Zeytinyağının ihracatı yasak dinlemedi
Geçtiğimiz sezon 118 ülkeye zeytinyağı ihracatı gerçekleştirdiklerini dile getiren EZZİB Başkanı Davut Er, başta ihracat yasakları olmak üzere tüm olumsuzluklara rağmen zeytinyağı ihracatını miktar bazında yüzde 158, tutar bazında yüzde 259 artırmayı başardıklarını anlattı.
İREM CEYLİN DEMİRCAN / İZMİR
Son üç yılda dört kere sınırlama getirilmesine rağmen Türkiye’nin zeytinyağı ihracatı geçtiğimiz sezon miktar bazında yüzde 158 artarak 58 bin tondan 150 bin tona, tutar bazında ise yüzde 259 artarak 201 milyon dolardan 723 milyon dolara yükseldi.
Ege Zeytin ve Zeytinyağı Birliği (EZZİB) Mali Genel Kurulu’nda konuşan Birlik Başkanı Davut Er, İhraç edilemediği için depolarda bekletilen zeytinyağlarının olumsuz depolama koşulları nedeniyle bozulduğunu ifade etti. EZZİB Yönetim Kurulu Başkanı Er, “Yüksek kaliteli sızma yağlar rafinajlık yağlara dönüştü ve bu da %30’luk bir değer kaybına, ihracat tutarımıza orantılandığımızda ise yaklaşık 300-400 milyon dolar döviz kaybına neden oldu. Söz konusu kısıtlamaların hem iç piyasaya hem de ihracata hiçbir katkısı olmadı. Çünkü son kısıtlama kararından bu yana uluslararası piyasalarda kg başına ortalama zeytinyağı fiyatı 2 - 2,5 euro seviyelerine geriledi” ifadelerini kullandı.
“Telafisi olmayan hasarlara yol açacak”
31 Mart 2024 itibariyle sofralık zeytin ihracatının geçtiğimiz sezona göre tutar bazında yüzde 18 artarak 96 milyon dolardan 114 milyon dolara yükseldiğini ifade eder Davut Er, “Öte yandan 31 Mart 2024 itibariyle zeytinyağı ihracat sezonunun ilk 5 aylık verilerine baktığımızda ise, miktar bazında yüzde 62 azalışla 81 bin tondan 31 bin tona gerilediğini üzülerek görüyoruz Temmuz ayının sonunda getirilen dökme ve varilli ihracat kısıtlaması uygulamasına devam edilmesi durumunda sektörümüzde telafisi mümkün olmayan hasarlar meydana gelecek” dedi.
Geçtiğimiz hafta Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat ile gerçekleştirilen toplantıda sektör olarak kısıtlama uygulaması ile ilgili talepleri kendisine aktardıklarını dile getiren Er, “Bakanımız kısıtlama kararı konusunda Tarım Bakanlığı’nın Mayıs sonu Haziran ortası itibariyle yeni sezon üretimini görmek istediğini ve yeni rekolte daha net gözlemlendikten sonra kararın tekrar değerlendirileceğini tarafımıza iletti. Bu kapsamda geçici bir çözüm olarak, sayın bakanımıza ihracatçılarımıza sözleşmeleri çerçevesinde kota tahsis edilmesi yönündeki taleplerimizi ilettik. Bakanlığımız bu yöndeki olumlu yaklaşımları sonrasında, şu an üyelerimizden toplamış olduğumuz eski kontratlara ilişkin evraklar sekreteryamız tarafından ilgili mercilere iletiliyor. Kısa zamanda olumlu dönüş bekliyoruz” ifadelerini kullandı.
“Türkiye’nin zeytinyağı arzında hiçbir sıkıntı yok”
Türkiye’nin 2022/23 sezonuna yaklaşık 50 bin ton zeytinyağı stoğuyla girdiğini belirten Er, “Rekoltemiz 380 bin ton olarak hesaplandı. Afrin’den gelen 50 bin ton zeytinyağı dikkate alındığında 500 bin ton civarında zeytinyağı varlığımız oluştu. 175 bin ton iç tüketim ve 150 bin ton ihracatımız olduğunu hesaba kattığımızda, 2023/24 sezonuna yaklaşık 140 bin ton stok fazlasıyla girdik. 2023/24 sezonunda 140 bin ton stok, 185 bin tonluk rekolte ve 50 bin ton Afrin’den gelen zeytinyağını topladığımızda 375 bin ton zeytinyağı varlığımız oluştu. 2023/24 sezonunda 100 bin ton ihracat, 175 bin ton iç tüketim olacağını öngördüğümüzde, 2024/25 sezonuna minimum 100 bin tonluk stokla gireceğiz. Bugün itibariyle Türkiye’nin güneyinden kuzeyine, batısından doğusuna 200 milyon zeytin ağacı 2024 yılı için çiçeklerini açmış ve beyaza bürünmüş durumda. Ülkemizin her köşesinden yaklaşmakta olan çok güzel bir ürün rekoltesinin güzel haberlerini alıyoruz. Türkiye’nin zeytinyağı arzında hiçbir sıkıntı kesinlikle söz konusu değil” diye konuştu.
Geçtiğimiz sezon sektör tarihinin en yüksek düzeyine ulaşan sofralık zeytin ihracatının bir önceki sezona göre tutar bazında yüzde 7 artarak 172 milyon dolardan 184 milyon dolara ulaştığını hatırlatan Er, “Böylece toplam sofralık zeytin üretiminde dünyada lider, zeytinyağında ise İspanya’dan sonra en büyük 2. üretici konumuna yükseldik. Sektör ihracatı toplamda 947 milyon dolara ulaştı. Bu rakamı önümüzdeki birkaç yıl içerisinde 1,5 milyar dolara, 2028’de ise 2 milyar dolar seviyesine çıkarmayı hedefliyoruz” dedi.
Rekortmenler ödüllendirildi
Genel kurul sonrası 2023 yılı ambalajlı zeytinyağı ve ambalajlı zeytin kategorisinde en çok ihracat gerçekleştiren firmalara ödül verildi. Ambalajlı zeytinyağı kategorisinde 1’inci Verde Yağ Besin Maddeleri Sanayi ve Ticaret A.Ş, 2’nci Marbıl Yağ San. Ve Tic A.Ş., 3’ünc ise Kozmopolitan Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. olurken ambalajlı zeytinde 1’inci Toprak Zeytin Zeytinyağı Gıda Tarım Ürünleri Hayvancılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi, 2’nci Eker Gıda Nak. İnş. San. Tic. Ltd. Şti, 3’üncü ise Günkar İnşaat Gıda Tekstil Nakliyat İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi oldu.
