Pamuk üreticisinden ‘kota’ talebi

Mehmet Nabi BATUK

ŞANLIURFA - Türkiye pamuk üretiminin yüzde 40’ının gerçekleştirildiği Şanlıurfa’da ekim sezonu tamamlandı. 500 bin dekarlık alan daralması oldu. Stoklarda geçen sezonun pamuğu bekliyor. Türki cumhuriyetlerden ithalat, sektörü zorluyor. Kota konulsun talepleri yükseliyor. Bölgeden yetkililer desteklerin gecikmesi ve fiyatlardaki sert düşüş nedeniyle üreticinin uzaklaşma eğiliminde olduğuna dikkat çekerek, konuya el atılması gerektiğini söyledi.

Geçen yıl hazır giyim sektöründe küresel ölçekteki resesyon nedeniyle pamuk depolarda kalmış, fiyatlar da 13 TL’ye kadar düşmüştü. Bu yıl toparlanma beklenirken deprem yaşandı. Bölgedeki tesisler zarar gördü. Üretici temsilcileri, özellikle fiyatların düşmesi nedeniyle bölgede, ekim alanlarında 500 bin dekarlık daralmanın yaşandığını bildirdi.

Pamuktan tekstil ham maddeleri üreten sanayiciler ise depolardaki stokların hızlı erimesi için tekstil ham maddeleri ithalatının durdurulmasına ve katma değerli üretimi artıracak yeni destek programlarına ihtiyaç olduğunu aktardı.

İthalat artış eğiliminde

Yıllık 700 bin - 1 milyon ton seviyelerinde gerçekleşen Türkiye pamuk üretiminin yanı sıra 1,2 milyon ton da ithalat yapılıyor. Geçen yıl yüksek bir artışla 3,3 milyar dolarlık ithalat yapıldı. Bu yılın ilk 3 ayında ithalat 414 milyon dolara (179 bin ton) ulaştı. Pamuk ipliği ithalatı da 2022’de %31 arttı ve 1 milyar dolar ile tarihi zirveye çıktı. Yine pamuklu dokuma kumaş ürün grubu ithalatında da 2022 yılında %22 artıyla 531 milyon dolarlık ithalat oldu. Bu artış tekstil sektörünün pamuk, iplik, pamuklu kumaş gibi tüm üretim alanlarını etkiliyor ve milyarlarca dolarlık kapasitenin atıl kalmasına yol açıyor.

Kileci: Daha katma değerli ürünlere yönelmeliyiz

Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri (GAİB) Koordinatör Başkanı Ahmet Fikret Kileci, önce pandemi sonrasında da savaş neticesinde artış gösteren emtia ve ham madde fiyatlarının dünya genelinde sert bir düşüş eğilimi gösterdiğini kaydetti. Küresel piyasalardaki Amerikan pamuk fiyatlarının bir sene öncesine göre %40 gerilediğini ifade eden Kileci, arz - talep dengesindeki bozulma giderilene dek piyasadaki çarpıklığın devam edeceğini aktardı. Kileci, şöyle konuştu, “Standart ürünlerden çıkıp kalite odaklı iş yapmamız lazım. İllaki fiyat odaklı olacak ama en ucuzunu yapmaya kalkarsanız bu iş olmaz. Bunun için uzun zamandır Ar-Ge, inovasyon, yenilik, yeşil dönüşüm diyoruz. Bunu ortaya koyduğumuz gün ihracatımızdaki artış katlanacak. İplik ithalatına kota konulması halinde yerli üretici korunur ancak üretimin de iç piyasanın ihtiyaçlarını karşılayacak seviyede olması lazım. İthalata kota uygulamasında suistimal olmadığı müddetçe ve sürdürülebilir üretim modeline geçildiği durumda yerli üreticimiz faydalanır. Bunun için modern üretim teknikleri kullanılarak parsel parsel küçük üretimler yerine arazi birliğinin sağlanması ve bu yolla daha büyük üretim alanlarında pamuk üreticiliğine geçilmesi lazım. Yapılacak en önemli şey doğru bir teşvik politikası ortaya koymak. Enfl asyonist bir ortamda çiftçilerimizin bu maliyetlerle baş edebilmesi mümkün değil. Nisan ayında tarım ürünlerindeki üretici fiyat endeksi %134. Çiftçimizi korumazsak üretim kanallarımız gittikçe daralacak” uyarısı yaptı.

Yetim: Şanlıurfa’nın lokomotif sektörlerinden biri haline geldi

Şanlıurfa TSO Başkanı Mehmet Yetim, “Harran Ovası’nın pamuk üretiminde önemli merkezlerden biri haline dönüştü. Türkiye pamuk üretiminin yaklaşık %40’ı Şanlıurfa’da gerçekleşiyor. Bu yıl bölgemizde 1,3 milyon ton kütlü pamuk üretimi bekliyoruz. Kentimizde pamuk üretimi kadar toplama, işleme ve ihracatta da hızlı bir gelişim yaşanıyor. Pamuk işleme tesisleri, istihdamın artırılmasına aktif katkı sağlıyor. Sektör büyüyor. Bölgemizde ham pamuk üretimi sayesinde dokuma, giysiler ve diğer tekstil ürünleri ihracatı için önemli yatırımlar kümelendi ve kümelenmeye devam ediyor” dedi.

