Bakan Varank: Hedefimiz, beyaz kıtanın geleceği hakkında söz sahibi olabilmek

KOCAELİ - Çalıştaya, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın yanı sıra, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, TÜBİTAK MAM KARE Müdürü Prof. Dr. Burcu Özsoy, Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) Rektörü Prof. Dr. Muhammed Hasan Aslan, akademisyenler ve davetliler katıldı. TÜBİTAK MAM KARE Müdürü Prof. Dr. Burcu Özsoy, “Dünyada İklim ve Kutupta İklim” konulu sunumu gerçekleştirdi.

Türkiye’nin 1995 yılında Antarktika Anlaşmasına danışman olmayan ülke statüsünde dâhil olduğunu söyleyen Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, “Kutup bölgeleri maalesef iklim değişikliğinden en fazla etkilenen alanlar. İklim değişikliği öyle kritik bir husus ki etkilerini, yaşadığımız şehirlerde görmeye başladığımızda, geç kalmış oluyoruz. Buzla kaplı kutuplar bu değişikliğin sinyalini önceden bizlere vererek, bizlere uyarıda bulunuyor. Kutuplar iklim değişikliği özelinde değil, dünyanın geçmişine dayalı önemli izler taşıyor. Ülke olarak her alanda olduğu gibi, kutup araştırmalarında da ülkemizin ön safhalarda bulunmasını istiyoruz. Son dönemde tüm kurum ve kuruluşlarımızın desteğiyle, kutup çalışmalarında önemli gelişmeler kaydettik. Hedefimiz danışman ülke statüsünü kazanarak, beyaz kıtanın geleceği hakkında söz sahibi olabilmek. Danışman ülke olmak için, sağlanması gereken kriterlerin başında bölgenin araştırılması konusunda yapılan faaliyetler geliyor. Bunun yanında üye olunması gereken uluslararası örgütler, taraf olunması gereken protokollerde söz konusu. Biz bu prosedürleri sağlarız ancak kutup araştırmacıların katkıları çok daha önemli bir pozisyonda. Bu prosedürlere ek olarak, beyaz kıtada kayda değer bilimsel araştırmalar yürütülmesi danışman ülke olmanın ön koşulu olarak belirlenmiş durumda” ifadelerini kullandı.

Türk Antarktik Bilim Üssü, 50 kişiye ev sahipliği yapacak

Geçici üssü 2019'da faaliyete geçirdiklerini, meteoroloji istasyonu ve 3 küresel uydu konumlandırma istasyonunun kurulumunu yaptıklarını dile getiren Mustafa Varank, “İlki 2017 yılında olmak üzere kıtaya 5 bilim seferi düzenledik. 2020 yılında 4’üncü Ulusal Antarktika Bilim Seferi pandeminin ortaya çıktığı tarihlere denk gelmişti. Ancak alınan tedbirler sayesinde sefer ekibimiz sağlıklı bir şekilde ülkemize geri dönmeyi başardılar. Pandeminin gölgesinde gerçekleştirdiğimiz 5’inci seferimizi ise, diğer ülkeler gibi kısıtlı katılımla gerçekleştirdik. Daha çok sahadan verilerin toplanması, ekipmanların kontrol ve bakımına odaklandık. Şu anda 2022 yılında gerçekleştirmeyi planladığımız 6’ıncı ulusal seferin hazırlıklarını sürdürüyoruz. Türk Antarktik Bilim Üssü’nün kurulmasına yönelik çalışmalarımıza da yoğun bir şekilde devam ediyoruz. Üssün konsept tasarımını tamamladık. Antarktika Anlaşmasına taraf 53 ülkenin olumlu değerlendirmesini alan, kapsamlı bir çevre etki değerlendirme raporunu bu yıl içinde taraflara sunduk. Kuracağımız bilim üssü 12 ay boyunca çalışabilecek ve 50 kişiye ev sahipliği yapabilecek şekilde planladık. Böylece sürekli olarak beyaz kıtadan veri alıp, nitelikli araştırmaların yapılmasında daha fazla imkân sağlamış olacağız ”dedi.

Kutup araştırmalarına yönelik TÜBİTAK MAM KARE’yi hayata geçirdiklerini belirten Varank, “Kutup araştırmalarından sorumlu ulusal bir yapı olarak görev yapan KARE, Türkiye’nin bu alandaki faaliyetlerini koordine ederek, kaynaklarımızın daha verimli bir şekilde kullanılmasını sağlıyor. KARE marifetiyle, kutup araştırmaları için kritik önemi haiz, birçok proje ve faaliyeti beraber gerçekleştiriyoruz. Toplumsal farkındalığı artırmak üzere belgeseller aracılığıyla, bilgilendirme faaliyetleri yürütüyoruz. TÜBİTAK BİDEP ile birlikte lise öğrencileri kutup araştırma projeleri yarışmasını başlattık. Yarışmada dereceye giren projeleri, TEKNOFEST kapsamında kamuoyuyla buluşturduk. Kutup araştırmaları enstitüsü sadece TÜBİTAK ve üniversitelerle değil, Türkiye’deki diğer birçok kurum ve kuruluşla da işbirliklerini yürüten bir enstitü. Uzay Araştırmaları anlamında Türkiye Uzay Ajansıyla, Deniz Araştırmaları konusunda Deniz Kuvvetleri Komutanlığıyla beraber çalışmalar yapıyoruz. Bununla birlikte Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Harita Genel Müdürlüğü ASELSAN, HAVELSAN gibi ülkemizin nadide kurum ve kuruluşlarıyla da KARE işbirliğinde kutup araştırmaları yapıyoruz” diye konuştu.

