Elektrik depolayana satın alma garantisi ‘gelecek’

Mehmet KARA

Altılı Masa olarak bilinen muhalefet blokunda yer alan siyasi partilerin enerji konusundaki yetkilileriyle söyleşilerimiz devam ediyor. Bu kez konuğumuz, Gelecek Partisi Enerji ve Tabii Kaynaklar Politika İzleme Kurulu Başkanı Fatih Arslan. Kendisi, pahalılığı, enerjideki en büyük sorun olarak görüyor, bunun nedenini ise uygulanan finansal politikalara bağlıyor.

Türkiye’nin enerji alanındaki en önemli sorunu nedir?

Şu anda enerjide en büyük problemimiz tabii ki halkımızın da sıkıntısını çektiği enerji pahalılığı. Bunun en büyük sebebi de dünyadaki enerji krizi. Fiyatlar artıyor. Ama bize has, özel, ayrı bir kriz var. Bunun en büyük sebebi şu anda izlenilen para politikası. Yüksek kura izin verilmesi veya bunun önüne geçilecek herhangi bir yöntem izlenilmemesi. Bunun yanında başka eksikliklerimiz de var.

Ne tür eksiklikler?

Örneğin doğalgaz depolarımızı doldurma imkanımız şu anda çok kısıtlı. Tuz Gölü’nde yapılması planlanan ve ilerleyen süreç var fakat mevcut seviye bizim için yetersiz. Artan tüketim, tahminleri büyük oranda aştığı için bunlar artık bizim için elzem projeler haline geldi. Örneğin; pandemi zamanında bizim Almanya gibi bir kapasitemiz olsaydı, ucuz LNG zamanında sadece spottan alıp günlük hayatımızı sürdürmez, aynı zamanda çok ciddi bir depolama yapıp 2021’e daha iyi girebilirdik. Orada kazandığımız, tasarruf ettiğimiz miktarı 2022’de dahi kullanabilirdik.

Altyapı eksikliği de önemli bir sorun diyorsunuz yani...

Evet. Bizim alt yapı eksikliklerimiz sadece doğal gazla sınırlı değil. Akaryakıtta da depolama imkanımız çok kısıtlı. Dolayısıyla enerjide yaşadığımız sorunlara yönelik günübirlik bir çözüm yok. Ama başta da söylediğim gibi en büyük sebeplerinden bir tanesi uygulanan para politikası ve eksik altyapımız.

Peki nasıl çözeceğiz bu işleri?

Açıkçası bu işlerin bugünden yarına bir çözümü yok. Ama bu işlere hız vermemiz gerekiyor. Öncelikle doğru bir para politikası uygulayacağız. (Enerji fiyatları) Avrupa’da 5 kat arttıysa bizde 10 kat artıyor. Bir kere bu pahalılığı, maliyeti, kendimizi kıyas ettiğimiz, yarıştığımız ülkeler seviyesine çekmemiz gerekiyor. Onun için öncelikle doğru bir para politikası uygulamamız gerekiyor.

Kam kömürden çıkılıyor denilirken kömüre dönüş haberleri var…

Biz iktidara gelirsek çok kömür yanlısı bir politika izlemeyeceğiz. Tabii ki mevcutların modernizasyonunun yapılması, modernizasyon yapılmayacakların kademeli şekilde devre dışına alınması gibi bir niyetimiz mevcut. Bunun yol açabileceği eksiği yenilenebilir enerjiyle ikame etmeye çalışacağız.

Kesintisiz elektrik arzı ne olacak?

Enerji depolamaya çok önem vereceğiz. Enerji depolama parti olarak önceliklerimizden biri olacak. Çünkü enerji depolama Türkiye’nin enerji arz güvenliği açısından enerji bağımsızlığına giden en büyük atılımlardan biri olacak. Elektrik depolama konusunda ülkemizde de şu anda yatırımlar devam ediyor. Biz insanları bu alanda yatırıma daha çok teşvik edeceğiz. Dolayısıyla bizim bakış açımız o şekilde olacak.