Eyüpoğlu: İplik ithalatı yerli üretime zarar veriyor

Pamuk fiyatlarındaki gerilemeye rağmen münavebeli tarım sistemi nedeniyle Urfalı çiftçinin pamuktan vazgeçemediğini belirten Şanlıurfa Ziraat Odası Başkanı Ahmet Eyüpoğlu, pamuk ekimlerinin tamamlandığını ve hasat dönemine kadar depolardaki eski dönem stokları azaltacak yeni uygulamalar geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Stokların erimemesi durumunda piyasanın dengelenemeyeceğini söyleyen Ahmet Eyüpoğlu, “Geçtiğimiz yıl 35 TL ile 60 TL arasında değişen pamuk fiyatlarının 13 ile 14 TL’ye kadar geriledi. Fiyatlar çiftçiler açısından çok iyi değil ancak başka bir ürün ekme şansımız yok. Fiyatlarının dengelenmesi için dışarıdan getirilen ipliğe kota koyulması ve yerli iplik üreticilerini desteklememiz gerekiyor. Özellikle Türki Cumhuriyetlerden yapılan ucuz iplik ithalatı Türk iplik markalarını zor durumda bırakıyor. Yerli iplik fabrikaları pamuk taleplerini geçen yıla oranla yüzde 25 oranında azalttı. Pamuk ihracatını artıracak yeni düzenlemelerde piyasanın dengelenmesi için yararlı olabilir” dedi.

Yılmaz: Erimeyen stoklar, ekim alanlarını 500 bin dekar azalttı

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Şanlıurfa Şube Başkanı Mustafa Yılmaz, pamuk ekimlerinin 2 milyon dekar alan üzerinde tamamlandığını söyledi. Deprem nedeniyle pamuk ekim alanlarının bu yıl 500 bin dekar azaldığını dile getiren Mustafa Yılmaz, “Adana, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Hatay’daki hazır giyim, iplik ve çırçır sanayicilerinin üretim tesislerinin zarar görmesi nedeniyle geçen yılın hasadı olan pamuk ürünleri depolarda duruyor. Ayrıca küresel resesyonun etkilerinin devam etmesi nedeniyle hazır giyim ve iplik sektöründeki yavaşlama pamuk fiyatlarının düşmesine neden oluyor. 2022’de 35 TL olan kütlü pamuk 60 TL balya pamuk olan pamuk fiyatları şuanda kütlüde 13, balyada 35 - 40 TL bandında. Pamuk çiftçileri başka ürünlere yöneliyor. Bunda devlet desteklerinin 1 yıl gecikme ile ödenmesi de etkili. Şu anda çiftçi 2022 desteklerini almaya başladı. Çiftçi, desteğe ekimler başlamadan erişmeyi talep ediyor” dedi.

İTHİB Başkanı Öksüz: Stok finansman teşviki uygulaması başlatılmalı

İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Öksüz, pamuk ile başlayan üretim ağı içerisindeki ürün gruplarından bir tanesinin bozulması durumunda orta ve uzun vadede tüm sektörün olumsuz etkileneceği uyarısı yaptı. Küresel rekabet gücünü artırabilmek için pamuğun üretimine ve stokların eritilmesine yönelik iyileştirici politikaların büyük önem arz ettiğini kaydeden Ahmet Öksüz, şöyle dedi: “Pamuk stoklarının hızla eritilmesi için pamuk alıcısı fi rmalarımıza stok fi nansman teşviki uygulaması faydalı olur. Çünkü hali hazırda tekstil işletmeleri depremin etkilerinden ancak %50 – 60 oranında arınabildi. Dolayısıyla gerek pamuk çiftçimizin ürününü korumak gerekse işletmelerimizin pamuk alımını artırabilmek için stok fi nansman teşviki yerinde bir karar olacaktır. Pazar payı kaybetmemek, aksine artırmak için yerli üretim kapasitesinin korunması ve işletmelerin atıl kalmaması gerekir. Pamuk ipliği sektöründe %5 - %8 arasındaki ilave gümrük vergilerinin artırılması en önemli beklentimiz. Diğer yandan katma değerli sürdürülebilir üretim kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı ile organik pamuk üretiminin daha fazla teşvik edilmesi için pamuk prim fark desteğinin ve üretim alanlarının artırılması çalışmaları yapılmalı. Ayrıca Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ihracata konu bazı tekstil ürünlerinin en az yüzde 50’sinin ithalat yoluyla, kalan kısmının ise iç piyasadan karşılanması gerekiyor. Ürün üretiminde ithalatın yüzde 50’yi aşan kısmına ise müeyyide uygulanıyor. Bu uygulama pamuk ipliği grubunda da geçerliydi. Bu uygulamanın yeniden getirilmesi iç piyasa üretimini nispeten koruyacaktır.”