Değeri değişen gayrimenkulden değerleme şirketi sorumlu değil!

Hüseyin GÖKÇE

BDDK, bankaların değerleme hizmeti alımlarını düzenleyen yönetmelikte değişiklik yaptı. Değişiklikle, değerleme kuruluşlarıyla bankalar arasında yaşanan sorunlar giderilmiş oldu. Düzenleme ile değeri 5 milyon liranın üzerindeki konutlarla ilgili de en az iki firmadan rapor alma zorunluluğu getirildi. Düzenlemeye göre, 5 milyon lira üzerinde değere sahip gayrimenkuller için 30 gün içerisinde farklı değerleme kuruluşlarına iki rapor hazırlatacak.

Bu raporlar arasındaki farkın yüzde 10’dan az olması durumunda, bunların aritmetik ortalaması alınacak. Farkın yüzde 10’dan fazla olması halinde üçüncü bir kuruluşa değerleme yaptırılarak, birbirine en yakın iki değerin ortalaması alınacak. Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği Başkanı Encan Aydoğdu, düzenlemeyi destekleyerek, “Üyelerimiz mesleki olmayan sorumlulukların altına giriyordu” dedi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, (BDDK) bankaların değerleme hizmeti alımlarını düzenleyen yönetmelikte değişiklik yaptı. Düzenlemeyle birlikte, değerleme kuruluşlarıyla bankalar arasında yaşanan, değerleme kaynaklı sorunlar da giderilmiş oldu. Tebliğle birlikte, değeri 5 milyon liranın üzerindeki konutlarla ilgili de en az iki firmadan rapor alma zorunluluğu getirildi.

Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğe göre bankalar, değerleme raporu düzenlendikten sonra değeri değişen gayrimenkulden, değerleme şirketini sorumlu tutamayacak. Bankalar, her ne surette ve gerekçeyle olursa olsun, değerleme raporuna konu varlığın değerleme kuruluşları tarafından satın veya devralınmasını talep edemeyecek.

Bankalar, değerleme kuruluşlarından süreli veya süresiz teminat mektubu isteyemeyecek veya değerleme raporlarındaki hatalar sonucu zarara uğradıklarına dair tek taraflı beyanlarıyla bağımsızlığı zedeleyici uygulama ve yöntem kullanamayacaklar.

Düzenlenen değerleme raporunda, gerçeğe aykırı bir değer takdiri yapıldığı ya da değeri etkileyecek bir bilginin kasıtlı olarak dikkate alınmadığı, değerleme hizmeti alan bankanın tek taraflı olarak alacağı kararlı tespit olunamayacak.

Bankaların bir takvim yılı içerisinde bir değerleme kuruluşuna yaptırmış olduğu değerleme raporlarının, toplam yaptırmış olduğu değerleme raporlarına oranı, Türkiye’nin tüm coğrafi bölgelerinde şubeleşerek kadrolu personel istihdam eden değerleme kuruluşları için yüzde 15’i, diğer değerleme kuruluşları için yüzde 5’i geçemeyecek.

Yaptırdığı değerleme raporu sayısı binden az olan bankalar için bu oranlar sırasıyla yüzde 35 ve yüzde 25 olarak uygulanacak. Bu oranlar BDDK tarafından değiştirilebilecek ve BDDK değerleme kuruluşlarına gerekli görülen yerlerde şube açma zorunluluğu getirebilecek.

Fark %10'dan fazla olursa 3. şirket devreye girecek

Yeni düzenlemeye göre, 5 milyon lira üzerinde değere sahip gayrimenkuller için 30 gün içerisinde farklı değerleme kuruluşlarına iki adet değerleme raporu yaptırılacak. Bu iki rapor arasındaki değer farkının yüzde 10’dan az olması durumunda, bunların aritmetik ortalaması alınacak. Farkın yüzde 10’dan fazla olması halinde ise üçüncü bir kuruluşa değerleme yaptırılarak, birbirine en yakın iki değerin ortalaması alınacak.

Öte yandan, değer takdirinin banka tarafından gerçeğe uygun bulunmaması durumunda 30 gün içerisinde, başka bir değerleme kuruluşuna değerleme yaptırılabilecek. Yeni belirlenen değerin yüzde 20 farklı olması durumunda, üçüncü bir değerleme daha yaptırılacak. Fark yüzde 20’den azsa bu iki değerin aritmetik ortalaması, üçüncü değerlemenin yapılması halinde, birbirine en yakın iki değerin aritmetik ortalaması alınacak.