Stok krizi büyüdü satacak araç kalmadı

Aysel YÜCEL

Otomobilde geçen yılın son çeyreğinde başlayan sıfır araç sıkıntısı, 2020’ye taşındı. Firmalar 2020 yılına stoksuz girince, bayide satacak araç kalmadı. Önden satış kampanyalarının yanı sıra özellikle ithal araç tedariğinin uzun sürmesi yılın ilk çeyreğinde araç sıkıntısının sürmesi bekleniyor. İthaldeki sıkıntının yerli araç ile kapatılacağına dair genel bir kanı var. Bazı markalar ‘fiyat sabitleme’ gibi kampanyalarla ocak, şubat hatta mart adetlerini kapora alarak önden sattı. Yeni araçların en erken şubat sonu gelmesi beklenirken, bazı markalarda tüketici en erken 1 Nisan’da araç alabilecek.

Hatırlanacağı gibi otomotivde 2018 yılında başlayan daralma 2019’un ilk yarısında hızlanmış, bazı aylarda yüzde 80’lera varan kayıplar yaşanmıştı. Ardından haziran ayında ÖTV ve vergi indirimi ile nefes alan sektörde 1 Ekim’de devreye giren kamu bankaların faiz indirimi kampanyası ile satışlar bir anda yükselişe geçmişti. Ancak satış hedeflerini yıllık 300 bin adete göre planlayan firmalar, son aylarda artışa geçen talebi karşılamakta zorlandı.

2019 yılı 479 bin adetle kapandı, markalar tüm stokları eritti. İşte bu nedenlerden ötürü sektör 2020 yılına stoksuz girdi. Şu anda bayilerde satacak sıfır araç neredeyse hiç kalmadı. Yeni araçların en erken şubatın ikinci yarısına gelmesi bekleniyor. Markalar ‘fiyat sabitleme’ gibi kampanyalarla önden satışa odaklandı. Yeni araç almak isteyen birine ancak ön satış yapılabiliyor. Araç almak isteyen birçok kişi en erken şubat sonu ya da mart başında aracını alabilecek. Bu nedenle satışlarda mart gibi bir yükseliş öngörülüyor. OSD Başkanı Haydar Yenigün, “Piyasada araç olmadığına yönelik söylemler artıyor. Bu durum yerli üreticilere yarayacak” dedi.

“Martın kaporası bile alındı”

Volvo Car Turkey Genel Müdürü Sabri Sözen: Bu ay bayilerimizin stoğunda 1 adet otomobil var. Bizde 5 adet otomobil var. 37 araç da gemi ile geldi. Dolayısıyla bizim bayilerimizle toplam satabileceğimiz ocak ayı için 44 araç var, ki bunların hepsi satılmış. Kaporası alınmış, müşterinin teslimatını beklediği araçlar. Dolayısyla ocak performansımız 44 ile sınırlı olacak. Ocak ayında üretilip şubat ayında satılacak araçların tamamı satıldı. Mart ayında bütün araçların kaporası alındı. Şu anda otomobil almak istese bir tüketicimiz en erken tarih 1 Nisan. Bu arada kaporası alınan bu araçları TL olarak sabitledik. Özellikle ithallerde ocak ayı boş geçecek. Birçok marka için gerçek satışlar mart ayında başlayacak.

“Elimizde stok kalmadı”

Mazda Türkiye Satış Sonrası Hizmetler Direktörü Tamer Atsan: Özellikle kasım ve aralık aylarında piyasa beklenin üzerinde hareket etti ve böylece neredeyse elimizde stok kalmadı. Bizde araç tedariği konusunda biraz sıkıntılıyız. Türkiye de üretim yapanlar belli bir süre için daha avantajlı olacak.

”Hızlı reaksiyon avantajımız var"

Fiat Marka Direktörü Altan Aytaç: 2019’un son aylarında çok iyi satış yaptık. Birçok marka gibistokları bitirdik. Biz yüzde 95 yerli satan bir marka olmanın avantajını yaşayacağız. Güçlü yapımız ile hem fabrika hem de bayi tarafında hızlı reaksiyon gösterebiliyoruz.

