Otomotivci ‘Z’ planını bile yaptı

Aysel YÜCEL

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Haydar Yenigün, online basın toplantısı düzenleyerek sektördeki son gelişmeleri değerlendirdi. Koronavirüs salgını nedeniyle üretime ara veren otomotivcilerin, sadece B ve C değil, Z planlarını bile yaptığını vurgulayan Yenigün, “Çünkü, karşımızda tam anlamıyla bilinmez bir resim var” dedi.

Türkiye’deki otomotiv üreticilerinin koronavirüs salgını krizini başlarda mükemmel bir şekilde yönettiğine ve tedarik sıkıntısı yaşamadığına dikkat çeken Yenigün, İtalyan markası olarak üretim yapan şirketin bile parça sıkıntısı çekmeden en son güne kadar üretimini yapabildiğini vurguladı. “Bunlar, otomotiv sektörü olarak edindiğimiz tecrübenin geldiği noktayı anlatmak açısından dünyaya örnek olacak çok güzel başlıklar” diyen Yenigün, sektörde virüse karşı ilk önlemi 3 Ocak’ta alan firma olduğunu söyledi. Yenigün, salgın krizinin büyümesinin ardından gelinen son noktada ise 14 OSD üyesi arasında 13 markanın üretime ara verdiğini belirterek, “İyi senaryoda nisan sonu, mayıs başında markaların üretime kademeli olarak başlamasını öngörüyoruz. Kötü senaryonun tarifini yapmaksa şu aşama çok zor” dedi.

“Korkarım biraz uzun sürecek”

Her şirketin kendi içinde planlar yaptığını ve bunları gelişmelere göre revize ettiğini aktaran Yenigün, “Sadece A, B, C değil, Z ve hatta iki dijitli planlarımız var. Çünkü, tam anlamıyla bilinmez bir resim var karşımızda. İtalya’da salgının azaldığı belirtiliyor ancak ertesi gün başka rakamlar okuyoruz. Korkarım bu durum biraz uzun sürecek. Planlarımız içerisinde salgının devam ettiği sürede bile bunun iş etkisinin azalmasıyla birlikte üretime dönmeye yönelik çalışmalar yapıyoruz. Ofislerimize, fabrikalarımıza döndüğümüzde salgının kontrol altına alındığını ama hala var olduğunu varsaydığımız planlar üzerinde duruyoruz” diye konuştu. Yenigün, üretim hatlarında 1.5 metre sosyal mesafenin korunmasının bu planlardan biri olabileceğini söyledi.

Haydar Yenigün, fabrikalarda üretime ara verilmesinin başta çalışanların can güvenliği olmak üzere lojistikte yaşanan sorunlar ve araç talebinin durma noktasına gelmesinden kaynaklandığını hatırlatarak, “Tekrar üretime dönmek için bu üç nedenin ortadan kalkması, şiddetinin azalması lazım” dedi. OSD’nin verilerine göre; mart ayında toplam otomotiv üretimi geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 22 daralarak 103 bin 350 adet oldu. Yılın ilk üç aylık döneminde, toplam üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6 azalarak 341 bin 136 adet, otomobil üretimi ise yüzde 2 azalarak 235 bin 199 adet oldu. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 348 bin 589 adet olarak gerçekleşti. Ticari araç grubunda ise üretim, ihraç pazarlarındaki daralmanın da etkisiyle yılın ilk çeyreğinde yüzde 14 azaldı.

Ötelenen talep yüksek satış getirecek

İç pazarda ise nisan ayının daha belirleyici olacağına dikkat çeken Yenigün, “Şu anda sektörde 20-25 bin adet civarında bir öngörü var. Geçen senenin 32 binlik rakamına göre bence çok iyimser bir rakam bu. Türkiye’de sokağa çıkma yasağı uygulanmıyor olması, büyükşehir dışında ticaretin hala devam ediyor olması düşük de olsa bir pazar yaratabilir” dedi. Haydar Yenigün, Türkiye’de hayatın normale dönmesi durumunda iki nedenden dolayı satışın yüksek olacağını öngördüğünü belirterek, “Öncelikle bu yılın geciktirilen alımları ve siparişleri var. Yani mart ve nisanda virüs nedeniyle ötelenen bir talep var. Ayrıca, 2018 Ağustos’tan itibaren olan ve ertelenen satışlar vardı. Ben bu ikisinin üst üste geleceğini düşünüyorum. Dolayısıyla Türkiye pazarında ciddi bir artış bekliyorum. Ancak o gün geldiğinde mevcut satışları engelleyen durumların ortadan kaldırması lazım” dedi.

