Avrupa Birliği, 'vize' sözünü tutmadı

Aysel YÜCEL

Uluslararası nakliyecilerin vize çilesi bitmiyor. AB Komisyonu’nun pandemi süresince sürücülere vize konusunda kolaylık sağlanmasına yönelik “Yeşil Hat” talimatlarına rağmen, bazı ülkeler zorluk çıkarmaya devam ediyor. UND İcra Kurulu Başkanı Alper Özel, bazı AB ülkelerinin Covid-19 sürecinin gerektirdiği esnek tutumu kendi topraklarıyla sınırlı olsa da benimsediğini ancak, büyük bölümünün ise katı kurallar uygulamaya devam ettiğini söyledi. UND yetkilileri, vize konusunda yaşanan sıkıntıları kapsamlı bir rapor haline getirerek, Dışişleri Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığına, ayrıca Avrupa Birliği Komisyonu’nun Brüksel ile Türkiye’deki yetkili birimlerine gönderdi. Nakliyeciler, ihracatın aksamaması için özellikle ilgili bakanlıklardan lobi faaliyetlerine başlamasını bekliyor. DÜNYA’nın edindiği bilgiye göre; Romanya, Bulgaristan, Yunanistan, Avusturya ve Macaristan vize konusunda Türk şoförlere sorun çıkaran ülkeler olarak öne çıkıyor.

Bilindiği üzere AB Komisyonu, 30 Mart’ta yayınladığı yeni bir tebliğ ile salgınla mücadele süresince aralarında Türk sürücülerinin de yer aldığı bazı kritik meslek kategorilerindeki kişilerin vizelerinin uzatılması ve yeni vize başvurularında “mücbir sebep” çerçevesinde süre aşımlarının dikkate alınmaması için AB ülkelerine talimatlar iletmişti. Buna göre;

● Schengen ülkelerinin konsolosluklarının kapalı olması nedeniyle, Türk TIR sürücülerinin vize başvurularını işleme koymak üzere, ilgili konsolosluk vize birimlerinin “ulaştırma personeli” için açık tutulması, gerektiğinde bu amaçla geçici bir temsilcilik oluşturulması;

● Bu şekilde düzenlenecek vizelerin otomatik olarak çok girişli ve en az 6 ay süreli düzenlenmesi;

● Schengen bölgesinde bulunan ve kısa süreli vize süreleri içinde Schengen bölgesinden çıkamayan vize sahiplerinin kalış sürelerinin, üye ülkelerin yetkili mercileri tarafından azami 90/180 güne kadar uzatılması;

● Uzatılmış olan 90/180 günlük süreden daha fazla kalmak zorunda kalan vize sahiplerinin, ulusal bir uzun süreli vize veya geçici oturum belgesi yetkili merciler tarafından düzenlenmesi;

● Üye Ülkelerin kendi topraklarından, seyahat kısıtlamaları nedeniyle ayrılamayan üçüncü ülke vatandaşlarına idari yaptırım veya ceza uygulamamaları;

● Seyahat kısıtlamalarından kaynaklanan kalış süresi aşımları sonraki vize başvurularında dikkate alınmaması talimatları verilmişti. Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Alper Özel, çoğu AB ülkesinin kuralları normal bir dönem gibi değerlendirerek katı şekilde uygulamaya yöneldiğini dile getirdi.

Özel’in verdiği bilgilere göre, AB Komisyonu’nun 28 AB ülkesine gönderdiği talimat ve çağrılarına uyan Almanya’da, 17 Mart ve sonrası ülke topraklarına seyahat etmiş ve bu tarihten itibaren Almanya topraklarında bulunan yabancıların vize sürelerinin bitmesi durumunda 30 Haziran’a kadar, kendi topraklarında geçerli olmak kaydıyla, vize sürelerinin uzatıldığına ilişkin genelge yayınlandı. Özel, “Ancak Almanya dışındaki ülkelerden alınmış olan Schengen vizeleri uzatılmadığı için Almanya’dan Türkiye’ye dönüşte taşıma yapılan güzergah ülkelerine girişlerde süresi dolan vizeler nedeniyle sürücülerimiz sorun yaşıyor. Almanya’dan Türkiye’ye dönüş güzergahında “transit” konumdaki ülkeler, Covid- 19 pandemi şartlarını dikkate almadan Türk sürücülere yönelik olumsuz tutum sergiliyor” dedi.

“Nezarete atılan sürücüler var”

Alper Özel, UND’nin bu konudaki sıkıntıları yaşanan vakalar üzerinden aktararak kapsamlı bir rapor şeklinde Dışişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile, ilgili ülkelerdeki büyükelçilik ve ticaret müşavirliklerine sunulduğunu aktardı. Raporda AB ülkelerinin sınırlarda uyguladıkları ek tedbirler nedeniyle uzun beklemelere tabi olan, seyahat yasakları nedeniyle teslimat adreslerine ulaşamayan veya yüklemeleri geciken, bu nedenle bulundukları ülkelerden zamanında çıkamayan TIR şoförlerinin maruz kaldığı sıkıntılar şu örneklerle açıklandı:

● Çoğu AB ülkesinde, yetkileri olmasına rağmen birçok kurumun pandemi sürecini normal bir dönem gibi değerlendirip süresi dolan vizeleri uzatmaması nedeniyle sürücüler sınır giriş- çıkışlarında kaçak insan muamelesiyle karşı karşıya kalıyor.