“Avrupa’dan getiren daha şanslı”

Mercedes Benz İcra Kurulu Başkanı Şükrü Bekdikhan: 2020 model yılı imalatları ocak ayının ilk haftasında başlıyor. Azalan stok adetlerinin önümüzdeki bir kaç ay içerisinde gerçekleşecek üretimle tamamlanmasını bekleyebiliriz. Bu konuda Avrupa’dan araç temini gerçekleştiren markalar daha şanslı olacaklardır.

“İlk çeyrek yerli ağırlıklı olacak”

Renault MAİS Genel Müdürü Berk Çağdaş: 2019 yılında tüketicinin tercihini yerli otomobilden yana kullandığı bir pazar yaşandı. 2020’nin ilk çeyreğinde de pazarın aynı trendi koruyarak yerli otomobil ağırlıklı olmasını öngörüyoruz.

“1 Ocak'ta üretime başladık”

Hyundai Assan Genel Müdürü Murat Berkel: Hyundai markası olarak biz de yıllık planlarımız dahilinde çalışmalarımıza ara vermeden devam ediyoruz. Hatta Türkiye’de üretim yapan bir marka olmamızın avantajıyla 2020 model yılı üretimlerimize 1 Ocak itibariyle başladık. Şu an için yerli ve ithal araçlarımızda stok sıkıntısı yaşamıyoruz.

“Tederikte değişiklik olabilir”

Honda Türkiye Genel Müdür Yardımcısı Bülent Kılıçer: Ocak stokları bitti. Şubat tahsisten satmaya başladık. Bu durumun yerliye yarayacağı ğörüşü göreceli çünkü, üretim parçalarının tedarik süresiyle paralel pozitif değişiklikler olabilir. Örneğin bir çok firma N-3 ile çalışıyor. Bu üç ay sonrası üretimi artırabilecekleri anlamına geliyor.

İkinci elde güçlü seyirin devamını bekleniyor

Garenta ve ikinciyeni.com Genel Müdürü Emre Ayyıldız: Henüz resmi rakamlar açıklanmasa da 2019’da 7 milyondan fazla ikinci el otomobil ve hafif ticari aracın satılarak rekor kırıldığını düşünüyoruz. Yerli araçların üretimi ocak sonunu bulur. İthal araçların gelmesi de şubat sonu. Mart ayında genel itibariyle 2020 araçlar tam anlamıyla piyasada olur. 2020'ye de ciddi bir taleple başladık. Yıl boyunca bu güçlü seyrin devamını bekliyoruz. Sıfır araçlar gelene kadar ikinci elin tek alternatif. Bu talep de fiyatları yukarıya çekmeye devam ediyor.

VavaCars Satış Direktörü Sencer Alagöz: 2017 yılından 2019 sonuna kadar sıfır kilometre araç satışında yaşanan yüzde 46 seviyesindeki daralma ikinci el sektöründe yüzde 16’lık büyüme sağladı. Söz konusu büyümenin 2020 model araçların ülkemize gelmeye başlayacağı ilk çeyrek sonuna kadar devam edeceğini düşünüyoruz. 2020 yılı itibari ile hurda teşviğinin bitmesi de ikinci ele olan talep ve fiyat artışını hızlandıracak bir faktör olarak karşımıza çıkacak. 2020 yılı için ikinci el araç piyasasındaki artışın süreceğine inanıyoruz.

“Ocakta rakamlar negatif olacak!”

Minoto CEO’su Ferhat albayrak: Biz aralık ayı boyunca bayilerin stok problemini Minoto’da deneyimledik. Distribütörlere her zamankinden daha fazla elastikiyet ve ileriyi gözlemleme düşüyor. Satabilecekleri araç sayısına ulaşmak için daha fazla çaba sarf etmeleri gerekiyor. 10 tane araç satıldı diye sevinmek yerine satamadıkları 20 müşteriyi düşünmeleri ve geçen yıl sattıkları adetleri hatırlamaları gerekiyor. Ocak ayında stok yokluğundan, hurda ve firmalarin gidere atma limiti bittiğinden rakamlar negatif olacak.