Eski gemiler hurdaya, mevcut siparişler askıya!
Sefer azaltma politikasına rağmen navlundaki düşüşü durduramayan armatörler, piyasanın çok daha kötü olmasının beklendiği 2023’te, atıl kapasiteye çözüm arıyor. Bu yıl hurdaya daha fazla gemi gönderilecek, karlı dönemde verilen siparişlerin önemli kısmı da ötelenecek.
Aysel YÜCEL / SEYİR DEFTERİ
Denizcilik sektörünü 2023’te zor bir yıl bekliyor. Küresel uzmanlar, Çin’in yeni yıl tatilinin başlamasıyla birlikte navlun piyasalarında düşüşün hızlanacağını belirterek, denizcileri önümüzdeki aylarda çok zorlu koşullara hazır olmaları konusunda uyarıyor. Küresel ekonomideki daralma paralelinde deniz taşımacılığındaki talep azalması, atıl kapasite sorununu da artıracak. 2023’te hurdaya çıkan gemi sayısının artması, daha önce verilmiş gemi siparişlerinin önemli bir kısmının da ötelenmesi ya da iptal edilmesi bekleniyor.
Pandemi döneminde, tedarik krizindeki kırılmalara paralel tarihi karlıklara imza atan denizcilik şirketleri için işler küresel ekonomideki daralmayla birlikte tersine dönmüştü. Özellikle Temmuz 2022’den itibaren navlun piyasası hızla düşüşe geçti. Armatörlerin karlılığı korumak için sefer azaltma politikası da sonuç vermeyince, son bir yılda küresel navlun endeksleri yüzde 70’in üzerinde geriledi. Her ne kadar bu yılın ilk haftasında hem Drewry Dünya Konteyner Endeksi hem de Şanghay Konteyner Navlun Endeksi’nde (SCFI) aylar sonra ilk kez düşüş yaşanmasa da tüm piyasada bunun kısa süreli bir durum olduğu belirtiliyor. Olağan dönemde deniz trafiğinin hızlandığı Çin Yeni Yılı öncesi dönemde, bu yıl piyasadaki hareketlilik sınırlı kaldı. Bu da sadece navlundaki düşüşün bir süre durmasını sağladı. 22 Ocak’ta başlayacak ve 10 gün sürecek olan Çin Yeni Yıl Tatili ile birlikte piyasanın yeniden düşe geçmesi bekleniyor. Küresel uzmanlar, denizcileri önümüzdeki aylarda çok zorlu koşullara hazır olmaları konusunda uyarıyor. Asyalı danışmanlık şirketi Linerlytica'nın kurucusu Hua Joo Tan, "Yıl bitmeden zarar etmelerini bekliyorum" dedi.
Karlılıkta rekor düşüş
İngiliz denizcilik danışmanlık şirketi Drewry’nin tahminlerine göre, konteyner operatörleri 2022 yılında 290 milyar dolarlık operasyonel kar elde etti. Splash tarafından gerçekleştirilen bir anketin sonuçlarına göre, konteyner operatörleri 2022'deki mega karlarının sadece yüzde 5'ini yakalayabilecek. Bu yıl bu rakamın 15 milyar dolarda kalacağı tahmin ediliyor. Drewry Supply Chain Advisors’ın Genel Müdürü Philip Damas, 2023’te tek problemin düşen karlılıklar olamayacağını, dünya çapındaki liman sıkışıklığı hafiflemesiyle konteyner taşımacılığındaki kapasite fazlası sorununun derinleşeceğini öngörüyor. Navlun platformu Xeneta'nın baş analisti Peter Sand de 2023’te konteyner hacimlerinin art arda ikinci yıl düşüş yaşayacağını bu nedenle piyasanın önündeki bir diğer riskin de atıl filo olacağını söyledi. Xeneta, planlanmış gemi siparişlerinin yüzde 25'inin öteleneceğini, ancak iptal oranının yüzde 10'u geçmeyeceğini öngörüyor. Bu iptallerin de peşin ödemesi yapılmış ve pahalı siparişlerden ziyade ödemesi yapılmamış siparişlerden olması bekleniyor. Maritime Strategies International'ın (MSI) Müdür Yardımcısı Daniel Richards'a göre, hurdaya ayırılan gemi sayısının bu yıl artması bekleniyor. Geçen yıl toplamda yaklaşık 270 bin TEU olduğu tahmin edilen hurdaya çıkan konteyner gemi tonajı, Xeneta’nın tahminlerine göre bu yıl 400 bin TEU’ya çıkacak.
Kuru yükte ‘çöküş’ endişesi
Kuru yük piyasasında düşüş hızlandı. Konteynere göre son aylarda, görece daha az kayıp yaşayan ve inişli-çıkışlı bir seyir izleyen Baltık Kuru Yük Endeksi (Baltic Dry Index-BDI), 21 Aralık’tan bu yana hızla düşüşe geçti. 21 Aralık’ta 1.735 puan olan BDI, son günlerde üst üste düşüş yaşayarak dün 1.090 puana kadar geriledi. BDI, pandemi 5.000 puanların üzerine çıkmıştı. EKONOMİ gazetesine konuşan Türk Armatörler Birliği Başkanı Cihan Ergenç, “Piyasalar çöküşte. Düşüşün süreceğinden endişe duyuyoruz. BDI’nin kısa sürede 1.000 puanın altına inmesi muhtemel. Çin ve Uzakdoğu tatili yaklaşıyor. Global ekonomik durumda ortada. Faizler yükselmeye devam havasında. Kış bu yıl zorlu geçecek” diye konuştu. Cihan Ergenç, yaklaşık 7 ay önce gazetemize verdiği demeçte, piyasanın hızlı düşeceğine dair öngörülerini paylaşmış, yatırımcıları gemi alınları konusunda temkinli olmaları konusunda uyarmıştı. Kuru yük piyasasında en hızlı düşüş, supramax segmentinde oldu. Özellikle Uzakdoğu rotalarında düşüş daha fazla.
