Aydınlatma ve avize sektörünün ışığı zayıflıyor

Aydınlatma ve avize sanayi dış ticaret verileri, sektörün ihracatının da ithalatının da dramatik bir düşüş gösterdiğini ortaya koyuyor. Sektörün ihracatı 2013 yılında 322.8 milyon dolar seviyesindeydi. Bu rakam yıllar itibariyle kan kaybederek 2019 yılında 248.4 milyon dolara düştü. Bu yılın ocak-eylül döneminde ise 162 milyon dolarlık ihracat yapılabildi. Sektör geçen yılın ocak-eylül arasında 174.6 milyon dolar ihracat yapmıştı.

Avize ve aydınlatma sektörünün ithalat verileri de aynı biçimde düşüş gösteriyor. 2013 yılında 522.4 milyon dolarlık ithalat yapılırken, sonraki yıllarda yüksek oranlı düşüşler oldu ve bu rakam 2019 yılında 195.8 milyon dolar olarak kaydedildi. Sektörün bu yılın ocak-eylül ihracatı 143.8 milyon dolar.

Avize ve aydınlatma sektörü dış ticaretinde sürekli kan kaybeden Türkiye, ülkeler sıralamasında ihracatta 20’nci, ithalatta ise 31’inci sırada yer alıyor.

Yüzde 35 vergi karmaşaya neden oluyor

Sektördeki gelişmeleri DÜNYA’ya değerlendiren Aydınlatma Sanayici ve İş Adamları Derneği (AYDSİAD) Başkanı Mustafa Hastaoğlu, devletin yüzde 35 gümrük vergisi almasına ve döviz artışına rağmen ancak yüzde 10-15 oranında zam yapabildiklerini ve kârlılıktan feragat ettiklerini, günü kurtarmaya çalıştıklarını söyledi. Mustafa Hastaoğlu, “Devletin yüzde 35 olarak belirlediği gümrük vergisi 30 Eylül’e kadar uygulanacakken 30 Ekim’e uzatıldı. Bu aydan itibaren de oranı yüzde 15’e indireceklerini söylemişlerdi. Stoklarını azaltan tedarikçi de vergiden yararlanabilmek adına siparişlerini eylül ayında verdi. Fakat süre 1 Ocak 2021’e çıkartıldı. Yurt dışından mallar geliyor ama yüzde 35 oranında vergi ödeniyor; bu da sektör içinde ayrı bir karmaşaya neden oluyor” şeklinde konuştu.

COVID-19 etkisi

Avize ve aydınlatma sektöründe COVID-19 nedeniyle oyunun kuralları da değişti. AYDSİAD Başkanı Mustafa Hastaoğlu, “COVID’in etkisiyle nisan ve mayıs aylarında sektör durma noktasına gelmişti. Koronavirüs evde kalan insanları ötelenmiş ihtiyaçlarını alma konusunda motive etti. Hatta herkes evlerinin dekorasyonuyla barıştı. Bu da alışverişlere yansıdı. Sektör içinde haziran ve temmuz aylarında geçmiş yıllara nazaran yüzde 50-60 çok güzel iş yaptık. Kur artışları ve ithalata getirilen bir takım yasaklar nedeniyle sektör, ağustos ayından itibaren yüzde 20 oranında düştü. Yani korona başladığında çok kötü iki ay, sonrasında çok iyi iki ay, ardından kurların artmasıyla tekrar duraklama dönemine girdik" şeklinde konuştu.

Avize pazarının adresi değişti

Avize denilince ilk akla gelen yerdir İstanbul’un Şişhane yokuşu. Ama artık adres değişti; Kadıköy Libadiye oldu. Avize ve aydınlatma sektörünün deneyimli temsilcisi olan ve Şişhane esnafının büyük bir bölümünün Libadiye’ye taşınmasında öncülük eden 50 yıllık tasarımcı ve aksesuarcı Ömer Has, “2005 yılından itibaren bölge avizeciler çarşısı olmaya başladı ve şu an 30’u aşkın dükkan var” dedi.

Esnaf kredi ile ayakta duruyor

Pandemiden dolayı esnafın can derdine düştüğüne de değinen Has, “Ayakta kalmak için yüzde 80 işletmenin devlet kredisi aldığını ve esnafın umut içinde beklediğini” söyledi.

Bu arada esnaf, piyasaları vuran ekonomik krizin yanı sıra, Çin’den ithal edilen ucuz ve kalitesiz ürünlerden dolayı sektörün zor dönemden geçtiğini belirtiyor.

İSO: Sektör 2022’ye kadar %3 büyüyecek

İstanbul Sanayi Odası (İSO) verileri ise sektörün büyüyeceğini ortaya koyuyor. İSO verilerine göre sektörde pazar büyümesi 2022 yılına kadar yıllık ortalama yüzde 3 olacak.