Lojistikte 2025'te umutlar Trump ve Suriye’de
Lojistik ve denizcilik sektörü temsilcileri, Trump’ın yeniden ABD başkanı seçilmesiyle Kızıldeniz krizinin çözüleceğini yanı sıra Ukrayna’daki savaşın son bulmasıyla koster piyasasının hareketleneceğini umut ediyor. Öte yandan, Suriye’deki iktidar değişiminin hem karayolu hem de denizyolu taşımacılığına önemli bir iş hacmi yaratması bekleniyor.
AYSEL YÜCEL
Küresel talepteki yavaşlama ve bölgedeki savaşların gölgesinde zorlu bir yılı geride bırakan lojistikçiler, 2025’te sektöre olumlu katkı sunacak iki konuya odaklandı. ABD Başkanı Donald Trump’ın küresel savaşlar üzerindeki etkileri ve bunların denizcilik sektörüne yansımaları ile Suriye’nin yeniden açılmasıyla hem deniz hem karayolu tarafında Türk lojistik şirketlerine yeni iş fırsatları doğması… Türk lojistik şirketleri, hem Ukrayna hem de Suriye’nin yeniden inşasında rol almak için şimdiden kolları sıvadı. Türkiye’nin önde gelen STK’larının yıllık değerlendirme toplantılarında da bu iki konu ön plana çıktı.
Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER), dün İstanbul’da dernek üyelerini kahvaltıda buluşturdu. Toplantının açılış konuşmasını yapan KOSDER Başkanı Hakan Çendik, Türk sahipli deniz ticaret filosunda büyük bir paya sahip olan koster piyasasında navlunlarının düşüş trendinde olduğunu hatırlatarak, “Navlunların düşük olduğu bu dönemde, şirketlerin verimliliğini artırmak zorundayız” dedi. Akdeniz ve Karadeniz çanağındaki koster piyasasını izleyen İstanbul Navlun Endeksi (ISTFIX), 2024 yılına 800 puanla başlamıştı. Küresel ekonomideki yavaşlama ve bölgesel savaşların sebep olduğu çeşitli etkilerle, İSTFİX yılsonunu 615 puanla kapattı. Çendik, koster armatörlerinin navlunun düştüğü bu dönemde rekabetçiliğini koruyabilmesi için verimliliğin yanı sıra dijitalleşmeye odaklanması gerektiğine dikkat çekti.
Toplantı kapsamında KOSDER Başkan Yardımcısı Yusuf Yalçın Çapaoğlu moderatörlüğünde “Yeni Yılda Küresel Ekonomi ve Denizcilik Piyasaları Paneli” de yapıldı. Panel kapsamında ‘Genel Koster Piyasası’ konulu bir sunum gerçekleştiren Navis Danışmanlık Koordinatörü Engin Koçak, hem Türkiye’de hem de Karadeniz çanağında bu yıla yönelik büyüme beklentilerinin düşük olduğunu hatırlatarak, “OECD verilerine göre, 2025 yılında Türkiye’nin 2,6, Rusya’nın ise 1,1 büyüyeceği öngörülüyor. Karadeniz ve Akdeniz’de zayıf bir büyüme potansiyeli söz konusu. Bu durumun navlundaki artışı engelleyecek” diye konuştu.
Trump’ın attığı her adım, kostere yansıyor
Navis Danışmanlık Koordinatörü Engin Koçak, ABD başkanlığına yeniden Donald Trump’ın getirilmesinin bu yıl piyasaya olumlu etki edecek gelişmelerden biri olduğuna işaret etti. Koçak, “Trump’un yaptıkları ve söyledikleri özellikle bizim bölgemizde mutlaka koster armatörlerine dokunuyor. Trump, Ukrayna savaşını 6 ay içerisinde bitireceğini söyledi. Eğer bu gerçekleşirse, bir yıla bile yayılsa Ukrayna’nın hinterlandı daha güvenli hale gelecek. Bu da bölgedeki trafiği hareketlendirecek. Ayrıca savaşın bitmesiyle Ukrayna’da bir imar faaliyeti olacak. Bu da kostere mutlaka yansıyacak” diye konuştu.
