Avrupa'nın alışveriş özlemi bize yaradı
Aşılama sürecini hızlandırarak normalleşme adımlarını atan Avrupa ülkeleri, ertelenmiş ihtiyaçlarını karşılamak için piyasalara hızlı bir dönüş yaptı. Satın alma endeksleri de tarihi rokorlar kırdı. Sunduğu tedarik ve lojistik avantajları ile Türkiye, yaz sezonuna hazırlanan Avrupalı firmaların tedarikte adresi oldu.
Aysel YÜCEL
Salgınla mücadelede önemli bir yol kat eden Avrupa ülkelerinde tüketiciler ve satın almacılar ötelenen ihtiyaçlar için harekete geçerken, alışverişin adresi Türkiye oldu. Yaz sezonuna hazırlanan bu ülkeler, içecek soğutucu dolaplardan plaj havlusuna, bahçe mobilyasından peyzaj ürünlerine kadar Türkiye’den siparişleri artırdı.
Avrupa’nın yanı sıra ABD’den de talebin arttığı belirtiliyor. THY’nin mayıs sonuna kadar bazı ABD şehirlerine kargo rezervasyonlarının dolu olduğu vurgulanıyor. Sektör yetkilileri, “Aşılama yapılan ülkelerde moraller çok yüksek. Hiç görülmemiş bir alışveriş telaşı var. Üretim gücü, hızlı teslimat ve kaliteli ürünleri nedeniyle tedarikte avantajlar sunan Türkiye’yi seçiyorlar” diyor.
PMI verilerinde rekor üstüne rekor
AB ülkeleri ve ABD’nin satın alma endekslerindeki rekor yükselişler, Türkiye’den siparişlerin artmasını destekliyor. J.P. Morgan Küresel Bileşik PMI, Euro Bölgesi ve ABD’de açıklanan rekor İmalat PMI verilerinin de etkisiyle nisan ayında 11 yılın zirvesini gördü. Hem hizmet hem de imalat faaliyetlerini birlikte takip eden Küresel Bileşik PMI martta ki 54,8’den nisanda 132 ayın zirvesi olan 56,3’e yükseldi. Hafta başında açıklanan İmalat PMI verilerinde Euro Bölgesi fabrikalarının 1997’den bu yana en yüksek faaliyet büyümesine ulaştığı, ABD’de ise Mayıs 2007’den bu yana en yüksek imalat büyümesi yaşandığı görülmüştü. Euro Bölgesi için veri 62,5’ten 62,9’a, ABD için 59,1’den 60,5’e yükselmişti.
IHS Markit, Euro Bölgesi fabrikalarının siparişlere yetişmekte zorlandığını ve sipariş yığılması yaşandığını söylerken, ABD fabrikalarında da yeni siparişlerin 11 yılın zirvesinde olduğunu aktarmıştı. Avrupalı üreticiler ise, artan talebi karşılamakta zorlanıyor. Bu gelişmeler Türkiye’de de moralleri yükseltti. Satın alma iştahı artan Avrupalı firmaların Türkiye’den siparişleri artmaya başladı.
Özellikle son haftalardaki artışın ilk sinyalleri lojistikçilerden geldi. DÜNYA’ya konuşan Rif Line Lojistik Türkiye Genel Müdürü Mehmet Serkan Erdem, “Şu anda aşılama işini erken bitiren ve erken normal hayata dönen ülkelerde gerçekten çok ciddi bir talep var. İhtiyaçlarını en kısa sürede ve en kaliteli tedarik edilebileceği yer de Türkiye oldu. AB’nin sezon hazırlığı Türk ihracatçısına yaradı” dedi. Erdem, ABD ve İsrail’de de ticaretin hareketlendiğini vurguladı. Hatta aşılama sürecini tamamlayan İsrail’e yönelik taşımalarda son bir yılda navlunun 5 kata yakın artış gösterdiği ifade ediliyor.
Siparişler bir anda katlandı
Serkan Erdem, AB’ye yönelik yük trafiğindeki dikkat çekici artışı şöyle özetledi: “Son günlerde kafelerde, marketlerde ve restoranlarda kullanılan buzdolabı talebinde ciddi artış görüyoruz. Biz çok uzun yıllardan beri Türkiye’de üretilen bu ürünlerin taşımasını yapıyoruz. Normalde tek tek ürün gönderirdik. Şimdi ise bu buzdolapları için 15-20 konteynerlik siparişler gelmeye başladı. Bazı üreticilerimizin stokları eridi. Keza aynı şekilde plaj havluları yüklüyoruz. Bahçe mobilyaları yüklüyoruz. Bahçe ya da evlerin peyzajında kullanılan granit mermer yüklüyoruz. Avrupalı firmalar çok yoğun bir şekilde temmuz ve ağustos ayının planlarını yapıyor. Daha önce böyle yoğun bir hazırlık görmemiştim.” Yunanistan’ın turizm bölgelerinde de hazırlık başladı. Bu ülke de Türkiye’den alımlarını artırdı. Portekiz'den de granit ve mermer siparişi arttı.