“İyi analiz yaparsak stok sorunu olmaz”

Yenigün, öngörülen talep geri geldiğinde stok sorunu olup olmayacağına yönelik soruya ise şu şekilde cevap verdi: “Geçtiğimiz dönemde niye stok sorunu yaşadığımızı iyi anlayıp iyi analiz edersek önümüzdeki dönem stok sorunu yaşamayız. Geçtiğimiz dönemde stok sorununun temel nedeni firmaların önlerini göremiyor olmasıydı. Hayat normale dönmeye başladığında kanun koyucular ve sektör temsilcileri bir araya gelerek uzun vadeli yol haritasını belirlemeli. Bir mutabakata varılırsa, o zaman stokta problem olmaz. Türkiye’de iki milyon adet araç üretim kapasitesi var. O kadar yazık ki. iki milyon adet üretim kapasiteniz var ama geçtiğimiz aylarda araç sıkıntısı çektik. Bu hem halka yazıktır, ihtiyacını karşılayamadık, hem bize yazık, araç üretip satamadık, hem devlete yazık, araç satamadığımız zaman vergisini alamadı.”

Filtreler bakterileri yok edecek

Yenigün, koronavirüs salgını sonrası, Ar-Ge departmanlarının filtrasyon sistemleri gibi farklı konulardaki çalışmalara yoğunlaşmaya başladığını söyledi. Araçlardaki filtrasyon sistemlerinin sadece tozu değil, bakterileri de ortadan kaldıracak şekilde tasarlanması gündemde. Bilindiği gibi, birçok otomotiv markası üretime ara vermesinin ardından tıbbı malzeme desteğine başladı. Yenigün, maske ve siperlik gibi malzemelerin üretilmesi fikrinin çalışanlardan geldiğini açıklayarak, “Biz yöneticiler de buna destek verdik. Otomotivcilerin günlük siperlik üretim kapasitesi yaklaşık şu anda 3 bin adet. Aynı şekilde koltuk üreticileri tulum üretmeye başladılar. Öte yandan, “Aerosol box” üretimi başladı. OSD’de Covid Koordinasyon Kurulu diye bir birim açıldı. Arkadaşlar fikirleri getiriyorlar” dedi. Yenigün, dayanışma kapsamında imalatçının kalıpları maliyetine yaptığını, dağıtım firmalarının da ücretsiz hizmet sunduğunu söyledi.

Salgının mart faturası ağır oldu

İÇ PAZAR: Ocak ve şubat aylarında geçen yıla oranla yaklaşık yüzde 90 artan iç pazar satışları, mart ayında hız keserek sadece 1.6 arttı, ticari araç pazarı ise yüzde 4.46 daraldı. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı 50 bin adette kaldı. İlk iki ayda yüzde 150’nin üzerinde büyüyen 16 ton ve üzeri ağır ticari satışları ise hız keserek 911 adette kaldı.

İHRACAT: Avrupa’daki daralmanın etkisiyle Türkiye’nin otomotiv ihracatı mart ayında yüzde 28.5 düşüşle 2.1 milyar dolar oldu. Yine Avrupa’da seyahatlerin durması nedeniyle ihracatta en fazla kayıp yüzde 44 oranı ile otobüs segmentinde oldu.

ÜRETİM: Mart ayında toplam otomotiv üretimi geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 22 daralarak 103 bin 350 adet olarak gerçekleşti. Üretimde en fazla kayıp ticari tarafta yaşandı.

“Kısa çalışma ödeneğinde desteklerin devamı önemli”

Devletin kısa çalışma ödeneği konusundaki desteklerinin önemine vurgu yapan Yenigün, şöyle konuştu: “Asgari ücretin yüzde 150’si diye bir sınır koyuldu. Biz ise gerek OSD gerekse diğer STK’lar olarak yaptığımız başvurularda bunun; asgari ücretin yüzde 300’ü olarak uygulanmasını talep ettik. Şu an için en önemli konu otomotivdeki çalışan aileyi bozmamamız. Ayrıca devlet desteği olarak; ihracatçılar için Eximbank kredilerinin 3 ay ötelenmesi de çok önemli. Bunun gibi bazı vergilerin, ötelenmesi söz konusu. Tabii ki bunlar çok değerli ve ilk adımlar. Bunların devamının gelmesi lazım.” Yenigün, en büyük iş ortakları olan tedarik sanayisindeki firmaların sıcak paraya kavuşması kolaylaştırılması gerektiğine de dikkat çekerek, “Onların nakde ulaşması gerekiyor. Bu dönemde şirketleri en çok zorlayacak olan şey nakit akışı” dedi.

Avrupa’da satılmayan araçlar Türkiye’ye gelebilir!

Koronavirüs salgını nedeniyle Türkiye’ye araç ithalatında limanlarda bir sıkıntı yaşanmadığını aktaran Yenigün, ancak Avrupa tarafında sorunlar olduğunu dile getirdi. Yenigün, “Mesela ağır vasıta ihracatı yaptığımız firma, İtalya’ya yaptığımız ihracatı götürdü ve indiremeden geri getirdi. Çünkü oradaki limanlar kapatılmıştı. Altını çizmemiz gereken bir başka konu daha var. Şu anda Avrupa’da satılmayan araçların, Türkiye pazarı açık olduğu için buraya ciddi bir şekilde kayması bir tehlikesi var” dedi