Kamyonda ‘4 dingil’ sınırı, vinç pazarında milyarlık kayıp yaratıyor

Türkiye’de yük mühendisliği hizmeti veren firmalar, ağır kaldırmada kullanılan kamyonlarda ‘4 dingil’ sınırlamasının kamyon üstü vinçlerde mevcut ihtiyaçları karşılamakta yetersiz kaldığını dile getiriyor. 12 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşan sektör, Avrupa’da olduğu gibi 5,6 ve 7 dingilli ağır ticari araçların Türkiye’de üretilmesi, en azından üstüne katlanır bomlu, teleskopik vinç ve benzeri makinelerin montajı yapılmak kaydıyla ithaline ve trafiğe çıkmasına izin verilmesini bekliyor. Sektör temsilcileri, mevcut regülasyonların hem firmalar hem de ülke ekonomisi açısından büyük kayıplar yarattığına dikkat çekiyor.

YMB yıllardır aynı soruna dikkat çekiyor

Taşımacılıkta en çok tercih edilen araç olan kamyonlar, aynı zamanda araç üzeri katlanır bomlu vinçler için de kullanılıyor. Yük taşıma kapasitesi dingil sayısına, araç ölçülerine ve türlerine göre değişiyor. Türkiye’de üretilen ve trafiğe çıkan kamyonlarda 4 dingil sınırlaması bulunuyor. 4 dingilli kamyonla ancak 50 tonun altındaki yükler taşınabiliyor. Yük Mühendisliği Birliği (YMB) İcra Kurulu Başkanı Taner İçten, bu soruna yıllardır çözüm beklediklerini ifade ederek, şu bilgileri paylaştı: “4 dingilli kamyon üstüne monte edilen vinçlerin kapasiteleri yetersiz olduğu için gereksiz vinç ithalatı yapılıyor. Bu durum en başta ülkemizden ciddi bir döviz çıktısına neden oluyor. 12 yıldır güncellemeye çalıştığımız ‘Araçların Ağırlıkları, Boyutları ve Yüklenmelerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’te özel izin belgesi gerektiren 4 dingile kadar üretim ve satışına izin verilen kamyonların azami tek dingil ağırlığı 12 ton. Bu durum kamyon üstüne monte edilen vinçlerin kaldırma kapasitesini de yakından ilgilendiriyor. Çünkü örneğin 4 dingil yerine 7 dingilli bir kamyon üzerine kaldırma kapasitesi 200-250 tonluk vinçler yapılabilecekken, bu vinçlerin yapılamaması 200-250 tonluk vinçlerin ithal edilmesini zorunlu hale getiriyor. Bugün bu tonajlarda bir vincin 1-1,5 milyon Euro olduğu düşünüldüğünde ve son beş yılda bu tonajlarda ülkemize ithal edilen vinç sayısına bakıldığında konunun önemi daha iyi anlaşılacaktır. Bu araçların bir yönetmelik değişikliği ile Türkiye’de üretilmesi veya kullanılması mümkün iken bu tonajdaki vinçlerin ithalatına bir servet ödenmesi ironiktir. 5-6-7 dingilli kamyonların ülkemizde üretim ve satışına izin verilmesi aynı zamanda yerli vinç üretimi yapan şirketler arasındaki rekabeti artıracak. Bu sayede Ar-Ge yatırımları ve kalite de uluslararası standartlara yükselecek.”

Haksız rekabetin önüne geçilmeli

Yük mühendisliği gerektiren kaldırma ve taşıma hizmeti sunan şirketlerin ağır, geniş, yüksek, uzun yüklerin kaldırılması ve taşınması konusunda AB ülkeleri ile rekabet edebilecek potansiyele sahip olduğunun altını çizen İçten, şöyle devam etti: “Almanya, Hollanda, Belçika, Fransa, İsviçre ve İsveç başta olmak üzere Avrupa ülkelerindeki rakipler gibi bu araçların kullanılmasına izin verilmesi ve bu alanda yatırımların artırılması konusunda şirketlerimize iş kolaylıkları sağlanması gerekiyor. 5, 6 ve 7 dingilli kamyonların ülkemizde de üretim ve satışının kolaylıkla yapılabileceğine inanıyoruz. Bu araçlar her alanda örnek alınan veya gösterilen AB ülkelerindeki gibi özel izinler ve belirli koşullar altında kullanılabilir, ağırlık ve boyut limitleri de daha sıkı bir şekilde denetlenebilir. Böylece haksız rekabetin önüne geçilebilir, firmaların üretim kaliteleri artırılabilir ve sorunlar en aza indirilebilir.”

Bakanlığa rapor sunulacak

Hem araç üreticileri hem de yük taşıyıcı firmalar, Türkiye’de ağır ticari araç pazarında neden 4 dingil sınırlaması olduğunu tam olarak bilmiyor. Geçmişte çeşitli dernekler ve bazı kamyon üretici firmaların temsilcileri, mevcut dingil sınırlamasının kalkmasına yönelik girişimlerde bulunsa da bu konuda henüz bir sonuç alınamamış. Ancak hızlı büyüyen yük mühendisliği hizmeti veren firmalar, bu konuyu önemli bir gündem olarak ajandaya almış durumda. Sektörün çatı kuruluşu Yük Mühendisliği Birliği (YMB), bu konuda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bir rapor sunmaya hazırlanıyor. Raporda, mevcut düzenlemenin ülke ekonomisinde yarattığı kayıplara vurgu yapılacak yanı sıra Avrupa ülkelerindeki regülasyonlara dikkat çekilecek. YMB yetkilileri, mevcut regülasyonun piyasada haksız rekabete yol açtığı gibi ekonomide de milyarlık kayıp yarattığını dile getirdi.

