İthalatta 10 yıllık istisna kaldırılıyor

AYSEL YÜCEL / İSTANBUL

Ticaret Bakanlığı, İstanbul gümrüklerinde parsiyel eşyanın geçici depolanan eşya statüsünde iki iş günü antrepoya konulabilmesine yönelik 10 yıldır devam eden istisnai uygulamayı kaldırıyor. Kararın ithalatçıdan, gümrükçü, antrepocu ve hatta ihracatçıya kadar dış ticarette rol alan tüm firmaları olumsuz etkileyeceğini dile getiren sektör temsilcileri, bakanlığın mevcut uygulamaya devam etmesini talep ediyor.

Bilindiği üzere, İstanbul’daki gümrük idarelerine bağlı antrepolarla sınırlı olmak üzere parsiyel taşınan eşyanın geçici depolanan eşya statüsünde iki iş günü süreyle antrepoya konulabilmesine 2010 yılından bu yana izin veriliyordu. Uygulama bu şekliyle birden fazla alıcıya ait eşyanın gümrük işlemleri sırasında taşıma aracının bekleme mecburiyetini ortadan ortadan kaldırıyor, bütün ithalatçıların da birbirlerinin işlemlerine bağlı olmadan ithalat işlemlerini tamamlamasına olanak sağlıyordu. Sektör temsilcilerine göre, uygulama sayesinde taşıt araçları, ihracat taşımaları için çok kısa sürede hazır hale geliyor, eşya sahipleri için bekleme maliyetleri ortadan kalkıyor, geçici depolama yeri ile antrepo ve depolar arasındaki nakil işlemlerine, dolayısıyla oluşacak ilave maliyetlere de gerek kalmıyordu.

Yeni uygulama 1 Eylül’de devreye girecek

Ticaret Bakanlığı İstanbul Gümrükler Genel Müdürlüğü, ilgili tüm kurum ve kuruluşlara geçen hafta gönderilen yazıda, uygulamanın 1 Eylül itibariyle kaldırılacağını duyurarak şu açıklamayı yaptı: “Bakanlık Makamının 11.06.2020 tarihli, 54824664 sayılı Olur’ları ile; bağlantı gümrük idarelerimiz ile sınırlı olmak üzere parsiyel eşyanın geçici depolanan eşya statüsünde 2 iş günü antrepoya konulabilmesine yönelik istisnai uygulama hakkındaki Bakanlık Makamının 19/08/2010 tarihli 2010/08 sayılı onayının, ticari faaliyetlerin sekteye uğramamasını ve gümrük işlemlerinin aksamamasını teminen gümrük idarelerinin, firmaların ve ilgili paydaşların gerekli tedbirleri almaları bakımından, 01.09.2020 tarihinde yürürlükten kaldırılmasının uygun bulunduğu bildirilmiştir. Bilgi ve gereğini rica ederim.”

Dış ticaretin yarıdan fazlası İstanbul’dan

Türkiye’nin ihracatının yaklaşık yüzde 52’sinin, ithalatının da yüzde 58’inin gerçekleştiği İstanbul’da gümrükleme açısından antepoların özel bir öneme sahip olduğu biliniyor.

İstanbul’da kurulu 272 antrepoda toplam 1 milyon 70 bin metrekare depolama kapasitesi mevcut. Eşyanın gümrüğe sunulmak üzere konulduğu alanlar olan geçici depolama yerlerinden ise İstanbul’da toplamda 1 milyon 440 bin metrekare depolama kapasitesine sahip 45 adet bulunuyor.

Konuyla ilgili DÜNYA’ya konuşan sektör temsilcileri, karara yönelik tepkilerini dile getirirken, bakanlığa geri adım atılması yönünde çağrıda bulundu.

UND ve UTİKAD bakanlığa yazı gönderdi

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) yetkilileri, ticaret bakanlığına bir yazı göndererek, kararda geri adım atılmasını talep etti. İlgili yazıda özetle şu bilgiler yer aldı: “Dünya genelinde yaşanılan Covid-19 hastalığı tüm ülkelerin ekonomilerini ve dış ticaretlerini olumsuz şekilde etkilerken, Türkiye ekonomisinin koronavirüs salgınının etkilerine karşı amacıyla İstanbul Gümrük idareleri ile sınırlı olmak üzere parsiyel eşyanın geçici depolanan eşya statüsünde antrepoya konulabilmesine yönelik istisnai karar dış ticaret operasyonlarına önemli faydalar sağlamaktaydı. Ancak, bu uygulamanın kaldırılmasına yönelik alınan kararla parsiyel yüklemelerde birden fazla ithalatçı olması nedeniyle aracın boşaltılabilmesi için tüm beyanname işlemlerinin tamamlanmasının zorunlu tutulması araçların boşaltılma sürelerini uzatacak. İthalat yönünde aracın boşaltılması süresince yaşanacak beklemeler dış ticaretimize olumsuz olarak etkiyecek, aynı aracın ihracat için çıkış yapabilmesi için zaman kaybetmesine neden olacak. Bu kapsamda, özellikle son dönemde uluslararası taşımacılık faaliyeti gerçekleştiren firmaların yaşadığı sorunlar göz önünde bulundurularak, yürürlüğe konulan uygulamanın yüksek makamarınca yeniden değerlendirilmesi hususunu takdir ve tensiplerinize arz ederiz.” Öte Yandan Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği UTİKAD da bakanlığa benzer bir yazı gönderdi.

