Pandemi yılının yıldızı van ve pick-up olacak

ÖTV artışı ve kurdaki yükselişe rağmen otomotiv satışları eylülde aylık bazda son 20 yılın rekorunu kırdı. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 115.8 büyüyerek 90 bin 619 adet olarak gerçekleşti. 2020 Ocak -Eylül döneminde ise pazar yüzde 75 artışla 493 bin 621 adet olarak gerçekleşti. Böylece satışlar şimdiden 479 binle kapanan 2019’u geçti. ÖTV artışı sonrası talep ucuz modellere kayarken, satışlarda bu yılın yıldızının binekten de müşteri kapmaya başlayan van ve pick-up tipi ticari araçların olacağı konuşuluyor.

Tüketici ucuz araca yöneldi

Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) Başkanı Ali Bilaloğlu, geçen hafta eylül ayı otomobil ve hafif ticari araç satış adetlerini açıklarken, pazara yönelik önemli değerlendirmelerde bulundu. Bilaloğlu, geçen ay 60 bin adetlik satış seviyelerinde olan 10 yıllık eylül ayı satış ortalamalarının yüzde 52 üzerine çıkıldığını söyledi. Pandeminin etkisiyle bireysel araca sahip olma isteğinin hala yüksek olduğunu, ayrıca yatırım amaçlı da araç alımlarının hızlandığını vurgulayan Bilaloğlu, “Ancak ÖTV ve kurdaki artış nedeniyle tüketici küçük motorlu araçlara yöneldi. Önümüzdeki aylarda buradaki geçişleri görmeye devam edeceğiz. Ancak tüketicinin seçeneği değişen vergi dilimlerinden dolayı çok azalmış durumda. Şu anda yüzde 45’lik vergi diliminde yalnızca 10, yüzde 50’lik dilimde ise 51 model kalmış durumda. Kur bu şekilde devam ederse, düşük vergi dilimindeki seçenekler daha da azalacak” dedi. Bilaloğlu, yılsonu pazar beklentilerinin 700-750 bin olduğunu, gelecek yıl da buna paralel bir satış beklediklerini söyledi.

“Van araç talebi güçlenecek”

ODD’nin Ocak-Eylül pazar raporu incelendiğinde ticari araçta özellikle de van ve pick-up’ta yaşanan hızlı yükseliş dikkat çekiyor. Otomobil satışları, 2020’nin ilk dokuz ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70 artarak 388 bin 690 adet olarak gerçekleşirken, hafif ticari araç pazarı ise bu dönemde yüzde 99,2 artarak 104 bin 931 adede ulaştı. Yılın ilk 9 ayında 80 bin adet van tipi araç satılırken, geçen yılın tamamında bu rakam 66 bin adet olmuştu. Van satışlarındaki hızlı yükselişin en büyük nedeni pandemi sonrası e-ticaretteki yaşanan patlama oldu. Ancak eylül ayı itibariyle bu araçlara ilgi daha da arttı. Çünkü ÖTV artışı nedeniyle binekten van araçlara yönelen bir kesim oluştu. Sektör temsilcileri van araç satışlarının hızlanacağını öngörüyor. Ford Otosan Genel Müdür Yardımcısı Özgür Yücetürk, "ÖTV matrahındaki güncellemeyle birlikte otomotiv sektörünün kendi içerisinde segmentler arası geçişler olacak, 1600 cc altındaki modellere ve daha az donanımlı araçlara talep olacağını öngörüyoruz. Örneğin; ÖTV düzenlemesinin etkisiyle hafif ticari araç segmentine doğru bir kayış olabilir” dedi. PSA’nın Türkiye Başkanı Oliver Cornuaille de binek araçlarda yapılan son ÖTV düzenlemesinden sonra hafif ticari araçlara olan talebin daha da güçleneceğini öngördüklerini vurguladı.

