Türkiye'nin ilk yerli keten tohumu "Yılmaz" toprakla buluştu

Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünce geliştirilen Türkiye'nin ilk yerli ve milli liflik keten çeşidi "Yılmaz"ın tohumu, Samsun'da toprakla buluşturuldu.

Vezirköprü ilçesindeki 4 dekar arazide yetiştirilecek keten tohumu, çiftçilere dağıtılacak. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Kibar Ak, liflik kenevir ve keten tohumu üretimi konusunda çalıştıklarını söyledi.

Kenevir ekiminin yaz, ketenin ise kışın olmasının lif üretimi konusunda üretimde devamlılık sağlamaya imkan vereceğinin altını çizen Ak, "Enstitümüz liflik ketenle ilgili sertifikalı çeşit ve üretimindeki mekanizasyon sorununu ortadan kaldırmıştır. Ülkemizde yakın zamanda liflik ketenin ekim alanı ve üretimi yaygınlaşacak, bu sayede ithalat önlenecektir. Liflik keten üretimi Türkiye ekonomisine güç katacaktır." dedi.

Ak, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü ile özel bir firmanın, saplarından lif elde edilen keten, kenevir ve ısırganın üretim ve işlem maliyetinin düşürülmesi için yerli ve milli makine ürettiğini anlatarak, bu sayede büyük sorun olan havuzlama ve lif soyma işlemlerinin ortadan kaldırıldığını, üreticilerin iş gücü ihtiyacı ile maliyetlerinin önemli oranda düşürüldüğünü kaydetti.

18 yıllık çalışma sonucunda yerli ve milli keten tohumu üretildi

Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsünde görevli keten ıslahı araştırmaları proje yürütücüsü Serkan Yılmaz da ketenin, lif ve yağ elde edilmesi amacıyla yetiştirilen, buğday ve arpa gibi tarımı yapılan en eski kültür bitkilerinden olduğunu söyledi.

Keten bitkisinin gen kaynaklarından birinin Karadeniz Bölgesi olduğuna işaret eden Yılmaz, "Dünyada ve ülkemizde sağlıklı olması bakımından doğal liflere talep artmış durumda. Keten işleyen tesislerimiz olmasına rağmen üretim gerçekleştirilmemekte ve ihtiyaç duyulan hammaddenin tamamı ithalatla karşılanmaktadır. 67,5 milyon dolar değere sahip 36 bin 385 ton ithal edilmiş." diye konuştu. Enstitü olarak Rize'den Zonguldak'a kadar 15 kentte keten üretimiyle ilgili çalışma yapıldığını belirten Yılmaz, 2002 yılında başlayan çalışmaların 2019 yılı itibarıyla hız kazandığını dile getirdi.

Yılmaz, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla geçen yıl endüstriyel kenevir seferberliği ilan edildiğini hatırlatarak, şöyle devam etti. "Lif amaçlı üretilen keten bitkisinin kullanım alanları ve üretim sürecinin endüstriyel kenevirle benzer olması, kenevirin yazlık, liflik ketenin ise kışlık ekiliyor olması, üretimini kısıtlayıcı yasal mevzuatın bulunmayışı gibi nedenler liflik keten üretimini cazip hale getirmiştir. 18 yıllık çalışmalarımız sonucunda ülkemizin ilk yerli ve milli liflik keten tohumu 'Yılmaz' ismiyle tescile sunulmuş ve üretim izni alınmıştır. Yılmaz liflik keten çeşidimizin bölgelere göre değişmekle birlikte dekara sap verimi 600-800 kilogram, lif verimi 150-200 kilogram, tohum verimi ise 200-250 kilogramdır. Tohumundaki yağ oranı ise yüzde 40 düzeyindedir."

Ekimi yapılan keten tohumunun özellikleri hakkında bilgi veren Yılmaz, "En belirgin özelliği lif amaçlı hasadının, yani teknik sap uzunluğunun 60 santimetre olduğu dönemde tohumlarının da olgunlaşmasıdır. Aynı anda hem lif hem de yağlık üretiminin yapılabileceğine dair umut vermektedir. Bu da dünyada keten ıslahına dair çalışılan en önemli konulardan biridir." ifadelerini kullandı.