"Yemen’e sert müdahale bizim piyasaya yarayacak"
Koçak, Trump’ın gelişinin denizcilik piyasalarına önemli bir etkisinin de Kızıldeniz krizine yönelik olacağını söyledi. Koçak, “Trump, Yemen için sert konuşuyor. Yemen’e müdahale olursa denizcilik için iyi olur. Çünkü Yemen’deki Husiler’in Suveyş’ten geçen gemilere yönelik saldırıları, deniz ticaretinde ton-milleri artırmıştı. Şayet Yemen açılırsa, konteyner ve tanker navlunları düşmeye başlayacak. Bu gelişmeler kostere olumlu yansıyacaktır” açıklamasını yaptı.
“Suriye, 150 gemiyi bölgede meşgul tutar”
Koster piyasasını heyecanlandıran gelişmelerden biri de Suriye’deki iktidar değişikliği oldu. Engin Koçak, “ABD ve Almanya eş zamanlı olarak Suriye’ye yaptırımları kaldırma planlarını açıkladı. Suriye’nin açılması ve yeniden imar çalışmalarının başlaması, 100-150 gemiyi meşgul tutar” dedi.
“Trump’ın gelişi Kızıldeniz krizini çözebilir”
Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) yönetim kurulu üyeleri, önceki gün İstanbul’da düzenlenen toplantı ile lojistik sektörünün 2024 yılının değerlendirirken, 2025 öngörülerinin paylaştı. Bölgedeki savaşların lojistik sektörüne olumsuz etkilerinin sürdüğünü belirten UTİKAD Başkanı Bilgehan Engin, 2025 yılında Süveyş Kanalı'nda yaşanan olumsuzlukların azalmasını beklediklerini ifade etti.
Engin, "Süveyş geçişleri ile ilgili 2025'te iyileşmelerin olabileceğini düşünüyorum. ABD'de Donald Trump yönetimi başa gelecek. Burada bir adım atılabilir ve buradaki durum değişebilir. Bu da bölgemize deniz ticareti açısından farklı bir rota çizebilir" diye konuştu. Engin, Türkiye ile Suriye arasında bir zamanlar 6 milyar dolara kadar ulaşan ticaret hacminin 2 milyar dolara kadar gerilediğini kaydederek, buradaki son gelişmelerin Türkiye'nin de lehine olduğunu, ticaretin tekrar hızlı bir şekilde artacağını, bu nedenle taşımacılığın da hareketleneceğini ifade etti. Engin, Suriye'nin önemli ve stratejik bir komşu olduğunu vurgulayarak, bölgedeki yeniden inşa çalışmalarının Türk lojistik şirketleri için önemli bir iş hacmi yaratacağını belirtti. Bakanlığın Suriye ile taşımaların başlaması için görüşmeler yaptığını aktaran Engin, anlaşmanın sağlanmasıyla Orta Doğu taşımalarında da bu ülkenin önemli bir geçiş güzergahı olacağını söyledi.
Bilgehan Engin, Kalkınma Yolu Projesi'nden de bahsederek, "Kalkınma Yolu Projesi heyecan verici proje. 2029 sonunda hayata geçmesi planlanıyor. Fav Limanı'nı Irak ile yapılan işbirliğiyle karayolu ve demiryoluyla Avrupa'ya bağlamak istiyoruz. Buradaki gelişmeler de Suriye'deki gibi heyecan verici. Türkiye'de kargo taşımacılığının demiryoluyla artırılması ve Türkiye'nin taşımacılık gelirlerinin artması adına önemli" açıklamasını yaptı. Engin, bu kapsamda, Yavuz Sultan Selim Köprüsü üzerinden raylı sistemin biran önce hayata geçmesinin de büyük önem taşıdığını dile getirdi.
Acil beklentiler sıralandı
● Türkiye üzerinden geçen transit taşımacılık geliştirilmeli
● Demiryolu yük taşımacılığında altyapı yatırımları artırılmalı
● Vize alım süreçleri iyileştirilmeli, geçiş belgesi kotaları artırılmalı
● Sürücü eksikliğinin giderilmesi için çalışmalar yapılmalı
● Denizyolu konteyner taşımacılığında rekabet artırılmalı
● Orta Koridorun rekabetçi hale getirilmesi yönünde çalışmalar yapılmalı
●Taşımacılık sektörüne Avrupa Yeşil Mutabakatına Uyum çerçevesinde destek ve teşvikler verilmeli
● Transit kargolar için antrepo süreçleri kolaylaştırılmalı
● E-ticaretin gelişimi için vergilerde düzenleme yapılmalı.