Kararın yürürlüğe girmesi ile oluşabilecek 5 önemli sorun

1- Söz konusu uygulamanın sona erdirilmesi ile birlikte parsiyel araçlarla antrepoya indirilecek yüklerin antrepo beyannameleri tamamlanmadan aracın boşaltılması mümkün olmayacak. Bu da parsiyel araçların antrepolarda bekleme ve yığılmalarına sebep olacak, araçların boşaltılması ve yüklerin müşterilere teslim edilmesi günler sürebilecek.

2- Araç içerisinde bulunan tek bir parsiyel yük sahibinin çeşitli sebepler ile antrepo beyannamesi verememesi durumunda TIR’lar boşaltma işlemleri için beklemek zorunda kalacak, ancak bu arada beyanname açmak ve yükünü boşaltmak için herhangi bir engeli bulunmayan firmalar da beyanname açamayan firmanın sorununun çözülmesini beklemek durumunda kalacak.

3- Diğer yandan bir parsiyel araç ithalatçıların anlaşmasına göre birden fazla antrepoya yük indiriyor. Her antrepoda tüm beyannamelerin tamamlanmasının beklenmesi sonucu araçların boşaltılması çok uzun sürebilecek, bu da araçların verimsiz işletilmesine neden olacak.

4- Uygulama ile getirilen zorunluluk diğer şehirlerde bir gümrük ve maksimum birkaç antrepoyu etkileyecekken İstanbul’da 200’ün üzerinde antrepo bulunuyor. Bu karar 200’ün üzerinden antrepoyu ve o antrepolara yük indiren tüm firmaları kapsayacak.

5- Antrepoların kullanılamayacak olması durumunda, gümrük müdürlükleri içindeki geçici depolama yerleri kapasite açısından yetersiz kalacak.

Araç başına 4 bin TL ek maliyetin yarıya yakını navluna yansıyabilir

Kararın 1 Eylül’de devreye girmesi durumunda hem lojistikçi, hem de ithalatçı ve ihracatçı için yüksek maliyetlerin oluşacağı dile getiriliyor. İthalatçı için yükün büyüklüğüne göre durum değişirken, her yük ve konteyner için farklı maliyet oluşuyor. UND’nin verdiği bilgilere göre, yeni uygulama TIR’ların 1 hafta ile 10 gün beklemesine sebep olabilir. Normalde ayda 3 sefer yapan bir uluslararası nakliyeci, sefer sayısını 2’ye düşürmek zorunda kalabilir. Nakliyeciler araç başına maliyetin 4 bin TL’ye ulaşabileceğini vurguluyor. Öte yandan bazı sektör temsilcilerine göre nakliyeci, artan maliyetler sonrası müşterisinden 200 euroya yakın bekleme parası alabilir.

Rıza Mehmet Korkmaz/Ünsped
DIŞ TİCARETTE MALİYETLERİ ARTIRACAK

Ünsped Gümrük Müşavirliği ve Lojistik Hizmetler Genel Müdürü Rıza Mehmet Korkmaz: “Son dönemde 4 bin 500’ün üzerinde ithal ürün için getirilen yeni ilave gümrük vergileri, sıkılaştırılan gözetim uygulamaları, kambiyo işlemlerinde binde 2’den yüzde 1’e çıkartılan BSMV, gümrüklerde yoğunlaşan fiziki kontroller gibi tedbirlerle ithalatın azaltılmasının hedeflendiği anlaşılıyor. Bu yönde son bir tedbir de ithal eşyada parsiyel yüklerin antrepolarda 48 saat süreyle geçici depolama yeri statüsünde bulundurulmasının 1 Eylül’de kaldırılacağı kararıdır. İlave gümrük vergisine tabi kimi eşya için, bu tür eşya antrepolara konulduğunda daha önce yüzde 10 olan teminat oranının yüzde 25 olarak uygulanacağına dair 27.04.2020 tarihli düzenleme de birlikte değerlendirildiğinde, antepolarda maliyetlerin arttığını söylemek yanlış olmayacak. Bu durumda geçici depolama yerlerinin daha yoğun kullanılacağı ve buralarda halen mevcut olan yüksek acente ve liman ücretleri ve diğer depolama giderleri nedeniyle dış ticaretimizin daha yüksek maliyetli hale geleceğini öngörüyoruz.”

