İlk 10’da tek firma değişti: Ege’nin en büyük sanayi kuruluşu Star Rafineri oldu
Ege Bölgesi Sanayi Odası tarafından hazırlanan 2023 performanslarına göre Ege’nin 100 Büyük Sanayi Kuruluşu listesinin başında bu yıl da Star Rafineri, Tüpraş ve Petkim yer aldı. EBSO Başkanı Ender Yorgancılar, Türkiye’nin kendi kendine yeten bir üretim modelini oluşturması gerektiğini belirtti.
AHMET USMAN / EKONOMİ
Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO), 2023 yılı faaliyetlerini baz alarak hazırladığı 100 Büyük Sanayi Kuruluşu anket çalışmasının sonuçlarını açıkladı. Üretimden satışlar kriterine göre hazırlanan listenin zirvesinde bu yıl da Star Rafineri yer aldı. Bu firmayı geçen yıl olduğu gibi Tüpraş İzmir Rafinerisi ve Petkim izledi. İzmir Demir Çelik, Philip Morris, Abalıoğlu Lezita, JTİ, Abalıoğlu Yağ, Ravago Petrokimya ve Kardemir Çelik ilk 10’da yer bulan diğer şirketler oldu.
İzQ İnovasyon Merkezi’nde düzenlediği basın toplantısında anket çalışmasının sonuçlarını açıklayan EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, çalışmayı 42 yıldır sürdürdüklerini belirterek, “İlk 100 listesine giren firmalardan 82’si kar bildirdi. Ar-Ge gideri yapan firma sayısı 56, ihracat yapan firma sayısı 96 olurken, listeye 28 tane yabancı sermayeli firma girdi. Firmaların 2023 yılı performanslarını değerlendirdiğimizde, 2022’ye göre üretimden satışlarının reel olarak TL bazında yüzde 11.6, dolar bazında yüzde 8.3 gerilediğini; özkaynaklarının TL bazında yüzde 188.4, dolar bazında yüzde 199 arttığını, net satışlarının TL bazında yüzde 14.9, dolar bazında yüzde 11.7; bilanço karlarının TL bazında yüzde 18.1, dolar bazında yüzde 15 düştüğünü, bilanço zararlarının TL bazında yüzde 205.5, dolar bazında yüzde 217 arttığını görüyoruz” diye konuştu.
Listedeki 19 kimyasal ve plastik ürünleri firmasının toplam üretimden satışlardan yüzde 59.8 pay aldığını, onu 21 firma ve 15.7 payla gıda, 14 firma ve yüzde 9 paya gıda sektörünün izlediğini söyleyen Yorgancıoğlu, “Listedeki sektörel çeşitlilik Ege sanayisinin yapısını gösteriyor. Zorlu küresel konjonktürde; Türkiye’nin ihracatı %0,5 artarken, 100 büyük firmamız ihracatını %22 artırmayı başarmışlar. Net ithalatçı görünseler de, 2023 yılında ithalatını %14, 4 azaltmışlar. Bu veriler 100 büyük firmanın daha çok yerli girdi kullanarak daha çok ihracat yaptığı anlamına geliyor. Türkiye’nin kendi kendine yeten bir üretim modelini oluşturması lazım. Listedeki çarpıcı gelişmelerden biri de bugüne kadar özkaynağın aktifler içindeki payı %30’ların altında kalırken, 2023 yılında %57,4’e yükselmesi. Bu olması gereken yönde sağlıklı bir gelişme” dedi.
“KDV alacağı sorunu büyüyor”
İlk 100 firma içindeki firmaların borç/özkaynak oranlarında da iyileşmeler olduğunu vurgulayan Yorgancılar, “Daha önce yüzde 200-455 aralığında olan bu oran, borç bulmanın güçleştiği bir dönemde, enflasyon düzeltmesi etkisi ile de 2023 yılında %74’e kadar gerileyerek, bugüne kadar ki en olumlu sonuca ulaştı. Uzun bir süredir çözüm bekleyen konularımızın başında devreden KDV yükü geliyor. 100 büyük firmanın KDV alacak miktarı bir önceki yıla göre; %97 oranında artarak 7,5 milyar TL’ye ulaştı. Firmalar, bir yandan finansman temini sorunu yaşarken, işletme faaliyetleri için sermayeye ihtiyaç duyarken, diğer yandan devreden KDV’sini alamamanın sıkıntısını yaşamaya devam ediyorlar. Bu nedenle KDV alacağı olan firmalara alacak tutarı oranında kredinin kamu bankalarınca faizsiz olarak verilmesi ve anapara geri ödemesinin de KDV iadeleri ile yapılması uygun olacaktır” görüşünü ifade etti.
“2024’te büyüme yüzde 3.75-4 arasında olur”
Toplantıda 2024’ün ikinci yarısı ile ilgili beklentilerini de paylaşan Ender Yorgancılar, 2023 yılında %4,5 büyüyen Türkiye ekonomisinin, 2024’te %3,0-%3,5 bandında büyümesi bekleniyor. Benim tahminim bu rakamın yüzde 3.75 – 4 bandında olacağı. Gerek tutar gerekse faiz boyutundan sıkılaşan kredi koşulları ve enflasyonun satın alma gücü üzerindeki olumsuz etkisiyle, yılın geri kalanında hane halkı tüketiminin azalmaya devam etmesi; yatırım faaliyetlerinin, depremden kaynaklı yeniden yapılanma ve kentsel dönüşüm yatırımları nedeniyle kısmen güçlü kalması; enflasyonda zirve rakamları geride kalmakla birlikte, 2024 ve 2025 yıllarında enflasyonun yüksek kalmaya devam etmesi; 2024’ün ikinci yarısında yüksek bütçe açığının artarak sürmesi, daha çok ithalattaki yavaşlamaya bağlı olarak cari açıkta kısmi bir iyileşme olması diğer beklentlerimiz” dedi.
“Mehmet Şimşek, yatırımcının güvendiği tek isim”
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in şu an ekonomi politikaları açısından Türkiye’nin ve yabancı yatırımcıların tek güvendiği isim olduğunu dile getiren Yorgancılar, “Kendisinin açıklamış olduğu ekonomi politikalarına sonuna kadar destek olduğumuzu daha önce de ifade etmiştik. Enflasyonu aşağıya indirmek için çaba sarf ediyor. Tabii ki enflasyon bir dokunuşla inecek bir şey değil. Bir programla, bir sistemle iner. Yıllar önce Kemal Derviş’in programları uygulanırken de enflasyonumuz yüksekti. O zaman Türkiye’nin en büyük avantajı şirketlerin sağlam olmasıydı. Bankalar çürüktü. Şimdi bankalar da güçlü. Şirketlerin öz kaynakları da daha güçlü hale geldi. Enflasyonu yeneceğiz. Buna hiç şüphem yok. Yeter ki birlik, beraberlik, istişare ve programa güvenle bunu devam ettirelim” diye konuştu.
