Kimyada büyümeyi rakip ülkelerin modeliyle yapacak

İmam GÜNEŞ

Kimya sektörü, geçen yıl 25,3 milyar dolarlık ihracatı ve Türkiye’nin toplam ihracatı içerisinde aldığı yüzde 12,3’lük pay ile otomotivin ardından en fazla ihracat gerçekleştiren ikinci sektör konumunda yer alıyor. Yarattığı hacim ile gözde sektörlerden olan kimyada da seçim heyecanı yaşanıyor. Nisan ayında yapılacak seçimli genel kurul için sektörün İstanbul ayağında üç isim başkanlık koltuğuna talip. Bu isimlerden biri mevcut başkan Adil Pelister. Pelister’in yönetim kurulu üyesi Tayfun Koçak ve başkan yardımcısı Özcan Doğu Kaya. Aynı yönetimden üç adayın çıktığı kimyada adaylığını ilk Tayfun Koçak açıklamıştı.

Firması Koçak Petrol ile madeni yağ sektörünün önemli isimler arasında yer alan Tayfun Koçak, aynı zamanda Madeni Yağ ve Petrol Ürünleri Sanayicileri Derneği’nin (MAPESAD) yönetim kurulu başkanlığı görevini yürütüyor. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Başkan Adayı Tayfun Koçak, sektörel gelişmeleri ve projelerini DÜNYA’ya anlattı.

Kimyanın küreseldeki payını artıracak

Sektör ihracatının her yıl düzenli arttığını ama global ölçekte ihracatımızın dünya sıralamasında ilk 20’ye dahi giremediğini söyleyen Koçak, şöyle devam ediyor: “Şu an 31’inci sırada yer alıyoruz. Bizim hedefimiz Türkiye kimya sektörü ihracatını arttırmaktan öte global ölçekteki payımızı yukarıya çekmek olmalı. Bunu gerçekleştirmek için önce var olan problemleri doğru bir şekilde teşhis ederek doğru stratejilerin ortaya koyması önemli. 2020 rakamlarına göre dünya toplam kimya sektörü ihracatı 2,7 trilyon dolarlık dev bir büyüklüğe sahip. Türkiye olarak bizim payımız ise yüzde 0,7. Sektörün tümünü kucaklayarak, kamu ve özel sektör bir araya gelerek orta ve uzun vadeli stratejiler geliştirmemiz gerekiyor.” ifadelerini kullanıyor.

İrlanda ve Belçika modelini uygulayacak

Kimya sektörünün birim ihracat değeri 0,92 dolar ile Türkiye ortalamasının altında olduğuna dikkat çeken Koçak, “Bu en zayıf noktalarımızdan biri. Gelişmiş ülkeler daha katma değerli olan medikal ürünler, eczacılık ve kozmetik sektörlerine ağırlık verirken Türkiye olarak henüz bu sektörlerde istenen düzeyde değiliz. Burada hem yabancı yatırımları ülkemize çekerek hem de yerli yatırımcıları doğru şekilde yönlendirerek tıpkı İrlanda ve Belçika gibi ihracatımızı geliştirebiliriz. Bugün İrlanda sadece eczacılık ürünlerinde 65 milyar dolar, Belçika ise 61 milyar dolarlık, bir başka deyişle bizim toplam kimya sektörü ihracatımızın toplamının 2 katından fazla ihracata sahip” şeklinde konuşuyor.

Komşu ülkelerde kümelenme hedefi

Sadece eczacılık değil kozmetik, kauçuk, plastik ürünler ve ambalaj dahil diğer tüm alt sektörlerde birim ihracat değerini yukarıya çekecek orta ve uzun vadeli stratejiler oluşturmanın gerekliliğine vurgu yapan Koçak, şu bilgileri paylaşıyor: “İkinci olarak ihracat pazarlarımızın yakın ve komşu ülkelerde kümelenmesini sayabiliriz. İhracatımızın yaklaşık yüzde 40’lık bölümünü Avrupa ülkelerine gerçekleştiriyoruz ancak Kuzey ve Güney Amerika, Sahra Altı Afrika ve Asya ülkelerinde pazar payımız istenen düzeyde değil. Yıllardan buyana ihracatçı firmalarımızın mobilitesini geliştirmek için özellikle Ticaret Bakanlığımızın büyük çabaları mevcut ancak yeni dönemde bu sorunu tekrar masaya yatırmamız gerekiyor. Günümüzde tek bir noktada ofisinizde oturarak tüm dünyaya mal satmanız maalesef mümkün değil. Daha çok seyahat etmeli, müşterinize yakın olmalı, hedef pazarlarınızda ofisler, dağıtım depoları lojistik merkezleri kurgulamanız gerekiyor.”

“Kendi petrolümüzü çıkarmalıyız”

Kimya sektörü ihracatının yüzde 36 ile en büyük payını plastikler ve mamullerinin oluşturduğunu, ikinci sırada ise mineral yakıtlar ve yağların geldiğini ifade eden Koçak, “Bu iki kalem ihracatımızın yüzde 57’lik bölümünü oluşturuyor ve rakip ülkelerde daha fazla ağırlığa sahip olan eczacılık ve kozmetik ürünleri ise sırasıyla yüzde 6 ve yüzde 5’lik paya sahip durumda. Petrol ve türevlerinde ne yazık ki dışa bağımlıyız ama bizim katma değerli ürünlerle kendi petrolümüzü çıkarmamız gerekiyor. Petrol olmaz ise ilaç ve eczacılık, kozmetik ürünler, teknik plastiklere ağırlık vermeliyiz. Kimya sektöründe bizim için rakip ülkeleri örnek alarak politikalar geliştirmeliyiz. Kozmetikte Güney Kore, ilaç ve eczacılıkta Belçika ile İrlanda’yı örnek alabiliriz” açıklamasını yapıyor.

Ajandasında neler var?

• Sektörün önünde çok fazla problem olduğunu söyleyen Koçak, ilk olarak bu problemleri çözmeye odaklanacak.
• Dünya sıralamasında 31’inci sırada yer alan Türkiye kimya ihracatının sıralamadaki yerini ilk 20’ye çıkarmayı hedefliyor.
• 0,92 dolarlık katma değer ortalamasıyla Türkiye ihracat ortalamasının altında kalan sektörün katma değerini artıracak çalışmaları hayata geçirecek.
• Hem yabancı yatırımları Türkiye’ye çekerek hem de yerli yatırımcıları doğru şekilde yönlendirerek İrlanda ve Belçika modeli uygulanarak ihracatı artırmayı planlıyor.
• Yakın ve komşu ülkelerde kümelenme oluşumuna öncülük ederek, pazar payının yukarıya çıkmasını hedefliyor.
• Firmaların daha çok seyahat etmesini, müşterilerine yakın olmasını, hedef pazarlarda ofisler, dağıtım depoları, lojistik merkezleri kurması için teşvik edecek.