Kuru üzümde rekolte üzdü, fiyatlar güldürdü

NURETTİN BAKİ / İZMİR

Olumsuz iklim koşulları Türkiye’nin üretiminde ve ihracatında dünya lideri olduğu çekirdeksiz kuru üzümde de kendini gösterdi. Aşırı sıcaklar ve zamansız yağışlar nedeniyle çekirdeksiz kuru üzüm rekoltesi neredeyse yarıya indi. Sektörün tek tesellisi ise fiyatların artmış olması. Üretici fiyatları 60 TL’yi bulurken, geçen sezonun ilk 4 ayında 1.66 dolar olan ortalama ihraç fiyatı da, bu yıl aynı dönemde 1.97 dolara yükseldi.

Üzümün küresel iklim krizinin etkileri sonucunda üretime sıkıntılı bir başlangıç yaptığını söyleyen İzmir Ticaret Borsası (İTB) kuru üzüm ajanı Mehmet Esmer, “Aşırı sıcaklar sonucu ortaya çıkan hastalıklar üzüm rekoltesini ciddi şekilde olumsuz etkiledi. Arkasından gelen zamansız yağışlar da bağlarda kalan son üzümü çürüttü. Geçen sene 350 bin ton çekirdeksiz kuru üzüm rekoltesi vardı, bu sene bu rekoltenin yaklaşık 200 bin ton olacağı tahmin ediliyor. Bu da rekoltede yüzde 50'ye varan bir kayıp anlamına geliyor. Rekoltenin düşük gelmesi ürün fiyatlarını yukarı taşıdı. Rekolte ile üzülen üreticiyi, fiyatların 60 TL olması güldürdü. Temennimiz rekoltenin yüksek oluğu dönemlerde de fiyatların bu şekilde yüksek oluşması ve üreticiyi mutlu etmesi” dedi.

Çekirdeksiz kuru üzüm fiyatlardaki artış, ortalama ihraç fiyatlarına da yansıdı. Türkiye’den sezonun başlangıcı olan 1 Eylül’den bu yana 84 bin 523 ton ürün karşılığı 166 milyon 933 bin dolarlık çekirdeksiz kuru üzüm ihraç edilirken, ortalama kilogram fiyatı 1.97 dolar olarak gerçekleşti. Geçen yıl aynı dönemde 88 bin 551 ton ihracata karşılık 147 milyon 614 bin dolarlık ihracat yapılmış ve ortalama fiyat 1.66 dolar olarak oluşmuştu.

Türkiye’nin 2022/23 sezonunda 110 ülkeye, 426 milyon dolarlık çekirdeksiz kuru üzüm ihraç ettiğini hatırlatan EİB Organik Ürünler ve Sürdürülebilirlik Koordinatörü Başkanı ve Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Ali Işık ise, “Kuru üzüm ihracatı miktar bazında yüzde 2 artarak 251 bin tona ulaştı. Üzüm üreticisi ülkeler arasında Özbekistan, İran, Çin ve Avustralya’yı ziyaret ettim. Avustralya’da şeffaf bir şekilde bütün bağcılık tekniklerini, üretim tekniklerini bize gösterdiler. Teknoloji olarak kendilerini sürekli olarak yeniliyorlar. Az bir alanda daha çok ürün alıyorlar ve suyu minimum seviyede kullanarak daha az işçilikle süreci yönetiyorlardı. İklim krizinin etkilerini de gördük. Hayalet kurumuş bağlar vardı. Uzak mesafedeki bağlara su veremediklerini öğrendik” dedi.

İklim krizinin günümüzün büyük bir gerçeği olduğunu vurgulayan Işık, “Geçen sene 360 bin ton rekoltemiz vardı. Bu sene 200 bin ton civarı olacak diye tahmin ediyoruz. Birlikte hareket etmemiz gerekiyor. Bu etkileri yönetemediğimizde fiyat farklılıkları, çiftçi ve tüketici mağduriyetleri ortaya çıkıyor. İhracatçılar olarak fiyat kırılımlarından çok etkileniyoruz. Bu politikaları bütün ülkeler ve bütün paydaşlar birlikte yönetmemiz lazım” diye konuştu.