'Ustalar yurt dışına göçüyor, meslekler çırak bulamıyor'
Türkiye’de birçok meslek grubu bugün çırak bulamıyor, gelecek için ise usta bulamama korkusu yaşıyor. İzmirli meslek odaları başkanlarına göre, çırak bulamama sorununun altında 4+4+4 eğitim sistemi yatarken, birçok deneyimli usta ya EYT’den emekli oldu ya da yurt dışının yolunu tuttu.
NURETTİN BAKİ-İZMİR
Türkiye’de uzun yıllardır tartışılan ara eleman sorununun yanında, alt meslek gruplarında da çırak bulamama problemi var. Bu mesleklerin başında ise oto sanayicileri, berberler, güzellik salonları ve mobilyacılar geliyor. İzmirli meslek odası başkanlarına göre ise bu sorunun ortaya çıkıp, büyümesine neden olan en büyük etken ise 4+4+4 eğitim sistemi. Oda başkanları ayrıca; çırak bulamama sorununun yanında; özellikle mesleğinde deneyimli ustalar ve berberlerin ülkeyi terk edip, Avrupa ülkelerinin yolunu tutmaya başladığını söyledi.
4+4+4 eğitim sistemi ile mesleklere akan çıraklık kaynağının kesildiğini belirten İzmir Oto Tamircileri Odası Başkanı Necdet Heppekcan, bu sorunun çözümünde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kurulan ve işe yarayan çıraklık eğitim merkezleri sayısının arttırılması gerektiğini söyledi. Heppekcan, “4+4+4 eğitim sistemi esnaf ve sanatkarlığın çıraklık kaynağının önünü kesmiş oldu. Çünkü 17 yaşından sonra sanat ve sanatkarlık kavramı öğrenilmez. Özellikle oto sanayicileri için şunu söylemek istiyorum; çocuğun 12 yaşında çırak olarak sanayide ustanın yanında işe başlaması lazım. Ancak çırak bulamadığımız noktada, yardımımıza çıraklık eğitim merkezleri yetişti. Bu merkezlerde çocuklar haftanın 1 günü okula gidiyor, 5 günü ise sanayiye geliyor. Devlet, asgari ücretin dörtte biri kadar da ücret ödüyor. Bu merkezler iyi ki kuruldu ve devletimizden bu merkezlerin sayısını artmasını talep ediyoruz. Ancak maalesef velilerimiz çocuklarının hep beyaz yakalı olmasını istiyor. Doktor, mühendis, avukat olsun istiyor. Oto sanayide bir ustanın haftalık kazancı 10 bin TL, kalfanın ücreti 5 bin TL. Birçok gencin şu an işsiz olduğu bir ortamda ustalarımız, sanatkarlarımız bu paraları alıyor. Geleceğimiz sanattır, sanatkardır” diye konuştu.
“Deneyimli kuaförlerimizi kaybediyoruz”
Deneyimli kuaförlerini kaybettiklerini söyleyen İzmir Kuaförler Manikürcüler Güzellik Salonu İşletmecileri Odası Başkanı Sezai Apaydın da yaptığı değerlendirmede; “Kuaförlerde çok ciddi şekilde yurt dışına gitme isteği var. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Avusturya ve İsviçre en çok talep gören ülkeler. Almanya eskiden denklik istediği için bu ülkeye gitmek zordu. Ancak Almanya en son yaptığı yasa değişikliğiyle birlikte; artık mesleği yapabildiğini evrakla gösteren kuaförler diplomayla çalışabilir ve daha sonra bu ülkede oturma izni alabiliyor. Bu yüzden Almanya’ya son dönmede ciddi bir talep var. Birçok arkadaşımız gitti. Giden arkadaşlarımızın hepsi çok deneyimli kuaförler. Arkadaşlarımızın gitme sebepleri de ortada. İşletme maliyetlerimiz arttı, kiralar oldukça yüksek, kullandığımız malzemelerin birçoğu ithal ürünler ve fiyatları yüzde 500 arttı. Maliyetlerimizi; insanların alım gücü olmadığı için istediğimiz gibi müşterilere yansıtamıyoruz. Hatta artan maliyetlerden dolayı dükkânını kapatan çok sayıda kuaför var” dedi.
“Gelecekte berber sıkıntısı yaşayacağız”
Türkiye’de berberlerin iyi bir dönemden geçtiğini söyleyen İzmir Berberler Odası Başkanı Şükrü Bilgin ise, ülke olarak gelecekte ciddi anlamda berber sıkıntısı yaşayacaklarını ifade etti. Bilgin, “Giderlerimiz artsa da berberlerimiz pandemiden sonra şu an mesleğin en üst seviyesini yaşıyor ve çok iyi paralar kazanıyor. Ancak 2020 yılına kadar çok sayıda berber başka ülkelere gitti. Gelecekte ciddi anlamda berber sıkıntısı yaşayacağız. Kamu spotu ile berberliği çocuklarımıza sevdirmeliyiz, mesleği yaşatmalıyız. Ne yazık ki 4+4+4 eğitim sistemi Türkiye’de çıraklık kavramını bitirdi. Eskiden çocuklar liseye başlamadan çırak olarak gelir ve mesleği öğrenirlerdi, şimdi ise çocukların kendisi bile çıraklık nedir bilmiyor” diye konuştu.
“Birçok firma eleman bulamadığı için kapanma noktasına geldi”
İzmir Mobilyacılar ve Marangozlar Odası Başkanı Hasan Özkoparan, “Çok uzun zamandır çırak bulamam sorunumuz var. Devletin 2016’da çıkardığı yasayla çıraklık eğitim merkezleri kuruldu ve bu merkezlerle sorunumuzu çözmeye çalışıyoruz. Ancak bu okulların tanıtımının yapılması lazım. Çünkü ne ebeveynler ne de çocuklar bu merkezlerin varlığından ve avantajlarından yeterince haberdar değil. Ayrıca emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile eleman sorunumuz daha da arttı. Çünkü meslekte maalesef arkadan yetişmiş eleman gelmiyor. Bu yüzden birçok firma eleman bulamadığı için kapanma noktasına geldi” dedi.
