“Afetlere hazır Eskişehir için kentsel dönüşüm şart"
Kent merkezindeki sıvılaşma riski taşıyan eski yapıların dönüştürülmesinin Eskişehir'in deprem gerçeğine karşı güvenli bir geleceğe hazırlanması için hayati önem taşıdığına dikkat çeken Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü Hikmet Çelik, “Bakanlığımız ve TOKİ'nin öncülüğündeki kentsel dönüşüm projeleri, şehrin sürdürülebilir ve afetlere dayanıklı bir yapıya kavuşmasını hedefliyor” dedi.
ESKİŞEHİR / EKONOMİ
Eskişehir, 1970'li yıllardan sonra çok katlı yapılaşmanın olduğu bir büyüme modeli içine girdiğini açıklayan Hikmet Çelik, “Apartmanlaşma sürecinde, az katlı yapılar, parsellerinde ve yollarda bir değişiklik olmaksızın yükselmiştir. Ne yazık ki, mevcut konut dokusu günümüz bilimsel bilgileri ışığında değerlendirildiğinde, Porsuk Nehri'nin yüzyıllar boyunca taşıdığı alüvyon zemin üzerinde sıvılaşma riski yüksek bir bölgede lineer bir gelişme göstermiştir. Kayıtlara göre, 326.000 adet konut bulunan şehrimizde, bu konutların %15’inin yapım yılı bilinmemektedir. Kentin eski merkezindeki ana caddelerde bitişik nizam yüksek katlı eski yapıların oluşturduğu görüntü, gözlemsel bir analiz yapıldığında dahi mevcut sorunları net bir şekilde ortaya koymaktadır” diye konuştu.
Güvenli yapılaşmanın sağlanması kapsamında, afet riski altındaki mevcut kent dokusunun yenilenmesi büyük önem arz ettiğini kaydeden Çelik, bu bağlamda kentsel dönüşüm çalışmaları yürüttüklerini aktardı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı olarak, 2012 yılından itibaren 6306 sayılı yasa kapsamında afet riskli alanların dönüştürülmesi için şehirlerin dönüşümünün öncüsü olduklarına vurgu yapan Çelik, “2024 yılı itibarıyla lisanslı kuruluşlar aracılığıyla hazırlanan 5452 adet riskli bina tespiti Müdürlüğümüzce onaylanmış olup, tespit edilen binalarda toplam 10.515 konut ve 1.171 işyerinin dönüşümü sağlanmıştır” şeklinde konuştu.
Müdürlüğüklerine teslim edilen mevcut riskli bina tespit raporları değerlendirildiğinde, toplamda 33.424 kişinin riskli yapı sürecinden doğrudan faydalandığını belirten Hikmet Çelik, sözlerine şöyle devam etti: “Bugüne kadar toplam 8.134 hak sahibine 92.174.636,78 TL kira yardımı ödenmiştir. Afet riskini bertaraf etmiş şehirlerimizin oluşturulmasında bir diğer önemli nokta, yeni kent parçalarının güvenli yapılardan oluşmasını garanti altına almaktır. Bu noktada en önemli aktör, Bakanlığımıza bağlı Toplu Konut İdaresi'dir. TOKİ tarafından yapılan konutlar, ülkemizde meydana gelen depremlerde defalarca test edilmiş ve sağlam zeminlerde güvenilir binalar üretildiği her seferinde kanıtlanmıştır. TOKİ, 81 ilimizde olduğu gibi ilimizde de sağlam zeminlerde konutlar inşa etmekte olup, 2006'dan bu yana yaklaşık 16.000 bağımsız bölüm inşa edilmiştir.”
Yerel yönetimlerin kendi çalışma alanlarında üst ve alt ölçekli planlamalarının, kent merkezindeki sıvılaşma riski yüksek alanlarda eski binaların dönüşümünü önceleyen bir anlayışla gerçekleştirilmesinin büyük önem taşıdığını anlatan Çelik, “Ayrıca, İlimiz sınırlarından geçen 4 fay hattı ve 200 km çapında bir alanda bulunan 13 faydan etkilenebilecek zemin yapısı olan kentimizin gelişim alanlarının da bu gerçeğe duyarlı bir anlayışla planlanması elzemdir. Bakanlığımız ve TOKİ'nin bu bağlamda ürettiği konutlar, en iyi örneği teşkil etmekte olup, bu yapılar yüzyılın afeti olarak nitelenen depremlerde sıva çatlaklarının bile oluşmadığı gözlemlenmiştir” dedi.
Geleceğe yönelik çözümler üretilmeli
Mevcut yapı stokunun yeşil alan ve sosyal donatı alanlarının yetersizliğine yol açtığını dile getiren Çelik, “Kentin tek merkezli olması ve eklemlenerek aşırı büyümesi, ulaşım problemlerini her geçen gün artırmaktadır. Bu nedenle, kent merkezinde yapılacak planlamanın yoğunluğu artırmadan ve bir büyükşehir kimliğine uygun olarak birden fazla merkezin oluştuğu bir kent anlayışıyla konuya yaklaşılmalı; günü kurtarmaya yarayan çözümlerden ziyade yarınları düşünen çözümler üretilmelidir. Kentimiz, akıllı şehircilik uygulamalarını kapsayan çağın getirdiği tüm teknolojileri hayata geçiren, her mahallenin kendi ölçeğinde kendi yükünü taşıdığı bir yapılaşma anlayışı ile dönüşmeli ve gelişmelidir” ifadelerini kullandı.
Afet riskine karşı kentsel dönüşüm hızlanmalı
Kentsel dönüşümün sağlanması, güvenli yapılaşmanın oluşması ve afet riski taşımayan, sürdürülebilir yerleşimlerin oluşması için yasalar ve yetkiler kapsamında gerekli tüm adımları attıklarının altını çizen Hikmet Çelik, “Yakın zamanda yaşanan depremler de göstermiştir ki, kentsel dönüşüm ülkemizin deprem gerçekliğini bertaraf etmede büyük önem taşımakta olup, kent gelişiminde rol alan tüm aktörlerin güvenli, afete duyarlı bir kent oluşturma çabalarına katkıda bulunması Eskişehir halkının can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından zorunluluktur” diye konuştu.