“ABD, ne bulursa alıyor uçakta yer bulamadık”
ABD, Türkiye’den alımı artıran bir diğer ülke oldu. ABD’de PMI endeksleri beklentilerin de üzerinde tarihi rekor kırarken, bunda hükümetin verdiği teşvikler de etkili oldu. ‘ABD şu anda ne bulsa alıyor. Çılgınca bir harcama var’ diyen yetkililer, Türkiye’den de siparişlerin attığına dikkat çekiyor. ABD’de daha çok doğu bölgelerindeki şehirlerden Türkiye’ye sipariş geliyor. Ülkedeki restoranların açılmasıyla özellikle Türkiye’den deniz ürünleri talebinde artış olduğu belirtiliyor. Birçok havayolunun Türkiye’den ABD’ye kargo rezervasyonları artışa geçti. Katar ve Emirates Havayolları’nın son haftalarda yüklü miktarlarda çupra taşıdığı aktarılırken, THY’nin de mayıs ayı sonuna kadar Miami’ye kargo rezervasyonlarının dolu olduğu belirtiliyor
Baltık kuru yük endeksi rekor tazeledi
Küresel ticaretin hızına ilişkin en önemli göstergelerden biri olan Baltık Kuru Yük Endeksi (Baltic Dry Index-BDI) rekor üstüne rekor kırıyor. 2021’e 350 puan ile başlayan endeks, dün itibari ile 3.300 puana yaklaştı. Endekste özellikle son iki haftada hızlı bir yükseliş dikkat çekti. 22 Nisan’da son 10 yılın rekoruna ulaşarak 2.700’lere kadar çıkan endeks, dün ise yeni bir rekor kırdı ve 3.300’e yaklaştı. Türk Armatörler Birliği Başkan Yardımcısı Cihan Ergenç, BDI’deki bu rekor artışların küresel ekonomideki hızlı toparlanmaya işaret ettiğini belirtti. İmalat sanayiinde ekonomiye yönelik beklentilerin artması ve satın almacıların siparişlerini hızlandırması bu artışta etkili oldu.
Türkiye'nin avantajı çok
Pandemiyle birlikte tüm dünyada küresel alıcılar tedarik zincirlerini yeniden şekillendirmeye başladı. Türkiye bu dönüşümde sunduğu avantajlarla öne çıkmaya başladı. Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) Danışmanı Prof. Soner Esmer’e göre alıcılar için Türkiye’nin avantajları şunlar:
- Tedarikçi seçiminde tüketim pazarlarına yakınlık
- Türkiye, Avrupa ile Asya arasında köprü konumu
- Tekstilden kimyaya birçok sektörde Çin’e alternatif görülmesi
- Üretim kabiliyetinin yüksekliği
- Pandemi döneminde üretimde ciddi kesintilerin olmaması
- Kalifi ye ve nispeten ucuz iş gücü XPiyasa koşullarına hızlı tepki verebilme potansiyeli Tedarik zincirlerinin dayanaklılığı ve çevikliği
İhracatta Avrupa Birliği’nin payı artıyor
Nisan ayı ihracat rakamlarında da AB’nin payının arttığı görülüyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) verilerine göre bu yılın nisan ayında genel ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 105 artarken, aynı dönemde AB’ye yapılan ihracat ise yüzde 128 artış kaydederek 3,1 milyar dolardan 7,1 milyar dolara yükseldi. İhracatçılar, gelişen AB pazarı ile ilgili değerlendirmelerini DÜNYA’ya anlattılar:
Ahmet Öksüz (İTHİB Başkanı): Avrupa’dan siparişlerimiz artıyor. Türkiye’nin tedarikte öne çıkmasıyla Avrupa’da pazar payımızı Haziran 2020’den bu yana kademeli olarak artırarak, yüzde 14,7’den 17,5’e çıkardık. Aşılanmadaki gelişmelerle bu artış trendinin önümüzdeki aylarda da süreceğini öngörüyoruz.
Adil Pelister (İKMİB Başkanı): Sektör ihracatında AB’nin payı artıyor. Nisanda da bu artış sürdü. Bu yıl için değer bazında en yüksek oran olan yüzde 40,7 ‘yi nisanda gördük.
Nuri Gürcan (MOBSAD Başkanı): İlk dört ayda mobilya ihracatında lider ilk beş ülke Almanya, ABD, Fransa, İsrail ve Irak oldu. Özellikle ABD ve Avrupa pazarlarında tasarım yönü yüksek mobilyalara talep var. Yemek ve oturma odalarına ilgi yüksek. Avrupa pazarında Hollanda ve Romanya pazarları ön plana çıkıyor. Pandemi boyunca bu pazarlara ağırlıklı olarak ihracat yaptık. Normalleşmeyle birlikte talepte yine minimumda bir yüzde 20 artış meydana gelecek.
Mesut Öksüz (ZÜCDER Başkanı): Züccaciye sektörü olarak ihracatımızın yüzde 51’ini AB ülkelerine gerçekleştiriyoruz. ABD bizim için bakir bir pazar. Ama son dönemlerde orada da kıpırdanma söz konusu. Bunda tedarikin Çin’den Türkiye’ye kaymasının büyük etkisi bulunuyor. ABD’ye yaptığımız ihracatta plastik, seramik, ağaçtan süs eşyası gibi ürünler var. İngiltere kısmı üzerinde hassasiyetle durduğumuz bir kısım. Özellikle büyük zincir marketlerden talep alıyoruz son iki aydır. Hem AB hem de ABD için bakacak olursak talep artışı yüzde 25 diyebiliriz.
