'Yapı denetim sistemi yeniden gözden geçirilmeli'
Türkiye’de bu yıl yaşanan büyük depremlerin yapı denetim sisteminin yeniden gözden geçirilmesi ihtiyacını gündeme getirdiğini belirten Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Genel Başkanı Yasin Uğur Arıkan, deprem yönetmeliklerinin benzer bir depremin tekrar yaşanması ihtimali göz önünde bulundurularak hazırlanması gerektiğine dikkat çekti.
ABDULLAH SÖNMEZ / ESKİŞEHİR
Depremden sonraki süreçte yapı denetim firmalarının yoğun bir eleştiriye maruz kaldığına vurgu yapan Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Genel Başkanı Yasin Uğur Arıkan, “Kahramanmaraş depremlerinde yıkılan binaların birçoğunun yapı denetimli olduğu iddia edildi. Bu iddialar, yapı denetim firmalarının sorumlu tutulması yönündeki talepleri de beraberinde getirdi. Yapı denetim firmaları olarak bu iddiaları reddediyoruz” diye konuştu.
Yapı denetim firmalarının denetimlerinin sadece inşaat aşamasında olduğunu kaydeden Arıkan, binaların kullanım amacının ve tesisat değişikliklerinin sonradan yapıldığını, bu değişikliklerin yapı denetimi kapsamına girmediğini dile getirdi. Depremden sonra yaşanan gelişmelerin yapı denetim firmalarının yaşadığı sorunları ve bu sorunların çözümü için atılması gereken adımları ortaya koyduğunu aktaran Arıkan, “Kasım ayının sonu itibarıyla aradan geçen 9 aylık süreçte sadece bir üniversite tarafından 4 bin adet bilirkişi raporu hazırlandı. Bu raporların her biri ortalama 50 sayfa uzunluğunda. Bu durumda, 7 kişilik bir heyetin her gün ortalama 35 adet dosya hazırlaması gerekiyor. Bu kadar dosyayı okumak bile mümkün değil. Bu nedenle, bilirkişi raporlarının güvenilirliği ve hassasiyeti konusunda ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Türkiye'de 124 üniversitede inşaat mühendisliği bölümü bulunuyor. Bu bölümlerde çok değerli hocalar görev yaparken, bilirkişi olarak sadece bir üniversitenin atanması, kafalarda soru işaretleri oluşturuyor” dedi. Düzenlenen bilirkişi raporlarının sayısı ve kalitesinin depremin neden olduğu hasarın tespiti ile sorumluların belirlenmesi açısından önemli olduğunu açıklayan Arıkan, bilirkişi raporlarında daha titiz bir yaklaşım sergilenmesi gerekliliğine vurgu yaptı.
“Deprem yönetmelikleri çok acil güncellenmeli”
Kahramanmaraş depremlerindeki frekansın yönetmeliğin öngördüğü değerlerin çok üzerinde olduğuna dikkat çeken Yasin Uğur Arıkan, sözlerine şöyle devam etti: “Deprem yönetmelikleri hazırlanırken benzer bir depremin tekrar yaşanması ihtimali göz önünde bulundurularak frekansı ve şiddeti dikkate alınmalı. Eğer yönetmelikler bu kriterleri sağlamıyorsa, yıkılan binalarla ilgili proje mühendisleri, yapı denetim firmaları ve şantiye şeflerini sorgulamak kadar yönetmelikleri de ciddi anlamda sorgulamamız gerekiyor. Bu yüzden yönetmelikler daha kapsamlı olacak şekilde çok acil güncellenmeli.”
Depremden sonra yapı denetim firmalarının büyük bir ekonomik sıkıntıya girdiğini aktaran Arıkan, bu firmaların bürolarının ya hasar gördüğünü ya da yıkıldığı söyleyerek, yeni bürolar açabilmek için gerekli olan finansmanın sağlanamadığı bilgisini paylaştı. Yaşanan hukuki sıkıntıların da büyük bir sorun teşkil ettiğine değinen Arıkan, “Depremde yıkılan binalardan dolayı açılan davalarda yapı denetim firmaları sorumlu tutulmaya başlandı. Bu davalar, yapı denetim firmalarını büyük bir mali yükün altına sokuyor. Ayrıca yaklaşık 9 aydır tutuklu yargılanan birçok meslektaşımız var. Bu meslektaşlarımız hakkında, kaçma veya delilleri karartma gibi bir şüphe bulunmuyor. Deliller tespit edildi ve onlarca laboratuvarda incelendi. Bütün bunlar değerlendirildiğinde, meslektaşlarımızın tutuklu yargılanmasının devam etmesinin bir anlamı yok” diye konuştu.