EKONOMİ’ye konuşan firma temsilcileri de bu konuda yaşadıkları sıkıntıları ve acil çözüm beklentilerini sıraladı.

TALİP KIROĞLU/KIROĞLU VİNÇ KİRALAMA:

Hem karayollarının hem kamyonlarımızın ömrü uzar

Şu anda mevcut kamyonlarımızın tonajları yeterli değil. Bu nedenle kolaylık sağlanması gerektiğini düşünüyoruz. Trafikte bu konuyla ilgili sıkıntılar yaşıyoruz. AB ülkelerindeki uygulamalar gibi 5-6-7 dingile kadar kamyonlara izin vermesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu yasağın kalkması hem karayollarımızın hem de araçların kullanım süresini uzatacaktır.

KEMAL AKINLI/ SİSTEM AĞIR NAKLİYE VE VİNÇ KİRALAMA:

60 ton yükü taşıyacak araca ihtiyaç var

Her zaman için yenilik yapılmasını biz de destekleriz. 4 dingil yurt içinde kullandığımız kamyon üstü vinçlerde tonajları karşılayamıyor. 50 ve 60 tonluk yükleri taşıyabilecek 6 dingil, 7 dingil araçlara şiddetle ihtiyaç var. Kullandığımız kamyon üstü vinçlerin sevki esnasında haricen ekipmanlarını taşıyacak başka araç bulmak zorunda kalıyoruz. Bu da operasyon için ekstra maliyete sebep oluyor. Vinç firmaları daha rahat bir şekilde seyahat etme özgürlüğüne kavuşabilirler. Aracın yıpranma süresi uzar. Haricen başka araçlarla ekipmanları taşınmadığı için personel maliyeti düşer. Zemine uyguladığı basınç azalacağı için zemin hasarlarının önüne geçilir. Üretici ekipman ağırlığını ayarlamak için makinenin kapasitesinden feragat etmek zorunda kalmaz.

DURSUN YABANCI/ SÜRMENELİ VİNÇ KİRALAMA

Bu araçlar sadece ülkemizde yasak

4 dingilli kamyonların kullanım sorunları saymakla bitmiyor. Normal tonajın iki katı taşımalar yapılıyor. 5-6-7 dingili araçların AB ülkeleri başta olmak üzere Hindistan, Pakistan gibi dünyanın birçok ülkesi kullanıyor ama sadece ülkemizde yok. 5-7 dingilli araçlara izin verilmesi sadece ağır taşıma hizmeti veren şirketler için değil karayollarımızın yıpranmasını da engellemesi nedeniyle çok acil çözümlenmesi gereken bir sorundur.

FATİH ARABUL/ SALİM VİNÇ:

Sektörde büyümeyi hızlandıracak

Karayolundan başka bir ulaşım imkânının olmadığı, zorunlu ve istisnai hallerde, bölünemeyen özel yüklerin taşınması hususunda 4 dingil ve üzeri için özel yük taşıma izin belgesi alınması mecburi. Ancak bu belgelerin şehir içi güzergâhlarını kapsamaması nedeniyle trafikte vinç mobilizasyonun da ciddi sorunları da beraberinde getiriyor. İzin belgesi olsa bile trafik denetimleri şartlara uyulmadığını gerekçe göstererek iş akışını etkileyerek, ülkemizde milli servet bileşenleri arasında yer alan ağır kaldırma ve taşıma araçlarımızın önüne her zaman bir sorun olarak çıkıyor. Ülkemizde yaşanan büyük afetler ağır kaldırma ve taşıma araçlarının önemini bir kez daha hatırlattı. Ülkemizin en büyük gelir kaynaklarından olan inşaat ve ağır sanayinin gelişmesinde bizlerin de sektör olarak payı büyük. 4 dingil üzeri araçların ülkemizde üretilmesi ve satılması yönetmeliklerin buna göre regüle edilmesi 12 milyar dolarlık büyüklüğe sahip iş kolumuza ve Asya, Avrupa ve Ortadoğu’nun geçiş koridorunda yer alan ülkemiz ekonomisine de katkı sağlayacaktır.

Kamyon üreticileri de regülasyonu bekliyor

Türkiye, ticari araç üretiminde ve satışında Avrupa’nın en önemli merkezlerinden biri. Mercedes Benz, Ford, Man gibi global devlerin en önemli üretim tesisleri arasında Türkiye’de fabrikalar yer alıyor. Scania, Iveco, Volvo gibi şirketler için de Türkiye önemli bir satış pazarı. Ancak bu firmalar, Avrupa’da ürettikleri 4 dingil üzeri kamyonları Türkiye’de üretemediği gibi satamıyor da. Dünyanın en büyük ticari araç fuarlarından biri olan Hannover’deki IAA Transportation’da önceki gün EKONOMİ’nin sorularını yanıtlayan kamyon üreticileri, Türkiye’de 4 dingil üzeri araçları satmak konusunda istekli olduklarını, ancak regülasyonların buna engel olduğunu dile getirdi. Yetkililer, regülasyonların değişmesi halinde 5,6 ve 7 dingilli araçları kısa sürede Türkiye’ye getirebileceklerine işaret etti. Sınırlamanın kalkması, firmaların daha büyük tonajlı kamyonları Türkiye’de üretmesinin de önünü açacak.