Yaş meyve sebze ihracında kalite endişesi
Yüksek fiyat nedeniyle üreticinin ilaçlama ve gübrede kısıtlama yapması, yaş meyve-sebze ihracatçısında verim kaybı ve kalite sorunu oluşacak endişesi yarattı.
Fikri CİNOKUR
ANTALYA - Gübre, ilaç ve enerji maliyetlerindeki artışlar nedeniyle üreticinin gerekli düzeyde gübreleme ve ilaçlama yapamaması halinde başta seralar olmak üzere yaş meyve sebze üretiminde kalite ve rekolte sorunu yaşanabileceği, bunun da Türkiye’nin yaklaşık 3 milyar dolarlık bir yaş meyve sebze ihracatını olumsuz etkileyeceği belirtildi.
Başta İstanbul gibi metropol kentler olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanına örtü altı sebze tedariki sağlayan ve ihracat ağırlıklı üretim yapan Kumluca Ziraat Odası Başkanı Hidayet Kökçe, son bir yıldır gübre, ilaç ve enerji girdi fiyatlarının aşırı artması nedeniyle çiftçinin üretim yapmakta zorlandığını söyledi.
“Böyle giderse 5 yerine 3 kg gübre kullanılacak”
Aşırı fiyatlar nedeniyle üreticinin kaliteli gübre alamadığını ve ilaçlama yapamadığını ifade eden Kökçe, hem iç pazarda hem de ihracatta kalite sorunuyla karşı karşıya kalınabileceğini kaydetti. Kökçe, şöyle devam etti: “Domates fiyatları şu anda 2,5-3 TL civarında seyrediyor. Böyle giderse üretici dönümünde 5 kilogram gübre yerine 3 kilogram kullanacak. Bu da üretimde kalitenin bozulmasına yol açacak. Yurtdışı raf ömrü uzun olan ürün talep ediyor. Dövize ihtiyacımız olduğumuz bir dönemde ihracat olumsuz etkilenecek. Çiftçi para kazanamazsa üretimden çekilecek.’’
Yaz sezonu için zirai ilaç bayilerine, bankalara ve Tarım Kredi Kooperatifleri’ne bahar ödemelerinin nisan-haziran aylarında yapılacağını anlatan Kökçe, “Para kazanamayan üreticinin çekleri karşılıksız çıkarsa, kredilerini borçlarını ödeyemezse, yaz üretim dönemi için çok ciddi bir tehlike ortaya çıkar. Üretici şu an için para kazanamıyor. Zaten 2-3 yıl sonra üreteceği mahsulün parasını harcıyor. Bankalardan 4 yıllık alınan kredileri 4 yıla yaydı, zirai ilaç bayileri ve girdi temin ettiği firmalara ödeme yapacak” dedi.
Durdaş: “İhracatta kalite sorunu çıkar”
Kumluca Ticaret Borsası Başkanı Fatih Durdaş da istenilen düzeyde gübreleme yapılamaması halinde hasat rekoltesinde ve kalitede sıkıntı yaşanabileceğine dikkat çekti. Durdaş, şöyle devam etti: “Bu yıl kalite konusunda pek sorun yaşanacağını düşünmüyorum. Parası olan üretici bir yıllık ihtiyacı olan gübresini aldı. Düzgün gübreleme olmaz ise hasat rekoltesi ile kalite düşer. Bu da ihracata yansır. Kalite bozulunca ürünün raf ömrü de kısa olur. Önümüzdeki sezon için kalite sorunu ortaya çıkar. Ancak çiftçimiz, üreticimiz elinden geleni yapar.’’
Çavuşoğlu: “Kısa sürede çözmeliyiz”
Batı Akdeniz İhracatçı Birliği (BAİB) Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu, yaş meyve sebze üretiminde ilaçlama ve gübrelemede yaşanacak rekolte ve kalite sorunun ihracatı da etkileyeceğini söyledi.
Batı Akdeniz Bölgesi’nden yıl sonu itibariyle yaş meyve sebze ihracatından 613 milyon dolardan fazla döviz girdisi sağlanmış olacağını vurgulayan Çavuşoğlu, “Eğer üretici gübre fiyatlarının yüksekliği nedeniyle gübreleme yapamaz ise hem rekolte ve sürdürülebilirlik açısından sıkıntı yaşarız hem de kalitede sorun yaşarız. Öncelikle bizi üretimdeki rekolte düşüklüğü ilgilendiriyor. Yurtdışının talebini karşılayamazsak Avrupa’da ve genelde de ihracatta sıkıntı kaçınılmaz olur. Bunu kısa sürede çözümlemeliyiz’’ dedi.
Bölgeden ihracat rakamlarına da değinen Çavuşoğlu, Batı Akdeniz Bölgesi’nde geçen yılın 11 aylık döneminde 577 milyon 955 bin 478 dolarlık yaş meyve sebze ihracatı gerçekleştiğini, bu yılın aynı döneminde ise 613 milyon 281 bin 713 dolara ulaşıldığını söyledi.
Türkiye genelinde ise 2020’nin 11 aylık döneminde 2 milyar 324 bin 782 bin 897 dolarlık ihracat gerçekleşirken, 2021’in aynı döneminde ise toplam yaş meyve sebze ihracatı 2 milyar 674 milyon 112 bin 295 dolar oldu.
Gündüzalp: Milli seferberlik ilan edilmeli
Burdur Ticaret Borsası Başkanı Ömer Faruk Gündüzalp ise, iklim değişikliğiyle birlikte kuraklığın yaşanması ve gübre, zirai ilaç gibi girdi maliyetlerinin artması, döviz kurlarının fırlaması ile tarım sektöründe üreticilerin zor bir sürece girdiğini söyledi. Üre gübre fiyatının yüzde 300-400 artmasıyla birlikte üreticinin ekmekten ve dikmekten vazgeçebileceğine dikkat çeken Gündüzalp, “Bu koşullarda üretim yapılacaksa hem dikim hem de üretim rekoltesinde azalma meydana gelecek. Para kazanamayan üretici geçen yılki ekimi yapamayacak. Tarımsal ürün ithalatı daha da artacak. Bugünleri arayacak duruma geleceğiz. Ekim ve dikim için artık milli seferberlik ilan edilmeli’’ diye konuştu.