Şu anda yapılmayan ama iktidara gelirseniz yapacağınız ne var?

Depolama konusunda güzel bir karar aldılar, takdir etmek lazım. Diyelim ki enerji üretmek istiyorsunuz, mevzuat ne kadar depolama kapasitesi yapacaksanız o kadarlık üretime izin veriyor. Ama nasıl uygulanacağına dair netlik henüz yok. Biz buna, yani elektrik depolamaya ciddi önem vereceğiz. Depolama projeleri için ihalelere çıkacağız. Depolama yatırımlarını gerekirse alım garantileriyle teşvik edeceğiz. Bu akaryakıt için de geçerli, doğalgaz için de geçerli. Enerjiyi ucuz olduğu dönemlerde depolayacağımız enerji altyapımız olmalı.

Enerji teknolojileri ve yerli ekipman üretimine nasıl bakıyorsunuz?

Başlangıçta yurtdışından getirilen hücreler laminasyondan geçirilip panele dönüştürülüyordu. Artık firmalarımız bu işi kaynağından, yani ingottan alıp nihai ürüne dönüştürebilen üretim tesisleri kurma kapasitesine geldiler. Hatta kuranlar da var. Dolayısıyla biz bunları ne kadar çok teşvik eder, pazarı büyütürsek bu işin teknolojisi de know-how’ı da yerlileşecektir. Mesela Karadeniz’deki doğal gaz aramalarında çalışan gençlerimiz de o alanda know-how’ı oluşturacak.

Türkiye’nin Net Sıfır hedefiyle sizin enerji politikalarınız ne kadar uyumlu?

Paris İklim Anlaşması çok uzun bir süre boyunca TBMM’den geçmedi. Bizi bazı noktalarda gelişmiş ülke kategorisine soktukları için Hükümet aslında bu konuda kendi durduğu konumda haklıydı fakat gelen baskılara daha fazla dayanamadı ve bu sözleşme geçti. Biz yenilenebilir enerjide Avrupa’dan çok daha iyi durumdayız. Bu nedenle Net Sıfır hedefine rahatlıkla ulaşabiliriz. Yenilenebilir enerjiden ne kadar çok yararlanabilirsek, bu geçişi o kadar rahat yaparız. Kömürden de kademeli çıkış planımız var, bu konuda çok ciddi bir sorun yaşayacağımızı düşünmüyorum.

Gelecek Partisi nükleere nasıl bakıyor?

Biz açıkçası nükleere destek veriyoruz. Biliyorsunuz küçük modüler reaktörler artık dünyada çok gündemde. Yanlış hatırlamıyorsam Temmuz sonu itibariyle ABD bu konuda bir firmaya lisans verdi.

Biz nükleeri yaygınlaştırmaya çalışacağız ama Sinop ve Mersin’dekiler gibi büyük çaplı projeler olmayabilir. Daha küçük, daha modüler diye ifade ettiğimiz tarzlarda olabilir. Biliyorsunuz diğer taraftan artık nükleer enerji yeşil enerji sayılıyor. Avrupa Birliği bunu böyle sınıflandırıyor. Doğal gazı da öyle tanımladılar. Dolayısıyla nükleerin ben bu konuda önünün açık olduğunu ve Türkiye’de de yaygınlaşması gerektiğini düşünüyorum. İmkanlar ölçüsünde temiz enerji üretme kapasitesinden dolayı nükleere sıcak bakıyoruz açıkçası.

Binalarda enerji kimlik belgesi şartı uygulanacak

Mehmet Fatih Arslan, enerji verimliliğine büyük önem verdiklerini belirterek “Tapu devirlerinde enerji kimlik belgesi ibrazı şarttı. Fakat maalesef bunu esnettiler. Biz geldiğimizde bunu zorunlu hale getireceğiz. Çünkü enerjiyi ölçemediğiniz zaman ne tarz bir önlem alacağınızı bilemiyorsunuz. Bence bu doğru bir karardı. Nasip olursa uygulamak bize düşer diye düşünüyorum.