Pick-up SUV’a rakip oldu

Öte yandan pick-up segmentinde de benzer bir durum yaşanıyor. Pandemi sonrası insanların yaşam tarzlarının değişmesiyle pick-up araçlara ilgi artmıştı. Ancak ÖTV artışı sonrası bu ilgi daha da arttı, yüzde 4 gibi düşük bir ÖTV oranına sahip olan pick-up’lar SUV’a rakip oldu. Hatırlanacağı gibi Toyota Türkiye Satış ve Pazarlama CEO’su Ali Haydar Bozkurt, geçtiğimiz günlerde verdiği demeçte pick-up modellerin SUV’dan pazar kapmaya başladığına işaret etmişti. ODD Başkanı Ali Bilaloğlu da özellikle son yıllarda hızlı bir büyüme trendine giren SUV pazarında aynı ivmenin devam etmesinin zor göründüğünü söyledi.

Geçen yılın tamamında 7 bin 59 pick-up satılırken, 2020’nin ilk dokuz ayında bu rakam 7 bin 159 oldu.

Lüks büyük pazar kaybetti

Eylül ayında devreye giren yeni ÖTV düzenlemesinin lüks segmente faturası ağır oldu. Sipariş iptallerine sahne olan lüks segmentin toplam satışlardaki payı önceki aya göre yarıya yakın azalarak yüzde 7.47’ye kadar geriledi. Eylül ayında 5,3 bin premium araç satıldı. Premium pazarında 9 aylın satış ise 42 bin adet olarak gerçekleşti.

İhracatta toparlanma başladı

Türkiye otomotiv endüstrisi, eylülde bu yılın aylık bazdaki en yüksek ihracat rakamına ulaştı. Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği (OİB) verilerine göre otomotivin eylül ayı ihracatı yüzde 0,5 artışla 2 milyar 605 milyon dolar oldu. Türkiye ihracatında yeniden ilk sıraya yerleşen endüstrinin, toplam ihracattan aldığı pay da yüzde 17,5 olarak gerçekleşti. Otomotiv sektörünün ocak-eylül dönemi ihracatı ise pandemi nedeniyle bir önceki seneye göre yüzde 24 düşüşle 17,1 milyar dolar oldu. OİB Yönetim Kurulu Başkanı Baran Çelik: “Eylülde gerçekleştirdiğimiz 2,6 milyar dolar ihracatla, lider olduğumuz 2019 yılının aylık ortalama ihracatını da geçmeyi başardık. Ürün grubu bazında da tedarik endüstrisinde yüzde 5,5, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ihracatında da yüzde 12 artış kaydettik” dedi.

“ÖTV artışı yerliye yaradı”

Eylül ayında en çok satılan araçlara bakıldığında ilk 3’te Türkiye’de üretilen Fiat Egea, Renault Clio ve Toyota Corolla’nın yer aldığı görülüyor. Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Murat Şahsuvaroğlu, eylül ayında gelen 90 bin 619 adetlik satışın aylık bazda son 20 yılın en yüksek rakamı olduğuna vurgu yaparak, “ÖTV matrahlarının güncellemesinin ardından satışlara baktığımızda bu durumun yerli araca bir miktar yaradığını görüyoruz. ÖTV’nin yüzde 60’tan 80’e çıkmasıyla yerli üretimin rakamı yüzde 51,72 seviyelerinde seyrediyor. Türkiye’de üretilen araçların payının yükseldiğini de gözlemliyoruz” dedi. Şahsuvaroğlu, yılsonu beklentisini ise şöyle özetledi: “Son çeyreğe girdiğimiz bu dönemde yeni kısıtlamaların gündemde olmayacağını düşünerek pazarın bundan sonraki dönemde de daha iyi olacağı yönündeki görüşlerimizi korumaktayız. Bu yılın, haziran, temmuz, ağustos ve eylül temposuyla devam etmesiyle 750 bin adetlik seviyelerde tamamlanacağını öngörüyoruz. Bir süredir yaşanan bulunurluk sıkıntısının kısmen de olsa giderilmeye başlamasının satışlara daha da katkı yapmasını bekliyoruz.”