Erdem Akılotu/Ekol
İHRACATÇI PAZAR KAYBEDECEK

Ekol Lojistik Gümrük Genel Müdürü Erdem Akılotu: “Eylül ayının başından itibaren bu uygulamaya son verilecek olması; Covid- 19 salgınının ortaya çıkardığı ekonomik külfetlere bir yenisini ekleyecek. Taşıma araçları yükünü boşaltmadan önce uzun beklemeler yapmak zorunda kalacak, ithalatçılar kendilerinin hiç dahli olmayan bir durumda, diğer firmaların işlemlerini beklemek, belki de üretimlerini durdurmak ve ek maliyetlere katlanmak zorunda kalacak. Ülkemiz ekonomisi için stratejik bir öneme sahip olan ve lokomotif görevi gören lojistik firmalarının araç planlamaları belirsiz etmenlerle sekteye uğrayacak, bu durumun bir uzantısı olarak süresinde yurtdışı pazarlara düşük maliyetle ulaşamayacak olan ihracatçımız pazar kaybı yaşayacak. Bu hususlar ışığında; durumun yeniden değerlendirileceğini ve parsiyel eşyalarda belirli bir süre geçici depolama yerleri ile birlikte antrepoların da kullanılmasına yine izin verileceğini ümit ediyoruz. “

Erkan Başboğa/Asbir Antrepo
ARTAN MALİYET NAVLUNU YÜKSELTEBİLİR

Asbir Antrepo ve Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Başboğa: “2010/08 nolu tebliğin yürürlükten kaldırılması ile farkında olunmadan ticaretin olağan akışına engel olunacak.Aynı araçta birden fazla ithalatçının yükünün olması durumunda, bu ithalatçılardan bir tanesi dahi antrepo beyannamesi vermezse, antrepo işletmecisi o aracı boşaltamayacak, Antrepolarda iş akışı yavaşlayacak, Örneğin sabah gelen parsiyel bir TIR’ın beyanname işlemleri gün sonunu bulacağından araç ya mesaili boşaltılacak ya da ertesi güne bırakılacak. Her iki durumda da maliyetler artacak. Antrepo işletmecisi, nakliyeci ve ithalatçı firmalarla sorun yaşayacağı gibi, antrepo ile gümrük arasında bürokrasinin artacağı ve cezai işlemlerle muhatap kalınacağı öngörülüyor.. Bunun yanında araçların ihracata dönüş süreleri uzayacağından ihracat süreçlerine de olumsuz etki edecek. İhracat yüklemelerinde aksamalar da yaşanacak. Artan maliyetler nedeniyle belki de navlun fiyatlarını yükseltecek. Aynı zamanda zaman kaybı yaşanacak. Özellikle imalatında ithal hammadde ya da yarı mamül kullanan ihracatçı firmalarda bu olumsuzluktan payını alacak. Antrepo beyannamesi aranmayan geçici depoların kapasitesi bu yükü kaldıracak büyüklükte olmadığından, antrepolara ihtiyaç zorunluluk arz ediyor. Geri adım atılmasını bekliyoruz.”

Hakan Çınar/Dışyönder
İTHALATA UYGULANAN HER ZORLAMA İHRACATA ZARAR VERİYOR

Dış Ticarete Yön Verenler Derneği (Dışyönder) Başkanı Hakan Çınar: “Bahse konu bu tür uygulamaların sadece ithalat yapan firmaları ve antrepoları etkileyeceği zannedilse de aslında ihracat yapan firmalarımızı da önemli ölçüde etkileyeceklerini gözden kaçırmamak gerekiyor. Burada dikkat çekilmesi gereken bir nokta da gümrüklerimizin alt yapı yetersizliği. İstanbul trafiğinde günlük ortalama 400 TIR’ın hareket ettiği düşünüldüğünde Muratbey ve Erenköy Gümrük Müdürlüklerimizin, bu araç hacimlerini kaldırabilecek ne alt yapısı ne de fiziki imkanları zaten bulunmuyor. Bakanlığın, bu karardan vazgeçeceğini ve uygulamanın tümü ile iptalini gerçekleştireceğini düşünüyoruz.”

400'den fazla ürüne ek gümrük vergisi