Konut piyasasında vatandaş da şirketler de dışarıya yöneldi
Türkiye'de fiyatlardaki yükseliş en geleneksel yatırım araçlarından olan konuta bakış açısını da değiştirdi. Vatandaşlar, yatırımlık konut almak için yurt dışına yönelirken, inşaat ve gayrimenkul şirketleri de müşteriyi dışarıda arıyor.
Geleneksel olarak gayrimenkul yatırımına düşkün olan Türkler, artan fiyatlar, düşen yatırım getirileri ve sektörel değişiklikler nedeniyle yurtdışında satın alacak konut bakıyorlar.
Reuters haberine göre, Türkiye'de gayrimenkul piyasasının görünümü artan endişeleri vurguluyor.
Yüksek enflasyon, konut fiyatlarında yaşanan sert artış, kredi faizlerinde yükseliş, yatırım getirilerinin düşmesi ve geri dönüş sürelerinin uzaması, kira artış sınırlamaları gibi uygulamalar konut sektörüne geleneksel yatırım aracı bakış açısını değiştirdi.
Konut satışları son 10 yılın en düşük seviyelerine gerilerken, konut yatırımcısı da Karadağ, İspanya, Dubai ve Londra gibi ülkeler olmak üzere yurt dışına açıldı.
Geçen yıl 2,1 milyar dolar olan yurtdışı gayrimenkul yatırımlarının, bu yıl 3-4 milyar dolara çıkması beklenirken, Türk vatandaşları kadar, inşaat ve gayrimenkul firmaları da yurtdışına çıkıyor.
Sektör temsilcileri, İspanya, Karadağ ve KKTC'ye yönelen Türk inşaat şirketlerinin yurtdışındaki yatırımlarımın 2024 yılı Ocak-Mayıs döneminde yüzde 400'üzerinde arttığını iletti.
Yatırım dönüş süreleri uzun
Reuters haberinde İstanbul'daki evini satarak Londra'da konut alan bir vatandaşın da açıklamalarına yer verirken, kişinin hem yatırımlarını çeşitlendirmeyi hem de döviz cinsi gelir elde etmeyi amaçladığı belirtiliyor ve yatırım amacıyla Londra’da ev almayı şu şekilde anlatıyor:
"Türkiye'de konut fiyatları çok yüksek ancak kira getirileri de yatırım amaçlı ev sahipleri için düşük kalıyor. Türkiye'de kiraya verdiğiniz evin yatırımın dönüşü 30 yıla çıkıyor. Londra'da bu süre yaklaşık 15-20 sene seviyesinde. Bir de kurallar Londra’da kesin ve net.”
Yurt içi yerleşik, yurtdışı konut sahibi oluyor
TCMB verilerinde, yurt içinde yerleşiklerin yurtdışındaki gayrimenkul yatırımlarının 2023 yılında yüzde 164 oranında artışla 2,09 milyar dolara yükseldiği görülürken, 2024 ilk 5 ayında da geçen yılın aynı dönemine göre artış yüzde 51 oranında oluyor.
Türkiye'de konut satışları da düşüşünü sürdürüyor
TÜİK verilerinde, konut satışlarının nisan ayında son 10 yılın en düşük seviyesi olan 75 bin 569 adet olduğu görülürken, haziran ayında da tarihi düşük seviyenin hemen üzerinde 79 bin 313 adet oldu.
Londra'da gayrimenkul danışmanlık şirketi Unique London Consultancy Kurucusu Arzu Uygun, Türk vatandaşlarının Londra konut piyasasına yönelik ilgisindeki artışın ivmelendiğini söylüyor.
TCMB verilerine göre, Türkiye’den konut fiyatlarındaki artış yüzde 189 ile Eylül 2022'de tepe noktasını gördükten sonra, fiyat artış hızı yavaşlamıştı. 2023'te de enflasyonun üzerinde kalan artış oranı, son aylarda reelde geriliyor.
CNBC-e yayınına katılan Invest İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Bahattin Uçar da açıklamalarında konut kredi faizlerinin gerileyerek yüzde 1'lere gerilemesi halinde mevcut konut fiyatlarının 2 katının görüleceğini belirtti.
İnşaat ve gayrimenkul şirketleri de yurtdışına gidiyor
İnşaat ve gayrimenkul alanında faaliyet gösteren Fenercioğlu Şirketler Grubu, projelerini yurtdışına yoğunlaştırma kararı alan şirketlerden biri olurken, KKTC'de 6 farklı lokasyonda ve İspanya'nın Alicante bölgesinde projelerinin çalışmalarını yürüttüklerini iletiyor.
Fenercioğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Aycan Fenercioğlu, Türklerin büyük ilgi gösterdiği Karadağ'da ve Dubai'de de konut yatırımına başlayacaklarını açıkladı.
Gelecek 5 yıl Türkiye'de konutun yatırım aracı olarak getiri sağlamasını beklemediklerini söyleyen Fenercioğlu, "Türkiye'de konut artık çoğu vatandaş için yatırım olmaktan çıkmış durumda. Türk yatırımcı şu anda bir arayışta. TL faizi şu an yüksek ama yatırımcı önümüzdeki dönemde faizin düşeceğini öngörüyor. Türkiye'de insanların alım gücü düştü, çok yüksek faizler ortaya çıktı. İnşaat üretimi durdu, sektör çıkmaza girdi. Ancak inşaat sektörü bisiklet gibidir, durursan düşersin” dedi.
Tek neden fiyatlardaki yükseliş değil
Türk yatırımcısının yurt dışına yönelmesinin ilk nedeninin enflasyon ve konut fiyatlarındaki sert artış olduğunu ancak ikinci nedenin de hukuki sebepler olduğunu belirten, Gayrimenkul Hizmet İhracatçıları Derneği (GİGDER) Başkanı Bayram Tekçe, "Kira tavanı konut yatırımcısı açısından büyük bir sorundu. Bu kaldırıldı. Ancak bu sefer de vergi sistemine yönelik söylentiler ortaya çıktı. Kanun çıkmasa da söylentisi bile yetiyor” dedi.
Sektör temsilcilerinin verdiği bilgilere göre, Türkiye'de yatırım geri dönüş süreleri 30 yıl civarında seyrederken, benzer bir konutta İngiltere ve İspanya'da 18 bu süre yılın altında kalıyor. AB'ye girmeye hazırlanan Karadağ'da ise 12 yılın altına iniyor.
