Hataylı narenciye fidancısı altın dönemini yaşıyor

Eray ŞEN

HATAY - Tarla ziraatından zarar eden çiftçilerin son yıllarda bahçeciliğe yönelmesi, son iki yılda fidan fiyatlarında beş katına varan artışlara neden oldu. İzmir ve Bursa ile birlikte önemli fidan üretim merkezlerinden olan, ülkenin narenciye fidanı ihtiyacının yüzde 70’ine yakınını karşılayan Hatay’ın Samandağ ilçesi Fidanlı bölgesinde, iki yıl önce 6-7 liradan satılan bazı narenciye türlerinin fidanları bu sezon 25-30 liraya kadar yükseldi. Sektör temsilcileri meyveciliğin ‘kazandıran’ bir üretim olduğunu, yurt içinin yanı sıra Türk cumhuriyetleri, Orta Doğu ve Doğu Avrupa ülkelerinden de yoğun talep aldıklarını belirtti.

Türkiye Fidan Üreticileri Birliği’nde iki dönem başkan yardımcılığı yapan Atıf Çapar Hatay’da fidancılığın 1970’li yıllarda başladığını ve zaman içerisinde geliştiğini belirtti.

Meyve fidanına talep arttı

Türkiye’de tarla ziraatı yapanların zarar ettiğini, pamuk,  buğday gibi klasik ürünleri ekenlerin maliyetini karşılayamadığını ifade eden Çapar, “Meyvecilik daha kârlı. Şu anda narenciyede bazı çeşitler çok kazandırıyor. Bu yıl bölgede 8 milyon narenciye fidanı üretildi, bunun 4 milyonu w. murcott türü mandalina ve bunun kilosunu çiftçi dalında 3.5-4 liraya satıyor. Tarla ziraatı ile kıyasladığında büyük bir kazanç farkı var” yorumunu yaptı. Meyvenin para etmesinin, meyve fidanına talebi artırdığını ve fiyatların da buna bağlı olarak yükseldiğini aktaran Çapar, “Bazı fidanların tanesi iki yıl önce 6-7 lirayken, bu yıl 30 liraya çıktı. Şu anda w. murcott mandalina, mayer limon gibi çeşitlerin fidanı 25-30 lira arasında satılıyor. Fidancılık sektörü bu nedenle altın yıllarından birini yaşıyor” diye konuştu.

Benzer bir durumun sert çekirdekli meyve fidanlarında da yaşandığının altını çizen Çapar, “İzmir Ödemiş’de yoğunlaşan şeftali, erik, kayısı, vişne, kiraz gibi meyvelerin fidanını geçen seneye kadar 4 – 5 liraya satıyorlardı, şu anda 10 liradan 15 liraya kadar değişiyor. Nektarin, şeftali fiyatları 15-20 lira arasına kadar yükseldi” dedi.

Yılda 160 milyon fidan üretiliyor

Fidan üretim merkezlerinin başında İzmir Ödemiş’in geldiğini, diğer önemli merkezlerin ise Bursa, Balıkesir ve Hatay olduğunu anlatarak, “Türkiye’de bine yakın kayıtlı fidan üreticisi var. Yılda yaklaşık 100 milyon adet fidan üretiliyor, 60 milyon da kayıt dışı var. Toplamda yıllık üretim 160-170 milyon adedi bulur. Bunun 140 milyonu Türkiye’de toprakla buluşuyor, 20 milyonu ihraç ediliyor” bilgisini verdi.

“Suriye’den yoğun talep gelmeye başladı”

Vezir Fidancılık’ın kurucusu Vezir Kondakçı, 40 dönümün üzerinde arazide üretim yaptıklarını, narenciye, zeytin, sert çekirdekli meyve ve nar fidanı yetiştirdiklerini belirterek, “Yılda ortalama 200 - 250 bin fidan üretiyoruz. Tam kapasite çalıştığımız zaman 500 bin fidana kadar çıkıyoruz. Son yıllarda hem yurt içinden hem yurt dışından talep çok arttı.  Yüzde 70 iç piyasaya veriyoruz, yüzde 30 ihracat yapıyoruz. Yurt dışına ağırlıklı olarak Suriye, Irak, Gürcistan, Azerbaycan, Özbekistan’a ve yine ağırlıklı olarak sert çekirdekli meyve fidanı gönderiyoruz” dedi. Vezir Fidancılık’ın ortaklarından Salih Culha da zeytincilik alanındaki talepleri karşılamak için yeni türlere yöneldiklerini söyledi. Culha, beş yıl önce başladıkları İspanyol ‘arbekino’ türünde 50 bin adedin üzerinde satış yaptıklarını, ağaç başına 30-50 kilo zeytin alınan bu türe ek olarak  ‘koroneiki’ türü zeytin konusunda adım attıklarını açıkladı.