Hazır giyimciler 2. vardiya ile ihracat seferine çıkıyor
Salgın nedeniyle bazı ülkelerin hazır giyim üretiminde aksamalar yaşanıyor. Vaka artışına önlem olarak Hindistan'ın ardından Vietnam'ın da kapanması küresel alıcıları Çin, Bangladeş ve Türkiye'ye yöneltti. Çin, yüksek üretim gücüyle ihracatını artırırken, Türkiye'nin kapasitesi yurtdışı siparişleri karşılamakta yetersiz kalıyor.
Yener KARADENİZ
Dünya hazır giyim ihracatında ilk 5’te yer alan Hindistan ve Vietnam’da salgın nedeni ile üretimin aksaması, küresel hazır giyim devlerinin yönünü başka ülkelere çevirmesine yol açtı. Bu dönemde hem yüksek üretim kabiliyeti, hem de salgında başarılı bir performans sergileyen ülkeler ön plana çıktı. Bu ülkeler arasında Çin, Bangladeş ve Türkiye de yer alıyor. Çin, yüksek üretim kapasitesi ve ucuz işgücü sayesinde bu durumu fırsata çevirirken, Türkiye ise salgınla başarılı mücadelesine rağmen, kapasite sorunu, hammadde tedariki, nitelikli işgücü sorunu, negatif yatırım ortamı gibi nedenler ile söz konusu pastadan alacağı payı sınırlı oranda artırıyor. 2020’yi yüksek üretim kabiliyeti, hedef pazarlara yakınlığı gibi avantajları sayesinde sınırlı bir düşüş kaydederek 2019’a göre 17,1 milyar dolar ihracat ile kapatan sektör, 2021 yılı Ocak-Temmuz döneminde ise hazır giyim ve konfeksiyon ihracatını 2020 yılının aynı dönemine kıyasla yüzde 26,8 oranında artarak 11,1 milyar dolara yükseltti. 2020’de Çin ise söz konusu alanda ihracatını yüzde 20’ye yakı artırmıştı.
“Türkiye’de kapasiteler dolu”
Şimdi aynı sorunlar dünya hazır giyim ihracatında ilk 5 ülke arasında yer alan Vietnam’da yaşanıyor. Salgının ilk dönemlerinde başarılı bir mücadele veren ülkede vaka artışı delta varyantının etkisi ile en yüksek seviyelere ulaştı. Söz konusu gelişmelerin ülkedeki tedarik zincirine darbe vurduğunu dile getiren TOBB Konfeksiyon ve Hazır Giyim Sanayi Meclisi Başkanı Şeref Fayat, “Ülkede terminler kapanmalar nedeni ile uzamaya başladı. Teslim sürelerinin 4-6 haftaya çıktığı konuşuluyor. Vietnam, geçen yıl ihracatta büyük bir atak yapmıştı” dedi. Vietnam, geçen yıl hazır giyim ihracatını bir önceki yıla göre yüzde 6,2 artırarak 34 milyar dolara çıkarmıştı.
Fayat, Türkiye’nin yüksek üretim kabiliyetine rağmen kapasite sorunu yaşadığına dikkat çekerek, “O kadar sipariş alsak bile yerine getirebileceğimiz işletmeler yok. Büyük üretim yapabilecek işletme sayısı oldukça sınırlı” ifadelerini kullandı. Hali hazırda hazır giyim sektöründe kapasite kullanım oranı Merkez Bankası verilerine göre Temmuz ayı itibari ile yüzde 77,8’e ulaşmış durumda. Birçok alt alanda ise söz konusu oran çok daha yüksek.
İkinci vardiyaya geçiliyor
İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Mustafa Gültepe de kapasite ile ilgili sıkıntı yaşandığını söyledi. Bunun nedenlerinden birinin de iç pazarın aynı anda hareketlenmesi olduğunu belirten Gültep, “Kapasiteyi özellikle Anadolu’da artırmaya çalışıyoruz. Herkes çalışıyor ama yeterince kalifiye iş gücü de yok. Çözüm olarak özellikle konfeksiyonda daha önce çok olmayan ikinci vardiyaya yönelik adımlar hızlandı. Çünkü şirketlerin ne alansal ne de makine parkı olarak genişleme imkanı yok” dedi. Türkiye’de hazır giyim ve konfeksiyon sektörünün büyüklüğü 40 milyar dolar civarında seyrediyor. Bunun 18 milyar dolara yakınını ihracat oluştururken kalanı ise iç pazar. Salgın döneminde iç pazarda düşüş kimi markada yüzde 50’leri aşmıştı. Tam açılma ile birlikte biriken talebin de etkisi ile iç pazar büyüklüğü 2019’un da üzerine çıktı.
“Hammadde sorunu hızımızı düşürüyor”
Kapasite sorunun bir diğer nedeninin ise İstanbul’un üretim anlamında küçülmesi olduğunu dile getiren Mustafa Gültepe, “İhracatta artış var ama iç pazarda da talep önemli oranda arttı. Onlar da piyasaya girince sektör yüzde 85’in üzerinde bir doluluk ile hizmet verir hale geldi. Kapasitemizde de sıkıntı var. Aynı durum boyahanelerde de söz konusu. Sadece bizim kapasiteyi artırmamız yetmiyor. Entegre alanlarda da aynı oranda kapasite artışı olması gerekiyor” ifadelerini kullandı. Gültepe’ye göre bir diğer neden ile hammadde tedarikinde yaşanan sorunların devam etmesi.
"Malatya doldu, eleman sıkıntısı var"
Yatırımlar konusunda özellikle Anadolu tarafında kapasite artırımı ile ilgili çalışmalar yaptıklarını anlatan İHKİB Başkanı Gültepe, “Yatırımlar ve bölgesel teşvikler konusunda yeniden bir revizyon gerekiyor. Yatırımların aynı bölgede aynı ilde çoğalmaması lazım. Malatya doldu mesela. Hiçbir hazır giyimcinin oraya gitmemesi gerekir. O bölgede eleman da yok. Bunu diğer şehirlere yaymak lazım” ifadelerini kullandı.