● Bazı AB ülkelerinin sınır yetkililerinin Covid-19 mücbir sebep şartlarına rağmen kalış süresi hesaplaması yaptıkları ve kalış süresini aşan Türk sürücülere ceza uyguladıkları veya pasaportlarına kaşe basarak sınırdan geri gönderdikleri; hatta kalış sürelerinin fazlaca aşılması gerekçesiyle bazı firmalarımızın sürücülerinin nezarete alındıkları veya sınır dışı edilme tehdidi ile karşı karşıya kalabildikleri de bildiriliyor.

● Bazı AB ülkelerinin sınır yetkilileri, Türkiye’ye dönüş yapan ve kalış süresini aşan sürücülere yüksek cezalar kesiyor.

“Lobi çalışmaları yürütülmeli”

Vize konusunda yaşanan sorunların kalıcı olarak çözüme kavuşturulması için ilgili bakanlıklardan lobi çalışmaları yürütmesini beklediklerini ifade eden Alper Özel, şöyle konuştu: “Görüldüğü üzere, AB ülkelerindeki işletmelere ve insanlara yaşamsal ihtiyaçlarını ulaştıran sürücülerimiz ve firmaları, “Yeşil Hat (Hızlı Sınır Geçişi)” talimatlarına rağmen vize engellerini aşamıyor, AB içerisinde yeşil hat kurallarının yeknesak şekilde uygulanamaması sebebiyle, çok ciddi sorunlar yaşamaya devam ediyor. Oysa ki, mevcut Schengen kurallarında da belirtildiği üzere Covid-19 salgın sürecini de kapsadığı açık olan “mücbir sebep” koşullarının dikkate alınarak taşımalar esnasında vize süresi biten sürücülerin faaliyetine devam edebilmesi için çözüm bulunması gerekiyor. AB Komisyonu’nun istisnai hallerde sınırda vize verilmesi ve mevcut vizenin uzatılması yönündeki talimatların dikkate alınmasını bekliyoruz. Sorunun kalıcı çözümü için, ilgili bakanlıklarımız ile birlikte, AB Komisyonu ve AB üye ülkelerinin ilgili makamları nezdinde yoğun lobi çalışmalarının yürütülmesinin önem arz ettiğine dikkat çekmek istiyoruz.”

"Pasaportunda 10 vize olsa da 6 aydan fazla verilmiyor”

UND’nin ilgili bakanlıklara sunduğu raporda dikkat çektiği bir diğer konu, verilen vizelerin süresi oldu. Alper Özel, yıllardır Avrupa’ya taşıma yapan ve pasaportunda 10 yakın vizesi olan sürücülerin bile 6 aydan fazla vize alamadığına dikkat çekti. Özel, “Oysa ki Şubat 2020 tarihinde AB Komisyonu tarafından yayınlanan ‘Yeni Schengen Vize Kodu” kurallarında öngörülen “kademeli vize geçerlilik süresi artışı” yerine Türk vatandaşı profesyonel sürücülere hala 6 ay gibi kısa süreli vize verilmeye devam ediliyor. Vize başvurularının reddine dair makul gerekçelendirme yapılmıyor ve başvurular uzun sürede sonuçlandırılıyor. Yeni kuralların AB Komisyonu’nun kararlarına rağmen, halen AB ülkelerince yeknesak bir şekilde uygulamaya konmamış olduğu görülüyor” diye konuştu.

En az 200 sürücü vize yüzünden Türkiye’den çıkamadı

UND İcra Kurulu Başkanı Alper Özel, Türk sürücülerin vize konusunda sadece yurt dışında sorun yaşamadığını, Türkiye’deki konsolosluklar ile ilgili de benzer şikayetler olduğunu aktardı. UND’ye bildirilen şikayet kayıtlarına göre pandemi sürecince en az 200 sürücü, AB ülkelerinin büyük çoğunluğunun Türkiye’deki konsolosluklarının veya resmî aracı kurumlarının kapalı olması nedeniyle, Türkiye’den çıkış yapamadı. Şubat ayında, Türkiye’de sadece 4 ülkenin konsoloslukları şoförlere vize veriyordu.

Mart ayından itibaren vize süreleri dolan sürücülerin sayısı hızla artarken, UND’nin girişimleri sonucu bazı AB ülkeleri İstanbul dışındaki konsolosluklarından da vize vermeye başladı. Bazı AB ülkeleri ise Nisan ayında sadece haftada 1 gün veya sadece acil başvurular için sınırlı kapasiteyle de olsa vize işlemlerini kabule başladı.

AB Komisyonu Türkiye Delegasyonu ve AB Komisyonu İçişleri Genel Müdürlüğü ile yürütülen temaslar sonucunda, Mayıs ayının ortaları itibarıyla AB ülkelerinin % 75’inin, sınırlı kapasiteyle de olsa, sürücü vize başvurularını kabul ettiği bilgisi alındı. Ancak hala, taşımalarımızın yoğun olarak gerçekleştiği önemli sayıda AB ülkesinin Türkiye’deki temsilcilikleri tarafından hala sürücü vizesi başvuruları kabul edilmiyor.