ProGen,  ata tohumlarını geleceğe taşıyacak

Eray ŞEN

HATAY - Ar-Ge çalışmaları sonucu geliştirdiği çeşitler ile Bakanlık tescil denemeleri sürecinde yüksek verimlilik elde etti. ProGen Tohum Genel Koordinatörü Prof. Dr. Cafer Mart, Ar-Ge yatırımları ile bugüne kadar çok sayıda çeşit geliştirdiklerini; bunların çiftçi ve sanayicinin beğenisini kazandığını söyledi.

Mart, ProGen’in kurulduğu 1995’li yıllarda Türkiye’de pamukta sertifikalı tohum kullanım oranının yüzde 20’lerin altında olduğunu ifade ederek, “Yaptığımız Ar-Ge ve yayım çalışmaları, geliştirdiğimiz çeşitler ile sertifikalı tohum kullanımına büyük katkı sağladık” dedi. Geliştirilen tohumların süreci hakkında bilgi veren Prof. Dr. Mart, “Son dört beş yılda pamuk, buğday, soya, arpada 17 çeşidimiz Bakanlığın tescil denemelerinde verim birincisi oldu” diye konuştu.

Öte yandan Türkiye’nin değişik bölgelerinden edindikleri ata tohumlarına ait gen kaynakları üzerine çalıştıklarını belirten Mart, “Bunların saflaştırılması, geleceğe taşınması konusunda ciddi gayretlerimiz var. Bu çeşitlerin bir kısmı bazı artı özellikler taşıyor. Özellikle hastalık toleransı ve kalite değerleri daha yüksek olabiliyor. Bunları melezleme ile diğer çeşitlere aktarabilirsiniz ama öncelikle saflaştırmak gerekiyor. Birçok bölgeden elde ettiğimiz çeşitler ile bu çalışmaları yürütüyoruz. Bu konuda çok hassasız, hatta “Anadolu mirasını geleceğe taşıyoruz” sloganını misyon edinmiş durumdayız.

“Pamuk, Türkiye için stratejik ürün olmalı”

Türkiye pamuk tohum pazarında ilk sırada yer aldıklarını aktaran Mart, buğday ve arpada da çok iyi çeşitler geliştirdiklerini bildirdi. Türkiye’nin bir tekstil ülkesi olduğunu vurgulayan Mart, şu değerlendirmeyi yaptı: “Türkiye’nin 2020’deki 169,5 milyar dolarlık ihracatının yüzde 18’ini tekstil ürünleri oluşturdu. Bu nedenle tekstilin hammaddesi durumundaki pamuğun Türkiye için stratejik bir ürün olması gerekiyor. Biz öyle kabul ediyoruz. Ama Türkiye bir tekstil ülkesi olmasına rağmen pamuk alanları azalıyor. 2021 yılı ekim alanları bizim tahminlerimize göre 416 bin hektar civarında. Geçen yıl 329 bin hektardı. Bu sene yüzde 26 civarında arttı ama geçen sene dip yapmıştı.”

“Tohum alanında patent birincisiyiz”

ProGen’in bir Ar-Ge merkezi olduğunu ifade eden Cafer Mart, “Bütün ürünlerimizin geliştirilmesinde Ar-Ge merkezi olmamızın avantajını kullanıyoruz. Güçlü bir altyapımız var. Alınan patent sayısı açısından tüm firmalar içerisinde 34’üncü, tohum ve ıslah alanında ise 1’inci sıradayız” diye . Söke, Şanlıurfa, Konya’da araştırma istasyonları olduğunu, Trakya Lüleburgaz’da kurma çalışmalarının devam ettiğini ifade eden Mart, “Bu araştırma istasyonları adaptasyonu daha güçlü çeşitler üretmemizi sağlıyor” yorumunu yaptı.