Bursa'da çarklar yavaşladı enerji tüketimi %20 azaldı
Resesyon sinyalleri, talep yavaşlaması gibi küresel risklerin etkileri Türkiye’nin üretim üssü olan sanayi bölgelerinde kendini hissettirmeye başladı. Özellikle tekstil üretiminin yoğun olduğu bölgelerde tüketimlere yansıyan gerileme yüzde 20’leri aştı. Tüketimdeki düşüşün yılsonunda yüzde 25’i geçeceği belirtiliyor.
Esra Özarfat
BURSA - Yüksek enflasyon ve enerji maliyetleri, imalat sanayinde yaşanan daralma, resesyon riski gibi küresel bazda yaşanan sorunların üretim ayağına yansımaları Türkiye’de hissedilemeye başlandı. Başta tekstil sektörü olmak üzere özellikle ana pazarı Avrupa Birliği ülkeleri olan sektörlerde yaşanan pazar daralması sanayi bölgelerindeki üretimleri yavaşlattı. Bölgelerin su, doğalgaz ve elektrik tüketimlerinde ağustos ayından itibaren yaşanan düşüşler yüzde 20’yi buldu. 17 organize sanayi bölgesiyle Türkiye’nin üretim ve ihracatının itici gücü konumundaki sanayi kenti Bursa’da sanayi bölgelerinde özellikle ağustos ayında başlayan yavaşlama kasım ayında daha da derinleşti. Rusya Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa ülkelerinde yaşanan enerji sorunu, bazı alanlarda üretimin yavaşlaması ve resesyon riski, tüketicilerin alımlarını ertelemesi, üretimin Uzakdoğu ve Fas gibi ülkelere kayması gibi nedenler, Bursalı tekstil üreticilerinin de işlerinde yavaşlamaya neden oldu. Tekstil sektörünün yoğunlukta olduğu sanayi bölgelerinde üretimdeki yavaşlama ağustos ayı itibariyle kendini hissettirmeye başladı. Tekstil ve boyahanelerin ağırlıkta bulunduğu bölgelerdeki su tüketimleri yüzde 20’ler seviyesinde gerilerken, düşüşün aralık ayında daha da artacağı öngörülüyor. Örneğin, tekstil ve boyahanelerin iş hacimlerini gösteren ikinci kalite su tüketiminde Bursa OSB’de eylül ayında yüzde 14 ile başlayan gerileme, ekimde yüzde 22, kasım ayında ise yüzde 29 oldu. Aynı şekilde tekstil yoğunluklu bir bölge olan Demirtaş OSB’de de eylül, ekim ve kasım ayları su tüketiminde ortalama kayıp yüzde 13,94 oldu. Boyahanelerin ağırlıkta olduğu Uludağ OSB’de ise yıllık bazda elektrik tüketiminde yaşanan kayıp yüzde 25’e ulaştı. Nilüfer OSB’de de 11 aylık elektrik tüketimindeki gerileme yüzde 1,5 olurken, doğalgaz tüketiminde yüzde 6,1 kayıp yaşandı.
“Sipariş daralması bölgemizi negatif etkiliyor”
Demirtaş OSB Bölge Müdürü Serhat Şengül, bölge firmalarının yüzde 74’ünün tekstil sektöründe faaliyet gösterdiğine vurgu yaparak, otomotiv ana ve yan sanayinin yüzde 18 gibi bir paya sahip olmasına rağmen üretim, istihdam ve ihracat gibi fasıllarda önemli bir paya sahip olduğunu dile getirdi. Şengül, bölge verileriyle ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: “2021 yılı ve 2022 yılı 11 aylık tüketim verilerine kıyasladığımızda; elektrik tüketiminde yüzde 2’ye yaklaşan bir gerileme söz konusu. Doğalgaz tüketimi yüzde 5,1 oranında gerilemiş durumda. Atık su deşarjı yüzde 5,0 düşüş göstermiş. Aynı veriler 2022 yılı aylık bazlı olarak yorumlandığında, mayıs ve temmuz dönemindeki bayram tatilleri dışında; elektrik tüketiminde ağustos ayı ile birlikte aşağı yönlü bir kırılma görüyoruz. Geçen yıl aylık ortalamamız 97,5 milyon, bu yıl ise 94,5 milyon kWh. Özellikle ekim ve kasım aylarında 90 milyon kWh altında bir değer söz konusu. Atıksu arıtma tesisi deşarjları da ağustos ayından itibaren aylık ortalamalarımızın altında seyir ediyor. Bu veriyi tekstilde çarkların dönüş hızının yavaşlaması olarak yorumlamamız yanlış olmayacaktır. Zira, Avrupa bazlı talepte bu yılın ikinci yarısı ile birlikte bir daralma olduğu malum ve bu sipariş daralması bölgemizi de negatif etkilemektedir. Özetle, tüketim verilerinden yola çıkarak; sanayimizde geçen yılla kıyaslandığında çarkların dönüş hızında bir miktar yavaşlamanın olduğunu söylemek mümkün.”
