TL’lik ciro ve 300 binden fazla istihdamı temsil eden ZMD üyeleri, geride bıraktığımız yılın önemli bir bölümünü kapalı geçirdi. Bu dönemde cirosunun yarısını kaybeden üyelerin olduğunu söyleyen Tınastepe, “Sektörümüz ürün grupları ertelenebilir ihtiyaçlardan oluşuyor. Tüketicinin bu dönemde zorda kalmadıkça ihtiyaçlarını ertelendiğin gördük. Turizmindeki düşüş turizme bağlı perakende de işleri azalttı. Mobilya ev geliştirme gibi alt kategoriler olumsuz etkilendi. Ciroların yarısını kaybeden üyelerimiz oldu. Gıda dışı organize perakende 2020’yi yüzde 18 gerileme ile kapattı. Bu yılın ilk çeyreğinde de yüzde 25 seviyesinde bir gerileme olacağını öngörüyoruz. Pandeminin ardından ertelenmiş taleplerin devreye gireceğini düşünüyoruz” diye konuştu.

“Kayıpların telafisi hemen mümkün değil”

Pazartesi itibari ile kademeli normalleşme dönemine geçildiğini hatırlatan Serhan Tınastepe, hayat normalleşmeye başlasa bile kayıpların telafisinin hemen mümkün olmayacağını söyledi. Tınaztepe, daralmanın yaşandığı bu dönemle baş edebilmek için Kısa Çalışma Ödeneği’nin uzatılması, kira ödemelerinin kanunla düzenleme altına alınması gibi desteklerin önemli olduğuna dikkat çekerek, “Hane halkının tüketimin vazgeçilmez bir parçası. Seyyanen yapılan destekler, şirketlerin ayakta kalabilmesi için önemli ama hane halkının desteklenmesi de çok kritik” değerlendirmesini yaptı.

“Özel sektörü desteklemeyen rekabet edemeyecek”

Perakendecilikte maliyet kontrolünün önemine dikkat çeken Tınastepe, kira desteğinin akılcı bir çözüme ulaşmasının öncelikli olduğunu aktardı. Tınastepe, “Kapanma dönemlerinde AVM’ler yapıcı çözümler sundu. Ancak onlar da kaynaklarının tükendiğini belirtmeye başladı. Döviz borcu olan AVM’lerde kamu desteği önemli. Caddelerde ise daha vahim durumdayız. Kiralarla ilgili bir düzenleme yapması bizim önemli önceliklerimizden bir tanesi. Ciro kira uygulamasının yasal düzenleme güvence altına alınmasını talep ediyoruz. Pandemi sonrasında yenidünyada rol değişimleri olacak ve özel sektörün desteklendiği ülkeler bu dönemde öne çıkacak” diye konuştu.

Bu faiz ortamında yatırım mümkün değil

Makroekonomik gelişmelere ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Serhan Tınastepe, perakendeciler olarak yüksek volatilitenin olduğu kurdan olumsuz etkilendiklerini ve fiyatlandırma için stabilize olmuş kurun önemli olduğunu söyledi. Sıkıntı yaşadıkları bir diğer konunun ise yüksek faiz ortamı olduğunun altını çizen Tınastepe, döviz ile kredilerde yüzde 6 faiz oranı uygulandığını bu oranın sınırın hemen ötesi Bulgaristan’da yüzde 1 olduğun dikkat çekerek, “Bugünkü faiz ortamında yatırım yapmak mümkün değil. Makroekonomik gelişmeler yatırım ortamını olumsuz etkiliyor” diye konuştu.

Üyeler yurtdışında yatırım için daha istekli

Serhan Tınastepe, geçen yıl perakende sektörünün metrekare bazında toplamda yüzde 3, gıda dışında ise yüzde 1,5 büyüdüğünü anlattı. Tınastepe, “Daha önce yapılan planlamalar bir şekilde sürdürülüyor. Üyelerimiz yeni yatırımlar konusunda ise bu yıl isteksiz. Bunda da kamu destekleri, makroekonomik belirsizlik ve dalgalanmalar ciddi şekilde etkili. Yurtdışındaki hızlı toparlanma nedeni ile üyelerimiz yurtdışında yatırım konusunda ise daha istekli” diye konuştu.

ZMD kurumsal kimliğini yeniledi

ZMD, hali hazırda 70’ten fazla üyesi ile sektörün yüzde 80’ini temsil ediyor. Dernek, 320 milyar TL ciro ve yüzde 90’ı gençlerden oluşan 300 bini aşkın istihdamı ile ekonominin yüzde 10’unu oluşturuyor. Nisan ayında düzenlenen genel kurulda oy birliği ile daha önce Kategori Mağazacıları Derneği olan ismi Zincir Mağazaları Derneği olarak değiştirme kararı aldıklarını dile getiren Serhan Tınastepe, derneğin yeni kimliği ile gıda dışı perakendede etkinliğini daha fazla artıracağını söyledi. Sektöre ilişkin çalışmalara da devam ettiklerini anlatan Tınastepe, e-ticaret ve omnichannel’ın son dönemde en önemli gündem maddelerinden biri haline geldiğine dikkat bu alanlarda 5 yıllık mesafeyi 3-4 ay içinde alındığını söyledi. Tınastepe, “Omnichannel konusunu daha fazla konuşalım istedik. Bu amaçla 26 Mayıs günü yarım gün sürecek webinar düzenliyoruz. Perakende konferansı da webimar şeklinde olacak” diye konuştu.