Firmalar yeşil dönüşüme özel teşvik istiyor

Esra Özarfat
BURSA - Avrupa Birliği’nin Yeşil Mutabakat kapsamında Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) raporlama dönemi 1 Ekim itibariyle başladı. 1 Ocak 2026’da AB’ye ihracat yapan firmalara yönelik karbon vergisi olarak adlandırılan ciddi bir mali yükümlülük gelecek. Emisyon verilerinin 31 Aralık 2023, raporların ise 01-31 Ocak 2024 arasında tamamlanarak AB müşterilerine sunulması gerekiyor. Hazırlanan raporlar AB müşterilerinin yetkilendirdiği gümrük görevlileri tarafından SKDM sistemine giriliyor. Bu çerçevede AB pazarına ihraç edilen demir çelik, alüminyum, kimyasal gübre, çimento, elektrik ve hidrojen GTİP numaralarında bulunan ürünlerin raporlama süreci hız kazanırken, Avrupalı müşterilerden de bu yönde talepler gelmeye başladı. Mavi Yeşil Danışmanlık Sahibi Makbule Çetin, emisyon verilerinin doğru ve hızlı şekilde verilmesinin önemine işaret etti. Hazırlanan raporlara 2026 yılı itibari ile karbon vergisi uygulaması geleceğine işaret eden Çetin, vergiden etkilenmemek için firmaların şimdiden düşük karbonlu üretimlere geçiş sağlaması ve geri dönüştürülmüş hammadde kullanımına yer vermesi gerektiğini dile getirdi. Makbule Çetin, “Karbon vergisi tehdit değil, fırsattır. Yüksek karbonlu üretim gerçekleştiren Çin gibi Uzakdoğu ülkeleri ile AB pazarında Türkiye olarak rekabet gücümüz artacaktır. Aynı zamanda geri dönüşüm hammadde üretimi büyüyen sektörler arasına girecektir. Yatırımlarını düşük karbonlu ürünlere yönelten firmaların finans kaynaklarına erişebilirliği kolaylaşacak ve yeni pazarlarda varlık gösterecektir” dedi.

“Yeşil dönüşüm ayrı bir başlık altında desteklenmeli”

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) Başkanı İbrahim Burkay, AB ülkeleriyle ticarette yeni bir dönemin kapılarının resmen aralanmış olduğunu kaydetti. Üretimin büyük bölümünü üstlenen küçük ve orta ölçekli firmaların, yeşil dönüşüme ve karbon emisyonunu azaltmaya geçiş sürecinde ihtiyaç duydukları bilgi ve finansman desteklerinin bu süreçte büyük önem taşıdığına vurgu yapan Burkay, “Bu doğrultuda firmalarımızı sürdürülebilir bir geleceğe hazırlamak üzere Dünya Bankası ile yapılan işbirliği, KOBİ’lerimizi ve teknoloji girişimcilerimizi, sınırda karbon mekanizmasına uyumlu hale gelecektir. Bununla birlikte yeşil dönüşüm sürecindeki firmalarımızın bulundukları yerlerde, yaptıkları makine ve ekipman yenileme, enerji, geri kazanım, atık kullanımı gibi yatırımlar, ayrı bir başlık altında bölge ve şehir farkı gözetilmeden teşvik edilmelidir. Emisyon ticareti karbon borsası kurulması sürecinin hızlandırılması, ülkemiz adına yeni fırsatlar doğuracaktır” dedi.

“Siparişlerde azalma görüyoruz”

Küresel dalgalanma ve yüksek enflasyondan dolayı ihracatçıların zorlu bir dönemden geçtiğine dikkati çeken DOSABSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Nilüfer Çevikel, enerji ve doğalgaza gelen zamlar, politika faizleri ile reeskont kredi faizleri arasındaki makasın açılması, finansa ulaşımda yaşanan sıkıntılar nedeniyle maliyetlerini düşünen ihracatçıların karbon ayak izini azaltmaya yönelik yatırım planlamakta zorlandığını söyledi. SKDM raporlama sürecinin katı bir şekilde başladığını belirten Çevikel, bu konuda ciddi yatırımlar gerektiğini söyledi. Nilüfer Çevikel, “Siparişlerde ciddi bir azalma görüyoruz. SKDM bir test değil, çok ciddi şekilde uygulanmaya başlandı. Ancak doğru raporlama için yatırım gerekiyor. Krediye ulaşmada yaşanan zorluklar, faizlerin artması bir çok firmanın önünü kesiyor. SKDM’nin tam uygulanması halinde sanayide siparişlerin yarı yarıya kesileceğini söyleyebilirim. Ticaret Bakanlığı’nın bu konuda bazı destekleri var. Biz de bu desteklerden yararlanmak için çalışmalara başlayacağız” diye konuştu.

Kamu – özel sektör işbirliği

Sektör olarak SKDM başlığı altında yer aldıklarının altını çizen Bağlantı Elemanları Sanayici ve İş İnsanları Derneği (BESİAD) Başkanı Sinan Topuk da sektörün dünyadaki değişimlere hızlı ayak uydurabilen bir yapıda olduğunu belirterek, günün gerektirdiği teknoloji ve yeni uygulamaları hızlı şekilde devreye aldıklarını kaydetti. Topuk, “Bununla alakalı dernek, sektör ve sektör temsilcileri olarak çalışmalar yürütüyoruz. Bu süre zarfında gerek kamu gerekse sektör temsilcileriyle iş birliği içinde çalışarak süreci yürüteceğiz. Bu sayede pazardaki payımızı da artıracağız” değerlendirmesini yaptı.