Darboğazlar perakendecinin odağını kaydırdı

Hilal SARI

Dünyanın en büyük 100 perakende şirketinin yüzde 94’üne hizmet veren ABD’li yazılım şirketi Microsoft’un Ortadoğu ve Afrika Perakende Sektör Direktörü Ramy Fares, küresel perakende sektöründe pandemi ve dijitalleşme öncesi “maliyet ve verim” olan odağın, artık “direnç ve şeffaflık” olarak değiştiğini belirtiyor.

İstanbul Haliç Kongre Merkezi’nde 1-2 Haziran tarihlerinde “Dijital Dönüşüm” temasıyla gerçekleşen Perakende Günleri’nde ana konuşmacılardan biri olan Fares, perakende sektörünün pandemi ve dijitalleşmeyle birlikte nasıl dönüştüğünü ve perakendecilerin rekabet avantajı için nelere odaklandığını DÜNYA’ya değerlendirdi.

COVID-19 pandemisinin sektörün değişimine hız kattığına dikkat çeken Fares, pandeminin sektördeki dönüşümü hızlandırdığını, bunun pazara sadece dijitalde hizmet veren birçok perakende markayı soktuğunu, bu durumun sektördeki oyuncular için müşteri sadakatini daha önemli hale getirdiğini belirtiyor.

Tedarik darboğazlarının sektörde bir yerelleşme trendi de başlattığına dikkat çeken Fares, “Eskiden sektörün odak noktası maliyetler ve verimdi. Şimdi birçok perakendeci, aksamalara karşı daha dirençli hale gelmek için tedarik zincirini nasıl yerelleştirebileceğine, planlarını daha iyi yapabilmek için şeffaflığını nasıl artırabileceğine odaklanmış durumda” diyor.

Ukrayna savaşı veya Çin karantinaları gibi zincirleri aksatan beklenmedik gelişmeler karşısında, daha dirençli hale gelmek, şirketlerin daha hızlı iyileşmesini sağlıyor. Veri sayesinde erişilebilen şeffaflık ise perakendecilerin önünü daha iyi görebilmesine yardımcı oluyor.

Mağazanın rolü ve amacı değişiyor

Fiziksel mağazacılık ve online mağazacılığın artık birlikte hareket etmeye ve birbirini beslemeye başladığını aktaran Fares, “Fiziksel mağazanın amacı ve rolü değişiyor. Deneyim tüketici için çok önemli hale geldi ve dijital yatırımlarla perakendeci bu deneyimi geliştirmeli” diyor. E-ticaretteki yükselişin fiziksel mağazaların sayısını azaltmasının bir istihdam sorunu (işten çıkarmalar) getirip getirmeyeceği sorusuna ise Fares’in yanıtı: Hayır, perakendeciler mağazalarını ‘fullfillment’ merkezine dönüştürüyor.

“Selfie” gönder, site sana tarzına uygun seçenekleri getirsin

Microsoft ekibinden perakende günlerinde yapılan demo sunumunda da bu değişime dair çok çarpıcı uygulama örnekleri sergilendi. Örneğin bir moda perakendecisinin online mağazasında tarzınıza uygun kıyafetleri görebilmek için ‘chatbot’a bir ‘selfie’ gönderiyorsunuz, site sizin tarzınıza uygun seçenekleri önünüze getiriyor. Kıyafeti denemek mi istiyorsunuz? Yine aynı siteden en yakın mağaza seçeneğine yönlendiriliyor, fiziksel mağazadaki satış temsilcisiyle randevu ayarlayabiliyorsunuz. Satış online kanaldan olsa da tüketici deneyimini fiziksel mağazada yaşamaya devam ediyor.

Sürdürülebilirlik en önemli trendlerden

Tüketicilerin ve çalışanların kârlılıktan ziyade bir amaca hizmet eden markaları tercih etmesi nedeniyle, sürdürülebilirlik de perakendecilerin ajandasında en önemli maddelerden. Fares, marka algısı üzerinde çok önemli bir etkisi olması nedeniyle perakendecilerin üç ayrı düzeyde - kendi faaliyetlerinde, tüketici düzeyinde ve tedarik zincirlerinde - sürdürülebilirlik için çalıştığını aktarıyor ve ekliyor: “Birçok perakendeci tedarik zincirlerini sürdürülebilir olmaya zorlayacak.”

