'Zengezur ile Türk devletlerinin ekonomileri birbirlerini tamamlayacak'
TİM Başkan Vekili ve GAİB Koordinatör Başkanı Fikret Kileci, Zengezur Koridoru’nun açılması durumunda Türk devletleri için hem barış hem de kalkınma hattı olacağını söyledi. Başkan Kileci, koridorla birlikte Türk devletlerinin ekonomide birbirlerini tamamlar pozisyona geleceğini ve ticaret hacminin hızlı bir şekilde artacağını ifade etti.
MEHMET NABİ BATUK / ŞANLIURFA
Türkiye, Azerbaycan ile Türki Cumhuriyetleri Hazar Denizi üzerinden birbirine bağlayacak Zengezur Koridoru’nda hummalı çalışmalar ve bürokrasi trafiği sürüyor. Gelen son bilgilere göre Bakü’den söz konusu hattın üzerindeki Horadiz kasabasına kadar olan kısımda otoyol ve demiryolu hatları işler duruma getirildi. Yolun devamında ise Ermenistan’dan kaynaklı tahrip olan Horadiz-Ordubad iline uzanan 166 kilometrelik demir yolu hattının yeniden inşa edilmesi hedefleniyor. Hattın Ermenistan kısmından, Zengezur bölgesinden geçecek 43 kilometrelik bölümünün yapımı ise Azerbaycan ve Rusya arasında yapılacak görüşmenin ardından başlayacak. 3 ülke arasında mutabakat süreci hızla devam ederken, Nahcivan içerisinde Velidağ İstasyonu’na uzanan yaklaşık 160 kilometrelik hattın ise kapsamlı bir bakımdan geçirilmesi planlanıyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkan Vekili ve Güneydoğu Anadolu İhracatçılar Birliği Koordinatör Başkanı Fikret Kileci, Zengezur Koridoru’nun hem barış hem de kalkınma hattı olacağını söyledi. Koridorun açılması durumunda hem Türkiye hem bölge ülkeleri için olumlu yansımaları olacağını kaydeden Fikret Kileci, “Türkiye savunma teknolojileri, makine imalatı, inşaat, hizmet sektörü gibi alanlarda güçlü. Bölge ülkelerine baktığımızda ise Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan petrol ve doğalgaz; Özbekistan tarım ve turizm, Kırgızistan turizm sektörleri ile öne çıkıyor. Ülkelerin birbirini tamamlar nitelikte alanlarda öne çıktıkları düşünüldüğünde devam eden yıllarda ticaret hacminin hızlı bir şekilde artması sürpriz olmayacaktır” dedi.
Farklı küresel organizasyonlar serbest ticaret anlaşmalarını zora sokuyor
Zengezur Koridoru ile birlikte Türk ülkeleri arasındaki serbest ticaret anlaşmalarının büyük önem kazanacağını ifade eden Fikret Kileci, ancak söz konusu ülkelerin farklı küresel ekonomik organizasyonlarda yer alması nedeniyle bu alanda büyük bürokratik zorluklar olduğunu belirtti. Kileci, “Ülkeler arasındaki vergilerin kaldırılması bir serbest ticaret anlaşması kapsamında gerçekleşir. 1996 yılında Avrupa Birliği ile imzaladığımız serbest ticaret anlaşmasının bağlayıcı olduğu bazı noktalar var. Aynı şekilde Orta Asya ülkelerinin de BDT (Bağımsız Devletler Topluluğu) ülkeleri olarak kendi aralarında yaptığı STA anlaşması var ve bu anlaşmanın da o ülkeleri STA konusunda kısıtlayan hükümleri var. Bu şartlar altında değerlendirildiğinde Orta Asya ülkeleriyle STA anlaşması şimdilik zor görünüyor ancak bu durum tabii ki koridorun getireceği yeni fırsatlara ve ticaret hacminin artışına gölge düşürmeyecektir” diye konuştu.
İlk etkilenecek sektörler enerji ve lojistik olacak
Türkiye’nin Azerbaycan ve diğer Türki Cumhuriyetlerle olan ekonomik ilişkileri göz önüne alındığında koridorun açılması durumunda enerji ve lojistik sektörlerinin pozitif anlamda etkilenecek ilk sektörler olacağını vurgulayan Fikret Kileci, şöyle devam etti: “Zengezur Koridoru’nun; Çin'den Orta Asya, Hazar Denizi, Kafkasya ve Türkiye'ye uzanan Orta Koridor'un da güzergahlarından olacağı hesaba katıldığında önemi daha da anlaşılacak. Bu sektörlerin haricinde hububat, bakliyat, maden ve halı sektörüne yansımaları olacak. Çünkü Orta Asya ülkeleri bu sektörlerde güçlü oyuncular barındırıyor. Projede tüm koşullar mal ve ürün akışları için uygun hale geldiğinde fiyat açısından daha sağlıklı ve net cevaplar verilecek. Hangi ham madde ve hizmet ülkemizde, Batı’da ve Orta Asya coğrafyasında kaç dolara satılıyor, maliyetler nasıl şekilleniyor bu etkenlere bakılacak. Ancak koridor açıldığında bölgemiz ticaretinin çok daha dinamik hale geleceği kesin. Bu dinamizm çerçevesinde şekillenen yeni rekabet koşullarının ülkemizdeki ihracatçılar için olumsuz değil tam aksine olumlu olacağını düşünüyorum.”
"Küresel ticarette çok daha dinamik ve interaktif olmalıyız”
Güneydoğulu ihracatçıların küresel ve bölgesel birçok olumsuzluktan güçlenerek çıktığını vurgulayan Fikret Kileci, Zengezur Koridoru’nun sağlayacağı avantajlardan da en etkin şekilde yararlanacağını belirtti. Başkan Kileci, “Üyelerimiz Körfez Savaşı, Arap Baharı, Covid Salgını ve Ukrayna-Rusya Savaşı gibi birçok negatif etkene rağmen dirençli duruş sergileyerek zor süreçlere uyum sağlamayı başarabilmiştir. Ancak önümüzdeki süreçte çok daha dinamik çok daha interaktif olmamız gerekiyor. Bu yüzden çabuk pozisyon almalıyız, değişimlere ayak uydurmalıyız. Geleceğin ekonomisini planlarken daha çevreci daha insani daha vizyoner işler yapmamız gerekiyor. Nicelikten kurtulup nitelikli işler yapmak için her türlü fırsatı değerlendirmemiz gerekiyor. Bundan sonraki süreçte özellikle 2024 son çeyreğine kadar ve devamında 2025’te, halihazırdaki durgunluktan faydalanıp dijital dönüşüm ve sürdürülebilir üretimi ihracat anlayışımızın odağına koyarak gerekli çalışmaları tamamlamamız gerekiyor. Aksi takdirde bölgedeki iktisadi konumumuzu ve buradan kaynaklanan avantajlarımızı başkalarına kaptırmamız uzak bir olasılık değil. Krizlerden büyüyerek çıkmak bizim genlerimizde var” şeklinde konuştu.