"Boyahanelerin iş hacminde düşüş yüzde 25"
Uludağ OSB Başkanı Yunus Aydın bölgenin özellikle tekstil ve boyahane ağırlıklı olduğunu belirterek bölgenin elektrik tüketiminde yüzde 20 düşüş yaşandığını kaydetti. Aydın, özellikle konfeksiyonda yabancı markalara üretim yapan firmalarda sipariş iptalleri yaşandığı duyumunu aldıklarını söyledi. Yunus Aydın, “Tekstilde ciddi bir daralmaya doğru gidildiğinin sinyallerini alıyoruz. Bununla ilgili bir an önce önlem alınmalı” dedi. Bursa OSB’de de kasım ayında tekstil boyahanelerinin iş hacminde yüzde 25’e varan bir düşüş gözlendiği belirtilirken, resesyon ve sipariş azalmasının etkilerinin görüldüğü ekim ayı rakamlarında diğer sektörlerin tekstildeki düşüşü kapattığı, ancak kasım ayında düşüşün sürmesi nedeniyle otomotiv ve makine başta olmak üzere diğer sektörlerin kaybı telafi edemediği söylendi.
Otomotiv ağırlıklı bölgeler pozitif ayrıştı
Kasım ayına kadar tekstildeki kaybı otomotiv endüstrisinde devam eden üretimler dengelerken, özellikle kasım ayında sanayi bölgeleri tüketimlerinde yaşanan yüksek düşüş otomotivde de benzer bir yavaşlamanın sinyallerini vermeye başladı. Avrupa’da artan enerji maliyetleri ve enflasyonist baskı nedeniyle tüketicilerin otomobil talebi yavaşlarken, markaların yeni araç planlarında da arka arkaya negatif yönde revizyonlar gelmeye başladı. Planlı bakım ve onarım çalışmaları ile yılbaşı tatili nedeniyle üretimlere ara verilecek olması da önümüzdeki ay rakamlardaki düşüşü daha da derinleştirecek gibi görünüyor.
Hasanağa OSB Bölge Müdürü Bahattin Canıgüleç, geçen yılın 11 ayı ile bu yılın aynı döneminde elektrik tüketimlerinin yüzde 8,72, doğalgaz tüketimlerinin ise yüzde 16,5 arttığını söyledi. Canıgüleç, “Özellikle elektrik tüketiminde mayıs ve temmuz aylarındaki bayram dönemleri dışında, eylül ve ekim aylarındaki küçük düşüşler, kasım ayında yeniden yükselişi gösteriyor. Yılsonuna doğru bu artış ivmelenmesini bölgemizdeki firmaların kapasite kullanımlarını arttırmaları, sipariş ve üretim taahhütlerini yerine getirme çabaları olarak görmek mümkün. Otomotiv sektörü ağırlıklı firmaların yer aldığı bölgemizde bazı büyük üreticilerin son birkaç ayda yeni projelerini devreye sokmaları da tüketim verileri üzerinde etkin olmuştur. HOSAB’da tekstil sektöründe faaliyet gösteren firma bulunmadığı için dış talebin daralmasına bağlı olarak tekstildeki üretim düşüşü ile ilişkili enerji tüketim verileri gerileyişi görülmüyor” değerlendirmesini yaptı.
Nilüfer OSB Başkanı Erol Gülmez ise otomotiv ana sanayide sayılar düşmüş olmasına rağmen tedarik sanayinin ihracat ve üretim kaybı yaşamaması nedeniyle bölgede ciddi bir düşüş yaşanmadığını vurguladı. Gülmez, Türkiye’nin pandemi ve Avrupa’daki ekonomik durağanlık sonrası dönüşen tedarik zincirinden yeterince pay almayı başaramadığını dile getirdi.
