İhracat desteklerinde verimliliği artıracak hamle

H. Bader ARSLAN

Türkiye’de toplumun hemfikir olduğu olguların sayısı çok değildir. O nadir uzlaşı alanlarından biri de ihracattır. Yöntem konusunda zaman zaman farklılaşmalar ve paramızın değeri düşünce daha fazla ihracat yapabileceğimiz gibi yanılsamalar olsa da, daha fazla ihracat yapılması gerektiği, kalkınmanın olmazsa olmazlarından birinin ihracat olduğu hepimizin mutabık olduğu bir husustur. Ticaret Bakanlığı, ihracatçı firma sayısını artırmak, firmaları yeni pazarlara yönlendirmek, markalaşmayı teşvik etmek, teknoloji yoğunluğunu artırmak ve benzer amaçlarla uzun yıllardır firmalara önemli tutarlara ulaşan destekler veriyor.

Geçtiğimiz günlerde Bakanlık, sayıları giderek artan ihracatçı firmaları çok yakından ilgilendiren bir düzenlemeye gitti. İhracat destek mevzuatında köklü değişiklikler yapıldı. Yeni düzenlemenin öne çıkan üç özelliği var. Destek miktarının yükselmesi, destek araçlarının artması ve en önemlisi mevzuatın sadeleşmesi.

Küresel ekonomik konjonktür sürekli bir değişim içinde olduğu için, tedarik zincirleri Çin ve COVID-19 nedeniyle yeniden yapılandığı için, ürünlerin teknolojik içerikleri geliştiği için, Türkiye’de reel sektör ve hizmet sektörü oyuncularının hareket planları dinamik olduğu için ihracat desteklerinde sıklıkla değişiklik yapılır. Kimi zaman destek oranları, kimi zaman yararlanma koşulları değişir; bazı destekler sona ererken yenileri yürürlüğe girer. Bu döngü, sadece Ticaret Bakanlığı’nın kontrol ve idaresinde değildi, basit değişiklikler için bile diğer kamu idarelerinin de görüşü ve onayını gerekiyor ve bu da sürecin uzamasına ve gecikmelere neden olabiliyordu. Geçen hafta yapılan düzenleme bu açıdan olumlu anlamda büyük bir yenilik içeriyor.

Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliği ya da ilgili haberleri okuyanlar muhtemelen bunu fark etmedi ama artık, ihracatçılardan desteklere yönelik gelen değişiklik talepleri, ya da Bakanlığın proaktif olarak gündeme alacağı değişiklikler artık çok daha hızlı karara bağlanacak. Bu anlamda geçen haftaki düzenlemeyi bir “çerçeve karar” olarak kabul edebiliriz. Eylül’de alt düzenlemeler tamamlandıktan sonra ihracat camiası, daha sade ve daha esnek bir destek mevzuat ile desteklenecek.

Çerçeve karar içeriğinde üç yeni destek göze çarpıyor. Bunlar, ihracat yapan ancak gelişime ihtiyaç duyan firmaların alacakları danışmanlık ve rapor giderlerini desteklemek amacıyla “Pazara Giriş Projesi Hazırlama Desteği”, zincir mağaza sahibi firmaların ihracatlarını artırabilmeleri amacıyla “Çok Kanallı Zincir Mağaza Desteği”, ihracatçı KOBİ’lerin ortak hareket edip ölçek ekonomisi yaratmalarını desteklemek amacıyla “İhracat Konsorsiyumları Desteği”.

Yeni destekler ve yapılan diğer değişikliklerin muhtemel olumlu etkilerini uzun vadede göreceğiz.