Coğrafi işaretli Tunceli sarımsağı artık tarlalarda yetiştirilecek

Tunceli'de, doğada kendiliğinden yetişen ve endemik türler arasında yer alan dağ sarımsağının kontrolsüz olarak toplanmasının önüne geçmek için kurulan üretim merkezi, yöre sakinlerine istihdam kapısı olacak.

Sahip olduğu doğal güzellikler ve yabani hayvan varlığının yanı sıra zengin florasıyla da öne çıkan Tunceli'de, bilimsel adı "allium tuncelianum" olan ve yörede "dağ sarımsağı" olarak bilinen endemik bitkinin korunması ve istihdam kapısı olması amacıyla çalışma başlatıldı. Bu kapsamda, Tunceli Valiliği ve İl Tarım ve Orman Müdürlüğünce 2020 yılı Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) çerçevesinde Fırat Kalkınma Ajansı'na "Dağ Sarımsağı Dar Gelirlinin İstihdam Kapısı Oluyor" projesi sunuldu. Projenin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca onaylanması ve destek almaya hak kazanması üzerine, Munzur Dağları arasındaki 1500 rakımlı Ovacık ilçesinde yer alan hazine arazisine dağ sarımsağının tohum, kıska ve dişcik ekimi yapılmaya başlandı.

Toplam bütçesi 1 milyon 114 bin 750 lira ve tamamlanma süresi 18 ay olan projenin çalışmaları, Tunceli Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) Kadın Girişimciler Kurulu ve Ovacık Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi ile yürütülüyor. Coğrafi işaretli ürünler listesinde yer alan ve tek dişli olmasının yanı sıra aroması ile beğeni toplayan dağ sarımsağının korunması ve tarla koşullarında yetiştirilmesi için de Ovacık'taki söz konusu üretim merkezinde şu sıralar 13 kadın tarafından meşakkatli bir çalışma gerçekleştiriliyor. Kadınlar, Paşadüzü köyü mevkisindeki 20 dekarlık alanda çapalar yardımıyla kıska, tohum ve dişcikleri, açtıkları çukurlara koyarak üzerlerini toprakla örtüyor.

Tunceli sarımsağı üretim merkezinden, gelecek yıllarda elde edilen ürünlerle, bir yandan hem merkezin giderlerinin hem de merkezde çalışanların ücretlerinin karşılanması amaçlanırken, diğer taraftan da kendi arazisinde üretim yapmak isteyen üreticilere tohum satılması ve geçimini doğadan sarımsak toplayarak sağlayan kişilere ücretsiz dağıtılması hedefleniyor.

Dağ sarımsağı yöre sakinlerine istihdam sağlayacak

İl Tarım ve Orman Müdürü Orhan Kaya, yaptığı açıklamada, Tunceli dağ sarımsağının endemik bir tür olduğunu söyledi. Dağ sarımsağının tarla koşullarında yetiştirilmesi ve üreticilere istihdam kapısı olması amacıyla çalışmalar yaptıklarını belirten Kaya, 2012 yılında bu bitkinin coğrafi işaretli ürünler listesine girdiğini hatırlattı. Kaya, Tunceli sarımsağının tek dişli olduğunu ve tüketildiğinde aromasının insanı rahatsız etmediğini ifade ederek, şöyle konuştu: "Bu sarımsak ile ilgili 2012 yılından bu yana birkaç proje çalışması yaptık. Bu projeyle de bir sarımsak üretim merkezi kurduk. Önümüzdeki yıllarda da bu üretim merkezinden elde edilen üretim materyallerini sarımsak yetiştirmek isteyenlere vereceğiz. Bizler bu bitkinin doğadan kontrolsüz şekilde toplanmamasını ve neslinin korunmasını istiyoruz. Bu yüzden Ovacık ilçemizdeki hazine arazisinde projemizi uygulamaya koyduk."

Proje ile dağ sarımsağı da korunmuş olacak

Ziraat mühendisi ve proje koordinatörü Hüseyin Rahmi Yerlikaya da "Dağ Sarımsağı Dar Gelirlinin İstihdam Kapısı Oluyor" projesi ile sarımsak bitkisinin korunmasını hedeflediklerini aktardı. Hazırladıkları projeyi, Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) çerçevesinde Fırat Kalkınma Ajansına sunduklarını dile getiren Yerlikaya, "Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı projemizi onaylandı. Projemizin toplam bütçesi 1 milyon 114 bin 750 lira ve toplam süresi ise 18 ay. Projemizde, yöre halkı tarafından dağ sarımsağı olarak bilinen Tunceli sarımsağını, doğadan kontrolsüz şekilde toplanmasının önüne geçmek suretiyle tarla koşullarında üretmeyi amaçlıyoruz. Aynı zamanda kırsalda kadın istihdamına katkı sağlamayı hedeflemekteyiz." die konuştu. Yüksek ziraat mühendisi Deniz Yusuf İçgil de sarımsak üretim merkezinde kadınların beş farklı dikim yöntemi kullanarak, sarımsak soğanlarını toprakla buluşturduğunu kaydetti.