EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi: "2025, kararlılık yılı olacak"

İREM CEYLİN DEMİRCAN / İZMİR

Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, mevcudu koruyarak tamamladıkları 2024’ten sonra, 2025’in ihracat açısından Orta Vadeli Program (OVP) hedeflerine ulaşma yolunda kararlılık yılı olacağını dile getirdi.

EİB bünyesindeki 12 birliğin başkanlarının katılımıyla gerçekleştirilen 2024 yılı değerlendirme toplantısında konuşan Eskinazi, 2024’e girerken hedeflerinin mevcudu korumak olsa da ihracatçılar için ayakta kalma yılına döndüğünü aktararak, “Tarım ve maden sektörlerindeki başarı sayesinde ihracatımızı artırabildik. 2024’te ihracat gerçekleştirdiğimiz 216 ülke ve bölgenin 111’ine ihracatımızı artırdık. İhracatımızda Avrupa’nın payı yüzde 50 oldu. Ticaret Bakanlığı’nın faaliyet illeri istatistiğine göre Ege Bölgesi’nin ihracatı 2024’te 43 milyar dolara ulaştı. 2024’te iller arasında İzmir 23,8 milyar dolar ihracatla üçüncü sırada yer aldı” dedi.

2024’te yaşanan tarihi artışla yıl boyunca mahkemelere toplam bin 723 konkordato başvurusu olduğuna, 132 dosyada iflas kararı verildiğine değinen Eskinazi, “OVP hedefimizde 2 milyar dolar geride kaldık. Önümüzdeki yıl istihdam üzerindeki yükler azaltılmazsa ve kur hedefi tutmazsa 280 milyar dolarlık OVP hedefi de tutturamayacağız” diye konuştu.

“En yoğun istihdam kaybı tekstil ve hazır giyimde oldu”

Türkiye geneli tekstil ihracatı 9,4 milyar dolar olurken Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birlikleri’nin 469 milyon dolar ihracat yaptığını söyleyen Eskinazi, “Bu, yüzde 8 azalma demek. Tekstil ve hazır giyim 2024’te istihdam kaybının en yoğun hissedildiği sektörlerden oldular” dedi. Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri Başkanı Burak Sertbaş da, Türkiye’de hazır giyim ihracatı düşerken birlik olarak yüzde 4 artışla 1 milyar 388 milyon dolarlık ihracat yaptıklarını ama karlılıklarının gerilediğini belirtti. Sertbaş, sektörde toparlanma beklentilerini 2026 başına ertelediklerini ifade etti.

Yaş meyve ihracatçıları 2025’ten umutlu

Tüm zorluklara rağmen 1 milyar 314 milyon dolarlık ihracat yaptıklarını söyleyen Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, “Türkiye genelinde sektörün ihracatı ilk kez 6 milyar doları aştı. Bu da 2025’e umutla bakmamızı sağladı” dedi. 2024 yılı ihracat hedefleri olan 2,2 milyar doları aştıklarını söyleyen Ege Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği Başkanı Yalçın Ertan ise, “2 milyar 354 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdik. 2025’te de oldukça zorlu bir yıl geçireceğiz” diye konuştu.

Hububat bakliyatta Ege’nin hedefi 1,2 milyar dolar

Sektör olarak 2024’te 11,9 milyar dolarlık ihracat ile Türkiye gıda ihracatından yüzde 33 pay aldıklarını hatırlatan Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçı Birliği Başkanı Muhammet Öztürk, “2024’te birliğimiz ihracatı ise yüzde 10 düşüşle 965 milyon dolar oldu. 2025 hedefimizi 1,2 milyar dolar olarak belirledik” diye konuştu. 2025’te sektörlerinde küçülme beklediklerini dile getiren Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçı Birliği Başkanı Erkan Zandar da “2024’te ihracatımız yüzde 9 düştü. Bu durumun sürmemesi için yol haritamızı belirledik” dedi. Temsil ettikleri üç sektörün Türkiye geneli ihracat performansının, 2024’te yüzde 1 düşüşle 7,9 milyar dolara gerilediğini aktaran Ege Mobilya Kağıt ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Fuat Gürle, “Mevcut göstergeler, 2025’in de rahatlama senesi olmayacağına işaret ediyor” ifadelerini kullandı.

Kuru meyve dünyada liderliğini korudu

2025’te sürdürülebilir üretim ve ihracatı artışı hedeflediklerini vurgulayan Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Mehmet Ali Işık, “2024’te Türkiye genelinde 1,8 milyar dolar hedef açıklamıştık, 1,86 milyar dolara ulaştık ve dünya liderliğimizi koruduk” dedi.  2025’in maden ihracatı için ‘kor’ yılı olacağını söyleyen Ege Maden İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Faik Tokatlıoğlu, “2024’te sektör olarak Türkiye genelinde yüzde 5.3 artışla 6 milyar dolar ihracat gerçekleştirdik. Birliğimizin ihracatı ise yüzde 23 artışla 2024’te 1,31 milyar dolar oldu” diye konuştu. 2024’te Türkiye genelinde yüzde 6’lık artış yakaladıklarını söyleyen Ege Tütün ve Tütün Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ömer Celal Umur, “978 milyon dolarlık yaprak tütün ve tütün mamulleri ihracatının yüzde yüzde 97’sini yani 947 milyon dolarını birlik olarak gerçekleştirmiş bulunuyoruz” ifadelerini kullandı.

Kısıtlamalar hayvansal mamul ihracatına kan kaybettiriyor

Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Başkanı Bedri Girit, Türkiye geneli yüzde 11, birlik olarak yüzde 12 artış yakaladıklarını ifade ederek, “Her ne kadar ihracatımız artış gösteriyor gözükse de özellikle ihracatı kısıtlanan ürünler nedeniyle ciddi kan kaybediyoruz. 2025’te birliğimizin ihracatını 1,8 milyar dolar seviyesine getirmeyi hedefliyoruz” diye konuştu. Zeytin ve zeytinyağı ihracatını 2025’te 1 milyar dolara, 2028’de ise 1,5 milyar dolar seviyesine çıkarmayı hedeflediklerini ifade eden Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Emre Uygun, “Dünyada sofralık zeytin üretiminde lider ve zeytinyağında İspanya’dan sonra en büyük 2. üretici konumumuzu koruyacağımız yeni sezonda, sofralık zeytin rekoltesinin 750 bin ton, zeytinyağı rekoltesinin ise 475 bin ton olması bekleniyor” dedi.