6 milyon TL’lik kaynak desteği

17 Kasım'da İspanya ile imzaladıkları mutabakat zaptının uluslararası işbirliklerinin en yeni adımlarından biri olduğunu aktaran Varank, “Araştırmacılarımızın proje ve faaliyetlerine de önemli destekler sağlıyoruz. Alandaki 30 projeye TÜBİTAK ARDEP çağrıları karşısında, bugüne kadar yaklaşık 6 milyon TL kaynak aktardık. Kutup araştırmaları enstitümüzde 30 farklı projenin tamamlanması için teknik destek sağladı. Bu projeler sayesinde Türk bilim insanları tarafından 80 bilimsel yayın ve 30’u lisansüstü olmak üzere 50’nin üzerinde test çalışması yapıldı. Bu desteklerimiz neticesinde, ülkemizin kutuplar konusundaki yayın sayılarındaki artışlar bizleri memnun ediyor. 1970 yılından 2017 yılına kadar 176 olan yayın sayımıza sadece son 5 senede 90 yayın ekleyerek, 260 yayın sayısına ulaşmış olduk. Ülkemizdeki bilim, Ar-Ge ve yenilik ekosistemine desteklerimiz sadece kutup çalışmalarından ibaret değil, kurduğumuz bilim merkezleriyle, düzenlediğimiz fuar ve yarışmalarla, sağladığımız burslarla, oluşturduğumuz yenilikçi programlarla her zaman akademisyenlerimizin ve bilim insanlarımızın yanındayız” dedi.

3 bilim ve 14 teşvik ödülü

TÜBİTAK bilim özel hizmet ve teşvik ödüllerine ilişkin 2021 yılı değerlendirmelerini tamamladıklarını dile getiren Varank, “Bu kapsamda 3 bilim ödülü ve 14 teşvik ödülü alacak bilim insanlarını size ilan etmekten büyük bir mutluluk duyuyorum. Bu yıl, Prof. Dr. Jale Yanık Temel Bilimler alanında, Prof. Dr. İdil Arslan Alaton ve Prof. Dr. Mehmet Sabri Çelik de Mühendislik Bilimleri alanında bilim ödülü almaya hak kazandılar. Teşvik ödülü kategorisinde ise, Doktor Öğretim Üyesi Mehmet Selim Hanay ve Prof. Dr. Murat Kurudirek Temel Bilimler alanında, Doktor Öğretim Üyesi Selçuk Yerci, Doç. Dr. Hale Özgün Erşahin, Doç. Dr. Bekir Akgöz, Prof. Dr. Elif Sertel ve Doktor Arif Engin Çetin Mühendislik Bilimleri alanında, Doç. Dr. Elif Nur Fırat Karalar ve Doç. Dr. Nurcan Tunçbağ Sağlık Bilimleri alanında, Doç. Dr. Muhammed Talha Çiçek, Doç. Dr. Tilbe Göksun Yörük, Prof. Dr. Burcu Özcan, Doç. Dr. Seydi Ahmet Satıcı ve Doç. Dr. Recep Ulucak da Sosyal Bilimler alanında ödül almaya hak kazandı” açıklamasını yaptı. Varank, her yıl düzenlenen Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı'nın 6'ncısına Karadeniz Teknik Üniversitesinin ev sahipliği yapacağını belirterek, gelecek yıl TEKNOFEST'i de Karadeniz'de Samsun merkezli düzenleyeceklerini, TEKNOFEST ile başlayacak Karadeniz rüzgârının, çalıştayla devam edeceğini sözlerine ekledi.   

TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal ise yaptığı konuşmada, “Yarın TÜBİTAK Gebze kampüsünde şenliğe dönüştürdüğümüz ve farkındalığın daha da arttığı bir şenliğimiz olacak. Özellikle iklim değişikliğiyle beraber konunun farkındalıktan daha çok tamamen bir zorunluluk, doğru anlaşılması ve bu kapsamda gereğinin yapılması için bu yılın başında dünya ekonomik formunun küresel risk haritasına baktığımızda, olasılığının yüksek ve olduğu zamanda etkisinin yüksek olabileceğini görebiliyoruz. Pandeminin beraberinde getirdiği dezavantajı avantaja çevirdiğimiz dijitalleşme, siber güvenlik gibi konuların ön planda olacağını öngörüyoruz. 2050 yılında kuzey taraflarda buzulları göremeyeceğimiz bir duruma geleceğimiz kaçınılmaz” dedi.