Birleşik Arap Emirlikleri’nden bir örnek de veren Fares, “Tüketiciler ve perakendeciler bir araya gelerek hükümeti tek kullanımlık plastik ürünlerin yasaklanması için ikna etti. Yeni uygulama 1 Haziran’da başlıyor” diyor.

Küresel talep güçlü, düşüş yok, dönüşüm var

Enflasyonun dünya genelinde tüketicileri harcamaları hakkında daha dikkatli olmaya ittiğini aktaran Fares, faizlerdeki yükselişle tasarrufa yönelimin de artacağını belirtiyor. Ayrıca gelirlerdeki reel erime, tüketicileri lüks perakendeden daha temel ihtiyaçlara yönlendirdi ama Fares seyahatin geri gelmesiyle lüks perakendede satışların hızlanmasını öngördüklerini aktarıyor. Fares’in dikkat çektiği bir diğer trend ise “sağlıklı” yaşam alışkanlıklarının artmasıyla perakendede de buna bağlı bir dönüşüm yaşandığı. Perakendede küresel talep görünümünün güçlü seyrini koruduğunu belirten Fares “Talep düşmüyor ama değişiyor” diyor.

Gıda market, ev dekorasyon ve moda, dönüşümün öncüsü

Perakende gıda marketler, dönüşümün başını çekiyor. Pandemi ve uzaktan çalışmayla daha önemli hale gelen ev dekorasyon da dönüşümde ikinci sırada. Moda perakendeciliği de yine perakendedeki dönüşümün öncülerinden.

Sektör 30 trilyon dolara koşuyor

E-Marketer tarafından yayınlanan bir rapora göre bu yıl 27,3 trilyon dolara ulaşması beklenen küresel perakende pazarı, 2024’te 30 trilyon dolar eşiğini de aşacak. 2022’de COVID-19 kısıtlamalarının kalkmasıyla küresel perakende satışlar önceki yıla göre yaklaşık yüzde 10’luk bir büyüme kaydetti. Pandeminin küresel ekonomiyi en sert vurduğu 2020 yılında sektörün toplam satışları 23,7 trilyon dolar düzeyindeydi.

Perakendecilere rekabet avantajı için 4 önemli tavsiye

Dijitalleşmenin artık bir departmana bağlı kalmadığını, şirketin CEO düzeyinde verilen kararlarla organizasyon genelinde genel kültürel bir değişim olduğunu vurgulayan Microsoft MEA Perakende Direktörü Ramy Fares, rekabet avantajı için perakendecilere 4 önemli tavsiyede bulunuyor. Bu 4 alan aynı amanda Microsoft’un sunduğu çözümlerle perakendeci müşterilerinin dönüşümünü desteklediği alanlar.

Verinizin değerini maksimize edin: Perakende veri yaratılmasına çok yatkın bir alan. Tüm bu veriler, operasyona girdiğiniz adres, satın alma noktası, tüketicinin her hafta aldığı meyve sebze, vb. perakendecilerin veri odaklı bir şirket olmasını sağlar. Veriler, operasyon olsun, talep öngörüsü olsun, fiyat belirleme veya stok birim maliyetleri olsun, gerçek zamanlı bir görünürlük de sağlar.

Şeffaf ve dirençli tedarik zinciri inşa edin: Perakendeci akıllı ve sürdürülebilir bir tedarik zincirine sahip olmalı. Yapay zeka kullanımı burada çok yaygın. AI artık yeni bir teknoloji değil ve Netflix izlerken bile aslında faydalandığınız bir teknoloji. Perakendede, Amazon artık AI sayesinde prime müşterilerinin ne alacağını tahmin edip bir günde sevkiyat yapabilmek için müşteri alımı yapmadan bölgedeki depoya ürünü gönderebiliyor.

Alışveriş deneyimini zenginleştirin: Mağaza, araç, araçlar mağaza oluyor. Sosyal medya kanalları artık perakendede çok önemli. Dijital teknolojilerle mağaza deneyimi “kendin öde çık” gibi uygulamalarla daha da zenginleşmeli. Online kanalda da deneyim zenginleşmeli.

Mağaza çalışanlarını güçlendirin: Perakende mağaza çalışanları gelecekte marka elçilerine dönüşecek. Elektronik bir mağazaya gittiğinizde çalışanın artık çok net bilgilere sahip olması lazım, bu nedenle perakendenin tüm alanında çalışanların eğitimi de kritik öneme sahip.